Prowincje pruskie

Ten artykuł należy dopracować:

od 2023-09 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
→ wyeliminować sprzeczne informacje,
Daty utworzenia rejencji nie zawsze zgadzają się z tym, co jest w osobnych artykułach, np. Górny Śląsk (prowincja).
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Na kongresie wiedeńskim (30 kwietnia 1815) ustalono, że Królestwo Prus składać się będzie z 10 prowincji:

Nazwa oryginalna	Nazwa polska^{[potrzebny przypis]}	Stolica
Provinz Brandenburg	Brandenburgia	Poczdam
Provinz Ostpreußen	Prusy Wschodnie	Królewiec
Provinz Westpreußen	Prusy Zachodnie	Gdańsk
Provinz Pommern	Pomorze	Szczecin
Provinz Schlesien	Śląsk	Wrocław
Provinz Posen	Wielkie Księstwo Poznańskie (od 1848 Prowincja Poznańska)	Poznań
Provinz Jülich-Kleve-Berg	Jülich-Kleve-Berg	Kolonia
Provinz Großherzogtum Niederrhein	Wielkie Księstwo Nadrenii	Koblencja
Provinz Westfalen	Westfalia	Münster
Provinz Sachsen	Saksonia	Magdeburg

W 1822 r. prowincje Jülich-Kleve-Berg i Wielkie Księstwo Nadrenii połączyły się, tworząc Prowincję Nadrenia ze stolicą w Koblencji.

W 1829 połączono Prusy Wschodnie i Zachodnie, tworząc nową Prowincję Prusy (Provinz Preußen) ze stolicą w Królewcu. W 1878 podzielono Prusy na Wschodnie i Zachodnie.

W 1846 zniesiono Wielkie Księstwo Poznańskie i powołano Prowincję Poznańską.

W 1850 w Wirtembergii utworzono Kraj Hohenzollernów (Hohenzollernische Lande) z ziem Księstwa Sigmaringen i okolic.

W 1867 roku utworzono kolejne 3 prowincje:

Provinz Hannover (ze stolicą w Hanowerze)
Provinz Hessen-Nassau (ze stolicą w Kassel)
Provinz Schleswig-Holstein (ze stolicą w Kilonii, w latach 1879–1917 w Szlezwiku)

Konstytucja pruska z 1920 roku ustaliła nowy podział administracyjny Prus na Berlin i 12 prowincji:

Prusy Wschodnie (Ostpreußen)
Brandenburgia (Brandenburg)
Pomorze (Pommern)
Śląsk Dolny (Niederschlesien)^[1]
Śląsk Górny (Oberschlesien)^[1]
Saksonia (Sachsen)
Szlezwik-Holsztyn (Schleswig-Holstein)
Hanower (Hannover)
Westfalia (Westfalen)
Nadrenia (Rheinprovinz)
Hesja-Nassau (Hessen-Nassau)
Kraj Hohenzollernów (Hohenzollernsche Lande)

W 1922 r. utworzono prowincję: Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska (Grenzmark Posen-Westpreußen) ze stolicą w Pile. W 1929 land Waldeck włączono do Hesji-Nassau. Kraj Hohenzollernów (Hohenzollernische Lande) formalnie podlegał Nadrenii.

Zobacz też

Sejmik prowincjonalny

Przypisy

↑ ^a ^b Utworzona w 1919 roku.

Bibliografia

Sebastian Haffner: Prusy bez legendy: Zarys dziejów. Warszawa: Oficyna Historii XIX i XX wieku, 1996. ISBN 83-905989-3-0.

Linki zewnętrzne

Königreich Preußen: Verfassungsurkunde für den Preußischen Staat” („Revidierte Verfassung” vom 31.01.1850) in Volltext
Verfassungsurkunde für den preußischen Staat („Oktroyierte Verfassung” vom 05.12.1848) in Volltext

Podział administracyjny Prowincji Brandenburgia (Provinz Brandenburg) 1815–1946

Rejencja berlińska (1816–1821)
Regierungsbezirk Berlin

Powiaty miejskie	Berlin

Rejencja frankfurcka
Regierungsbezirk Frankfurt

Powiaty miejskie	Chociebuż Cottbus (od 1886) Forst (Lausitz) (od 1897) Frankfurt nad Odrą Frankfurt (Oder) (od 1826) Gubin Guben (od 1884) Landsberg (Warthe) (od 1892)
Powiaty ziemskie	Arnswalde (do 1938) Calau Cottbus Crossen (Oder) Cüstrin (do 1835) Friedeberg Nm. (do 1938) Guben Königsberg Nm. Landsberg (Warthe) Lebus Luckau Lübben (Spreewald) Meseritz (od 1938) Oststernberg (od 1873) Schwerin (Warthe) (od 1938) Soldin Sorau (Lausitz) Spremberg (Lausitz) Sternberg (do 1873) Weststernberg (od 1873) Züllichau-Schwiebus

