Poliamoria

Serce z nieskończonością – najczęstszy symbol poliamorii
Niebiesko-czerwono-czarna flaga z złotą małą literą pi — flaga osób poliamorycznych
San Francisco Pride, 2004

Poliamoria (gr. poly „wiele”, łac. amor „miłość”) – wielomiłość rozumiana jako praktyka lub pragnienie posiadania wielu romantycznych związków w tym samym czasie z pełną wiedzą zaangażowanych osób[1][2]; często klasyfikowana jako jedna z form etycznej, konsensualnej niemonogamii[1][2]. Osoby zamierzające być lub będące w takich relacjach określa się osobami poliamorycznymi lub w skrócie poli[1][2].

Poliamoria bywa interpretowana jako szczególna orientacja seksualna oraz forma tożsamości deklarowana przez część ludzi[3][4]. Osoby identyfikujące się jako poliamoryczne mogą wierzyć w otwarte związki przy świadomym zarządzaniu zazdrością i odrzucać pogląd, że wyłączność seksualna i relacyjna są warunkiem koniecznym dla głębokich, zaangażowanych, długoterminowych i pełnych miłości związków[5][6]. Inni mogą zdecydować się na ograniczenie swojej aktywności seksualnej tylko do osób należących do grupy, taki związek określany jest jako zamknięty związek poliamoryczny[7].

Według danych z lipca 2009 roku liczba poliamorycznych związków w Stanach Zjednoczonych wynosi ponad pół miliona[8].

Terminologia

Termin poliamoria został użyty pierwszy raz przez parę Morning Glory i Oberon Zell, żyjących w otwartym związku w późnych latach 80, XX wieku[9]. Choć w latach 60, XX wieku koncepcja była znana pod nazwą związku niemonogamicznego opisanego w powieści Roberta Heinleina (1961) Stranger in a Strange Land[10]. Inni autorzy wskazują na sporadyczne używanie terminu od roku 1951[11].

Definicja

Poliamoria to termin, który obejmuje wiele różnych form wieloosobowych; układy poliamoryczne są zróżnicowane odzwierciedlając wybory i filozofie zaangażowanych osób[12]. Większość definicji wskazuje na istnienie w systemach poliamorycznych wielu jednoczesnych związków miłosnych przy zachowaniu szczerości i otwartości[10][13]. Od niektórych innych form etycznej niemonogamii, takich jak swingowanie, poliamoria odróżnia się tym, że relacje w jej ramach są intymnymi związkami opartymi na miłości, w przeciwieństwie do relacji czysto seksualnych[14].

W krytycznej ocenie, poliamoria bywa traktowana jako część teorii queer, anarchistyczny projekt polityczny zwalczający przymus, dominację i kontrolę[15].

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Poliamoria
Zobacz hasło poliamoria w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ a b c Blackwell 2016 ↓.
  2. ↑ a b c Veaux i Rickert 2014 ↓.
  3. ↑ ChristianCh. Klesse ChristianCh., Polyamory: Intimate practice, identity or sexual orientation?, „Sexualities”, 1-2, 17, 2014, s. 81-99, DOI: 10.1177/1363460713511096 .
  4. ↑ Tweedy AnnT.A. E. Tweedy AnnT.A., Polyamory as a sexual orientation, „U. Cin. L. Rev.”, 4, 79, 2011, s. 1461 .
  5. ↑ ChristianCh. Klesse ChristianCh., Notions of Love in Polyamory—Elements in a Discourse on Multiple Loving, „Laboratorium: Russian Review of Social Research”, 3 (2), 1 października 2011, s. 4–25, ISSN 2078-1938 [dostęp 2022-08-21]  (ang.).
  6. ↑ Polyamorous Relationships: How They Work [online], Psych Central, 23 listopada 2021 [dostęp 2022-08-21]  (ang.).
  7. ↑ TimothyT. Miller TimothyT., The 60s Communes: Hippies and Beyond, Syracuse University Press, 1 grudnia 1999, ISBN 978-0-8156-0601-7 [dostęp 2022-08-21]  (ang.).
  8. ↑ Jessica Bennett. Polyamory—relationships with multiple, mutually consenting partners—has a coming-out party.. „Newsweek Magazine Online”, 2009-06-29. [dostęp 2011-07-12]. Cytat: Editor's note in TOC: "Polyamory is a thriving phenomenon in the United States, with over half a million families openly living in relationships that are between multiple consenting partners.". 
  9. ↑ Deborah M.D.M. Anapol Deborah M.D.M., Polyamory in the twenty-first century : love and intimacy with multiple partners, Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers, 2010, ISBN 978-1-4422-0023-4, OCLC 694791334 [dostęp 2022-05-28] .
  10. ↑ a b BarkerB. Meg BarkerB., This is my partner, and this is my… partner's partner: Constructing a polyamorous identity in a monogamous world." Journal of Constructivist Psychology, „Journal of Constructivist Psychology”, 1, 18, 2005, s. 75-88, DOI: 10.1080/10720530590523107 .
  11. ↑ Cascais F. DanielC.F.D. Cardoso Cascais F. DanielC.F.D., 'Loving many': polyamorous love, gender and identity [online], First Gender and Love Conference, Oxford, 2011 [dostęp 2014-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
  12. ↑ Anita Zuchora: Poliamoria: Miłość w sieci. Newsweek Polska, 2013-07-20. [dostęp 2014-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-24)].
  13. ↑ Cook ElaineC.E. S. Cook ElaineC.E., Commitment in polyamorous relationships [online], Diss. Regis University, 2005 [dostęp 2014-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
  14. ↑ L.L. Brunning L.L., The distinctiveness of polyamory, „Journal of Applied Philosophy”, 35 (3), 2016, ISSN 0264-3758 [dostęp 2022-08-21]  (ang.).
  15. ↑ D. Shannon, A. Willis. Theoretical polyamory: Some thoughts on loving, thinking, and queering anarchism. „Sexualities”. 13 (4), s. 433–443, 2010. DOI: 10.1177/1363460710370655. ISSN 1363-4607. (ang.). 

Bibliografia

  • NIKÓN. ANTALFFY NIKÓN., LOLA D.L.D. HOUSTON LOLA D.L.D., Polyamory, [w:] Nancy A.N.A. Naples (red.), The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies., t. 1–4, 2016, DOI: 10.1002/9781118663219, ISBN 978-1-118-66321-9  (ang.).
  • Part 1: What is polyamory?, [w:] FranklinF. Veaux FranklinF., EveE. Rickert EveE., More Than Two: A Practical Guide to Ethical Polyamory, 2014, ISBN 978-0-9913997-2-7  (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Poliamoria, polskie tłumaczenia tekstów Franklina Veaux, strona autorstwa Tomka Kuleszy
  • p
  • d
  • e
Płeć, tożsamość płciowa i orientacja seksualna
Płeć biologiczna
Zgodność tożsamości płciowej
z płcią przypisaną przy narodzinach
Tożsamości płciowe (gender)
Binarne
Trzecia płeć
Inne
Orientacje i tożsamości seksualne
Orientacje seksualne
Alternatywne określenia
Zobacz też