Pułki piechoty ludowego Wojska Polskiego

Pułki piechoty ludowego Wojska Polskiego – spis pułków piechoty ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1963, ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania.

Piechota w okresie wojny

W okresie od maja do grudnia 1943 roku, na terenie ZSRR, zostały sformowane dwie dywizje piechoty i jeden zapasowy pułk piechoty:

• 1 Polska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki (1, 2 i 3 pp)
• 2 Polska Dywizja Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego (4, 5 i 6 pp)
• Pułk Zapasowy Piechoty

W styczniu 1944 roku, na terenie ZSRR, sformowano trzecią dywizję piechoty:

• 3 Polska Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta (7, 8 i 9 pp)

W kwietniu i maju 1944 roku, na terenie ZSRR, rozpoczęto formowanie czwartej dywizji piechoty oraz trzech zapasowych pułków piechoty (istniejący dotychczas zapasowy pułk piechoty otrzymał numer 1):

• 4 Polska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego (10, 11 i 12 pp)
• 2, 3 i 4 zapas. pp

W lipcu 1944 roku, w rejonie Żytomierza przystąpiono do organizacji kolejnych dwóch dywizji piechoty:

• 5 Polska Dywizja Piechoty (13, 14 i 15 pp)
• 6 Polska Dywizja Piechoty (16, 17 i 18 pp)

W sierpniu i wrześniu 1944 roku, na wyzwolonych terenach Polski, rozpoczęto formowanie dalszych czterech dywizji piechoty i jednego zapasowego pułku piechoty:

• 7 Polska Dywizja Piechoty (19, 20 i 21 pp)
• 8 Polska Dywizja Piechoty (22, 23 i 24 pp)
• 9 Polska Dywizja Piechoty (25, 26 i 27 pp)
• 10 Polska Dywizja Piechoty (28, 29 i 30 pp)
• 9 zapasowy pułk piechoty

15 września 1944 roku dokonano zmian w numeracji pułków piechoty wchodzących w skład poszczególnych dywizji:

Formowanie ostatnich dwóch dywizji zostało rozpoczęte w październiku 1944 roku:

• 11 Polska Dywizja Piechoty (20, 22 i 24 pp)
• 12 Polska Dywizja Piechoty (19, 21 i 23 pp)

W tym samym miesiącu rozformowany został jeden pułk piechoty (31), a dwa zapasowe bataliony piechoty zostały przeformowane w pułki (5 i 8).

Wszystkie dywizje miały tworzyć Front Polski w składzie trzech armii. W listopadzie 1944 roku koncepcja wystawienia frontu została zaniechana. W związku z powyższym rozformowano 11 i 12 DP, a z pozostałych dziesięciu dywizji utworzono dwie armie ogólnowojskowe. W grudniu 1944 roku z pozostałości 31 pp został sformowany 37 pp.

Wszystkie pułki piechoty były formowane według sowieckiego etatu Nr 04/501 pułku strzelców gwardii, natomiast zapasowe pułki piechoty według etatów Nr 04/188 i 04/299.

W latach 1943–1944 zostało sformowanych łącznie 37 pułków piechoty, z których siedem rozformowano, a ponadto utworzono siedem zapasowych pułków piechoty. Trzydzieści pułków piechoty wzięło udział w działaniach wojennych.

W styczniu 1945 roku w Rzeszowie, dla ujawniających się podziemnych oddziałów zbrojnych, został sformowany specjalny zapasowy pułk piechoty nr 2A.

Wiosną 1945 roku przystąpiono do rozbudowy Wojska Polskiego. W jej ramach rozpoczęto formowanie czterech dywizji piechoty, jednej szkolnej dywizji piechoty oraz przeformowano dwa zapasowe bataliony piechoty w pułki:

• 11 Polska Dywizja Piechoty (38, 40 i 42 pp)
• 12 Polska Dywizja Piechoty (39, 41 i 43 pp)
• 13 Polska Dywizja Piechoty (44, 46 i 48 pp)
• 14 Polska Dywizja Piechoty (45, 47 i 49 pp)
• 1 Szkolna Dywizja Piechoty (11, 12 i 13 szkolny pp)
• 6 zapasowy pułk piechoty
• 7 zapasowy pułk piechoty

Pułki piechoty organizowano według etatów Nr 04/551, szkolne pułki piechoty według etatów Nr 04/431, natomiast zapasowe pułki piechoty według etatów Nr 04/188.

Do 9 maja 1945 roku, do zakończenia działań wojennych w Europie, sformowano dwie dywizje piechoty (11 i 12), dywizję szkolną oraz przeformowano oba bataliony zapasowe. Organizacja kolejnych dwóch dywizji (13 i 14) została rozpoczęta z dniem 1 maja. Pułki 11 i 12 dywizji nie wzięły udziału w działaniach wojennych.