Rejencja poczdamska
Regierungsbezirk Potsdam

Powiaty miejskie	Berlin (1822–1875) Brandenburg an der Havel (od 1881) Charlottenburg (1877–1920) Deutsch-Wilmersdorf (1907–1920) Eberswalde (od 1911) Lichtenberg (1908–1920) Neukölln (1899–1920) Poczdam Potsdam Rathenow (od 1925) Schöneberg (1899–1920) Spandau (1886–1920) Wittenberge (od 1922)
Powiaty ziemskie	Angermünde Beeskow-Storkow (od 1836) Jüterbog-Luckenwalde Niederbarnim Oberbarnim Osthavelland Ostprignitz Prenzlau Ruppin Teltow (od 1836) Teltow-Storkow (do 1835) Templin Westhavelland Westprignitz Zauch-Belzig

Podział administracyjny Prowincji Śląsk

Rejencja legnicka
(1815-1945)

Powiaty miejskie	Glogau (od 1920) Görlitz (od 1873) Grünberg (1922-1933) Hirschberg (od 1922) Liegnitz (od 1874)
Powiaty ziemskie	Bolkenhain (1820-1932) Bunzlau Fraustadt (od 1938) Freystadt (do 1932 i od 1933) Glogau Goldberg (do 1818, od 1932) Goldberg-Haynau (1818-1932) Görlitz Grünberg Hirschberg im Riesengebirge Hoyerswerda (od 1825) Jauer (do 1932 i od 1933) Landeshut Lauban Liegnitz Löwenberg Lüben Rothenburg (Oberlausitz) Sagan (do 1932) Schönau (1818-1932) Sprottau

Rejencja opolska
(1815-1945)

Powiaty miejskie	Beuthen O.S. (od 1890) Gleiwitz (od 1897) Hindenburg (od 1927) Kattowitz (1897-1922) Königshütte (1898-1922) Neisse (od 1911) Oppeln (od 1899) Ratibor (od 1904)
Powiaty ziemskie	Beuthen (do 1927) Beuthen-Tarnowitz (od 1927) Cosel Falkenberg O.S. Groß Strehlitz Grottkau Guttentag (1922-1939) Hindenburg O.S. (1873-1926, do 1915 Zabrze) Kattowitz (od 1873) Kreuzburg (od 1820) Leobschütz Lublinitz (do 1922 i od 1939) Neisse Neustadt Oppeln Pleß Ratibor Rosenberg O.S. Rybnik (1818–1927) Tarnowitz (1873-1927) Tost-Gleiwitz

Rejencja wrocławska
(1815-1945)

Powiaty miejskie	Breslau Brieg (od 1907) Schweidnitz (od 1899) Waldenburg (od 1924)
Powiaty ziemskie	Breslau Brieg Frankenstein (od 1820) Glatz (od 1820) Groß Wartenberg Guhrau Habelschwerdt (od 1820) Kreuzburg (do 1820) Militsch Münsterberg (1820-1932) Namslau Neumarkt Neurode (1854-1932) Nimptsch (1820-1932) Oels Ohlau (do 1932 i od 1933) Reichenbach (od 1820) Schweidnitz (od 1820) Steinau (do 1932) Strehlen Striegau (1820-1932) Trebnitz Waldenburg (od 1820) Wohlau

Rejencja dzierżoniowska
(1815-1820)

Powiaty miejskie	brak
Powiaty ziemskie	Bolkenhain Frankenstein Hirschberg im Riesengebirge Glatz Habelschwerdt Jauer Landeshut Münsterberg Nimptsch Reichenbach Schweidnitz Schönau Striegau Waldenburg

Prowincje pruskie 1815–1939

1815	Brandenburgia Wielkie Księstwo Nadrenii Jülich-Kleve-Berg Prusy Wschodnie Pomorze Wielkie Księstwo Poznańskie Saksonia Śląsk Westfalia Prusy Zachodnie
1822–1850	Nadrenia (1822) Prusy (1829) Poznańska (1846) Kraj Hohenzollernów (1850)
1867	Hannover Hesja-Nassau Szlezwik-Holsztyn
1919–1920	Prusy Wschodnie Brandenburgia Pomorze Dolny Śląsk (od 1919) Górny Śląsk (od 1919) Saksonia Szlezwik-Holsztyn Hanower Westfalia Nadrenia Hesja-Nassau
1922	Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska