Terytorium Północne

Northern Territory

Terytorium Północne


Herb	Flaga

Państwo

Australia

Siedziba

Darwin

Data powstania

1 stycznia 1911

Kod ISO 3166-2

AU-NT

Premier

Paul Henderson

Zarządzający

Vicki O'Halloran

Powierzchnia

1 347 791 km²^[1]

Populacja (2019)
• liczba ludności

245 869^[2]

• gęstość

0,18 os./km²

Kod pocztowy

Strefa czasowa

UTC+9:30

Liczba przedstawicieli w parlamencie

Liczba Senatorów

Liczba Reprezentantów

Położenie na mapie Australii

Multimedia w Wikimedia Commons

Informacje w Wikipodróżach

Strona internetowa

Terytorium Północne (ang. Northern Territory, NT) – terytorium federalne Związku Australijskiego, zajmujące północno-środkową część kontynentu australijskiego. Terytorium zajmuje obszar 1 347 791 km², co stanowi nieco ponad 1/6 całego terytorium Australii^[1]. W 2019 roku zamieszkane było przez 245 869 osób, mniej niż 1% ogółu kraju^[2]. Stolicą i głównym ośrodkiem miejskim terytorium jest Darwin. Wzdłuż wybrzeża występuje klimat tropikalny, wnętrze terytorium ma natomiast charakter pustynny i półpustynny^[3].

Geografia

Terytorium Północne zajmuje północno-środkową część kontynentu australijskiego. Rozciąga się z północy na południe na długości ponad 1600 km, a z zachodu na wschód blisko 1000 km. Graniczy ze stanami Australia Zachodnia (na zachodzie), Australia Południowa (na południu) i Queensland (na wschodzie). Naturalną północną granicę stanowi wybrzeże Oceanu Indyjskiego – Morze Timor na północnym zachodzie i Morze Arafura z Zatoką Karpentaria na północnym wschodzie^[3].

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Darwin
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	31.8	31.5	32.1	32.9	32.3	30.8	30.8	31.6	32.8	33.5	33.5	32.7	32,2
Średnie dobowe temperatury [°C]	28.4	28.2	28.4	28.6	27.4	25.5	25.1	26.0	28.0	29.3	29.6	29.2	29,2
Średnie temperatury w nocy [°C]	25.0	24.9	24.7	24.3	22.5	20.1	19.4	20.4	23.2	25.0	25.6	25.6	23,4
Opady [mm]	466	373	335	108	24.7	2.3	1.2	5.8	17.4	65.4	137	276	1811
Średnia liczba dni z opadami	22.3	21.1	19.6	9.8	2.3	0.7	0.4	0.7	2.9	6.7	12.5	16.9	116
Średnie usłonecznienie [h]	180	162	220	264	304	300	316	319	294	298	252	208	3111
Źródło: Bureau of Meteorology^[4]

Średnia temperatura i opady dla Tennant Creek
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	36.7	35.8	34.8	32.3	27.8	24.8	25.1	27.5	32.5	35.2	36.7	37.0	32,2
Średnie dobowe temperatury [°C]	30.1	30.2	29.2	26.7	22.1	19.0	18.9	20.9	25.8	28.6	30.4	31.0	26,1
Średnie temperatury w nocy [°C]	25.0	24.8	23.5	20.8	16.4	13.1	12.7	14.3	19.0	22.0	25.1	25.0	20,0
Opady [mm]	128	133	45.7	15.4	8.1	4.4	4.1	2.5	4.8	17.2	46.9	83.2	499
Średnia liczba dni z opadami	10.5	9.6	4.7	1.7	1.4	0.9	0.8	0.4	1.8	3.4	5.9	8.6	49,7
Średnie usłonecznienie [h]	285	266	291	297	304	294	313	332	309	313	294	276	3587
Źródło: Bureau of Meteorology^[5] (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 376 m n.p.m., 1991-2020)

Średnia temperatura i opady dla Alice Springs
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	36.9	35.6	32.9	28.6	23.5	19.8	20.0	23.1	28.1	31.4	34.0	35.6	29,1
Średnie dobowe temperatury [°C]	29.4	28.4	25.3	20.7	15.9	12.3	12.0	14.5	19.6	23.2	26.1	28.1	21,3
Średnie temperatury w nocy [°C]	21.8	21.1	17.7	12.7	8.2	4.7	3.9	5.9	11.0	14.9	18.1	20.5	13,4
Opady [mm]	39.9	40.3	35.4	20.3	18.2	13.6	16.5	5.1	7.1	21.3	32.7	40.9	291
Średnia liczba dni z opadami	4.6	4.3	3.5	2.5	2.8	2.6	2.3	1.8	2.3	4.2	5.6	6.4	42,9
Średnie usłonecznienie [h]	319	284	298	288	270	255	282	310	300	313	303	307	3509
Źródło: Bureau of Meteorology^[6] (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 546 m n.p.m., 1981-2010)

Demografia

Terytorium jest bardzo słabo zaludnione^[2] a większą jego część stanowią obszary pustynne. Ważniejsze miasta to (ludność w 2011 na podstawie spisu powszechnego):

Ranking	Nazwa	Ludność^[7]
1	Darwin	78 925
2	Palmerston	30 098
3	Alice Springs	28 449
4	Litchfield	20 039
5	Katherine	10 355
6	Nhulunbuy	4 383
7	Tennant Creek	3 515
8	Wadeye	2 682
9	Jabiru	1 271
10	Yulara	991

Ustrój polityczny

Z tym tematem związana jest kategoria: Polityka Terytorium Północnego.