W połowie maja 1945 roku 4 Dywizja Piechoty została przekazana formującym się wojskom Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w czerwcu tego roku na jej bazie utworzone trzy samodzielne pułki KBW i trzy samodzielne bataliony ochrony.

W sierpniu 1945 roku została podjęta decyzja o odtworzeniu 4 Dywizji Piechoty w oparciu o 4 i 5 Zapasowe Pułki Piechoty. Proces odtwarzania dywizji został zakończony w listopadzie 1945 roku.

Latem 1945 roku przystąpiono do organizacji czterech nowych dywizji piechoty:

• 15 Dywizja Piechoty (50, 53 i 54 pp)
• 16 Dywizja Piechoty (51, 55 i 60 pp)
• 17 Dywizja Piechoty (52, 56 i 61 pp)
• 18 Dywizja Piechoty (57, 62 i 65 pp)

W lipcu 1945 roku przygotowano etaty pokojowe. W pułkach zrezygnowano z dwóch kompanii fizylierów i kompanii sanitarnej. Zmniejszono do jednego liczbę plutonów rozpoznawczych, oraz rozformowano pluton chemiczny. W batalionach piechoty zmniejszono liczbę kompanii do dwóch a wprowadzono pluton fizylierów. Plutony: sanitarny i gospodarczy rozformowano. W pułkowej baterii armat 76 mm zredukowano do 2 liczbę plutonów ogniowych. Nowe elementy organizacyjne to: pułkowa szkoła podoficerska, kompania gospodarcza i izba chorych. Stan osobowy wynosił 1604 żołnierzy.

Spis pułków piechoty

Kursywą oznaczono jednostki formowane w czasie mobilizacji. Symbol ® oznacza rozformowanie, natomiast strzałki – przeformowanie lub przemianowanie.

• pułk zapasowy piechoty 1943–1944 → 1 zapas. pp
• 1 Praski pułk piechoty 1943–1955 → 1 pz
• 1 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 18 DP
• 2 Berliński pułk piechoty 1943–1955 → 2 pz
• 2 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 ®
• 2A zapasowy pułk piechoty 1944–1945 ®
• 3 Berliński pułk piechoty 1943–1955 → 3 pz
• 3 pułk piechoty X – XII 1944 → 37 pp
• 3 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 ®
• 3 Pułk Piechoty Morskiej 1959–1963 → 93 pdes 1963 → 3 pdes 1963 → 35 pdes
• 4 pułk piechoty im. Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej 1943–1962 → 4 pz
• 4 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 16 DP
• 5 Kołobrzeski pułk piechoty 1943–1958 → 5 pz
• 5 zapasowy pułk piechoty 1945 ®
• 6 pułk piechoty 1943–1956 → 6 pz
• 6 zapasowy pułk piechoty 1945 → 18 DP
• 7 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1962 → 7 pz
• 7 zapasowy pułk piechoty 1945 → 18 DP
• 8 Bydgoski pułk piechoty 1944–1962 → 8 pz
• 8 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 53 pp i 54 pp
• 9 Zaodrzański Pułk Piechoty 1944–1957 ®
• 9 Zaodrzański pułk piechoty 1957–1958 → 9 pz
• 9 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 50 pp i 54 pp
• 10 pułk piechoty 1944–1945 → 1 zmotoryzowany pułk KBW i 8 samodzielny batalion ochrony
• 10 pułk piechoty 1945–1949 ®
• 11 pułk piechoty 1944–1945 → 13 specjalny pułk bezpieczeństwa KBW i 9 samodzielny batalion ochrony
• 11 pułk piechoty 1945–1962 → 11 pz
• 11 szkolny pułk piechoty 1945 → 18 DP
• 12 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1945 → 2 zmotoryzowany pułk KBW i 6 samodzielny batalion ochrony
• 12 Kołobrzeski pułk piechoty 1945–1962 → 12 pz
• 12 szkolny pułk piechoty 1945 → 18 DP
• 13 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 15 pp
• 13 pułk piechoty 1944–1957 ®
• 13 szkolny pułk piechoty 1945 → 18 DP
• 14 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 13 pp
• 14 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1962 → 14 pz
• 15 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 17 pp
• 15 pułk piechoty 1944–1957 ®
• 16 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 14 pp
• 16 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1957 → 16 bpdes i 10 bpdes
• 17 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 16 pp
• 17 pułk piechoty 1944–1962 → 17 pz
• 18 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1955 ®
• 19 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 31 pp
• 19 pułk piechoty X – XI 1944 ®
• 20 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 33 pp
• 20 pułk piechoty X – XI 1944 ®
• 21 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 35 pp
• 21 pułk piechoty X – XI 1944 ®
• 22 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 36 pp
• 22 pułk piechoty IX – XI 1944 ®
• 23 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 34 pp
• 23 pułk piechoty X – XI 1944 ®
• 24 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 32 pp
• 24 pułk piechoty X – XI 1944 ®
• 25 pułk piechoty IX 1944 → 26 pp
• 25 pułk piechoty 1944–1949 ®
• 25 zapasowy pułk piechoty Armii
• 26 pułk piechoty IX 1944 → 28 pp
• 26 pułk piechoty 1944–1952 ®
• 26 pułk piechoty 1952–1957 ®
• 27 Pułk Piechoty IX 1944 → 30 pp
• 27 pułk piechoty 1944–1950 → 27 pz
• 28 pułk piechoty 1944–1957 ®
• 29 pułk piechoty 1944–1950 → 29 pz
• 30 pułk piechoty
• 31 pułk piechoty IX – X 1944 ®
• 32 pułk piechoty
• 33 Nyski pułk piechoty 1944–1956 → 33 pz
• 34 Budziszyński pułk piechoty 1944–1950 → 34 pz 1950–1958 → 34 pp
• 34 Budziszyński pułk piechoty 1958–1963 → 34 pdes
• 35 pułk piechoty 1944–1956 ®
• 36 Łużycki Pułk Piechoty 1944–1956 → 36 pz
• 37 pułk piechoty 1944–1956 ®
• 38 pułk piechoty 1945–1957 → 38 pz
• 39 pułk piechoty 1945–1950 → 39 pz
• 40 pułk piechoty 1945–1950 → 40 pz
• 41 pułk piechoty 1945–1958 → 41 pz
• 42 pułk piechoty 1945–1950 → 42 pz
• 43 pułk piechoty 1945–1957 → 9 pp
• 44 pułk piechoty 1945–1946 ®
• 45 pułk piechoty im. Ludowych Partyzantów Ziemi Lubelskiej 1945–1962 → 45 pz
• 46 pułk piechoty 1945–1946 ®
• 47 pułk piechoty 1945–1952 → 47 pz
• 48 pułk piechoty 1945–1946 ®
• 49 pułk piechoty 1945–1957 → 49 pz
• 50 pułk piechoty 1945–1957 → 50 pz
• 51 Kościerski pułk piechoty 1945–1949 ®
• 52 pułk piechoty 1945–1946 ®
• 53 pułk piechoty 1945–1955 → 53 pz 1955–1957 ®
• 54 pułk piechoty 1945–1955 ®
• 55 Elbląski pułk piechoty 1945–1949 → 55 pz
• 56 pułk piechoty 1945–1946 ®
• 57 pułk piechoty 1945–1956 ®
• 60 Kartuski pułk piechoty 1945–1949 ®
• 61 pułk piechoty 1945–1946 ®
• 62 pułk piechoty 1945–1956 ®
• 65 pułk piechoty 1945–1956 ®
• 66 pułk piechoty 1951–1955 → 66 pz 1955–1957 ®
• 70 pułk piechoty 1951–1957 ®
• 74 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 75 pułk piechoty 1951–1957 → 75 pz
• 76 pułk piechoty 1958–1963 → 76 pdes 1963 ®
• 77 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 78 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 79 Pomorski pułk piechoty 1958–1963 → 79 pdes 1963–1967 → 4 pdes
• 80 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 81 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 83 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 84 pułk piechoty 1951–1957 ®
• 85 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 86 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 87 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 88 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 90 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 91 pułk piechoty 1951–1956 ®
• 92 pułk piechoty1951–1952 → 26 pp
• 93 pułk desantowy
• 94 pułk piechoty 1951–1955 → 94 pz 1955–1967 → 37 pz
• 95 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 96 pułk piechoty 1951–1955 ®
• 97 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 98 pułk piechoty 1951–1952 ®
• 103 Zapasowy Pułk Piechoty Armii – formowany w Międzyrzeczu przez 17 pp^[1]
• 104 Pułk Piechoty 1953–1956 ®
• 111 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa – formowany w Szczakowej przez 78 i 36 pp^[2]
• 112 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa – formowany w Gliwicach przez 37 pp^[2]
• 113 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa – formowany w Nysie przez 33 i 95 pp^[2] → 25 Zapasowy Pułk Piechoty Armii
• 116 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa– formowany w Zgorzelcu przez 85 i 90 pp^[1]
• 121 Zapasowy Pułk Piechoty Armii– formowany w Ciborzu przez 13 pp^[1]
• 162 Pułk Piechoty 37 DP
• 170 Pułk Piechoty 37 DP
• 178 Pułk Piechoty 37 DP

Zobacz też

• Pułki piechoty Wojska Polskiego II RP
• Pułki zmechanizowane Wojska Polskiego
• Pułki czołgów Wojska Polskiego

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.brak strony w książce