Choć formalnie kontrolę nad Terytorium sprawują władze federalne Australii, w praktyce od 1978 cieszy się ono stopniem samodzielności bardzo zbliżonym do stanów. Władzę ustawodawczą stanowi dwudziestopięcioosobowe Zgromadzenie Ustawodawcze. Na czele władzy wykonawczej nominalnie stoi administrator, powoływany przez gubernatora generalnego Australii na wniosek rządu federalnego i na podstawie rekomendacji rządu Terytorium. Faktycznie codzienną administracją Terytorium kieruje szef ministrów, będący odpowiednikiem premierów stanowych. Pochodzi on z nominacji administratora, który zwyczajowo powołuje na to stanowisko lidera większości parlamentarnej.

Historia

Terytorium Północne w latach 1825-1863 było częścią Nowej Południowej Walii, a następnie do 1911 wchodziło w skład Australii Południowej. Od 1 stycznia 1911 pozostawało pod kontrolą władz federalnych. W 1978 terytorium uzyskało własny rząd. W 1998 odbyło się referendum w sprawie przekształcenia terytorium w siódmy stan Australii, w którym 51,9% mieszkańców opowiedziało się za utrzymaniem dotychczasowego statusu.

Gospodarka

Gospodarka Terytorium Północnego opiera się głównie na przemyśle i turystyce.

Eksploatacja górnicza
- Boksyty na półwyspie Gove
- Rudy manganu w Groote Eylandt

Turystyka

W części centralnej znajdują się dwie niezwykłe formacje skalne, Uluru (Ayers Rock) oraz Kata Tjuta (The Olgas), które są otaczane czcią przez Aborygenów oraz stanowią atrakcję turystyczną. Na terenie terytorium położony jest też Park Narodowy Kakadu.

Transport

Przypisy

↑ ^a ^b Area of Australia - States and Territories. Geoscience Australia. [dostęp 2020-11-14]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Australian Demographic Statistics, Jun 2019 [online] .
↑ ^a ^b Northern Territory, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-11-14] (ang.).
↑ Bureau of Meteorology: Climate statistics for Australian locations. Darwin Airport.
↑ Bureau of Meteorology: Climate statistics for Australian locations. Tennant Creek Airport.
↑ Bureau of Meteorology: Climate statistics for Australian locations. Alice Springs Airport.
↑ 3218.0 – Regional Population Growth, Australia, 2011 [online], Australian Bureau of Statistics .

Bibliografia

Hill, Ernestine. 1951. The Territory: The classic saga of Australia's far north. Angus & Robertson. Reprint: 1995. ISBN 0-207-18821-1

Linki zewnętrzne

Strona rządu Terytorium Północnego

Podział administracyjny Australii

Stany	Australia Południowa Australia Zachodnia Nowa Południowa Walia Queensland Tasmania Wiktoria
Terytoria wewnętrzne	Australijskie Terytorium Stołeczne Terytorium Jervis Bay Terytorium Północne
Terytoria zewnętrzne	Australijskie Terytorium Antarktyczne Norfolk Wyspa Bożego Narodzenia Wyspy Ashmore i Cartiera Wyspy Heard i McDonalda Wyspy Kokosowe Wyspy Morza Koralowego

Miasta i miejscowości Terytorium Północnego

Miasta	Alice Springs Borroloola Darwin Katherine Nhulunbuy Palmerston Tennant Creek
Miejscowości	Adelaide River Angurugu Barunga Batchelor Daly River Daly Waters Elliott Haasts Bluff Humpty Doo Jabiru Kalkarindji Lajamanu Livingstone Mandorah Mataranka Milikapiti Minjilang Mutitjulu Pine Creek Ti Tree Timber Creek Wagait Beach Yulara
Osady	Barkly Homestead Barrow Creek Bulman Cape Crawford Eva Valley Harts Range Kulgera Larrimah Newcastle Waters Ngukurr Rabbit Flat Renner Springs Stapleton Top Springs
Społeczności Aborygenów	Alpurrurulam Anmatjere Aputula Arltarlpilta Bathurst Island Bulman Elcho Island Gapuwiyak Gove Groote Eylandt Haasts Bluff Hermannsburg Imanpa Jay Creek Kaltukatjara Kintore Ltyentye Apurte Maningrida Milingimbi Mirrngadja Mutitjulu Numbulwar Oenpelli Papunya Peppimenarti Ramingining Titjikala Tiwi Utopia Wadeye Wurrumiyanga Yermalner Yirrkala Yuendumu
Pozostałe	Birdum Charlotte Waters Rum Jungle Roper Bar