Tomasz Kajetan

Tomasz Kajetan

Tommaso de Vio

Kardynał prezbiter
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1469 Gaeta
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1534 Rzym
Biskup Gaety
Okres sprawowania	1519–1534
Generał zakonu dominikanów
Okres sprawowania	1509–1517
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1491
Nominacja biskupia	8 lutego 1518 arcybiskup Palermo
Sakra biskupia	1 maja 1518
Kreacja kardynalska	1 lipca 1517 Leon X
Kościół tytularny	S. Sisto Santa Prassede
Multimedia w Wikimedia Commons

Tomasz Kajetan (wł. Tommaso de Vio; ur. 20 lutego 1469 w Gaecie, zm. 9 sierpnia 1534 w Rzymie) – włoski dominikanin (generał zakonu w latach 1508-1518), kardynał, teolog i filozof-tomista. Zapamiętany m.in. dzięki przesłuchaniu Marcina Lutra, które przeprowadził w 1518 jako legat papieski. W latach 1523-1532 opublikował w kilku tomach komentarze do Biblii, obejmujący dużą część Starego Testamentu i prawie cały Nowy Testament (z wyjątkiem Apokalipsy św. Jana). Kładł nacisk na poszukiwanie dosłownego znaczenia.

Życiorys

Urodził się 20 lutego 1469 w Gaecie, jako syn Francesca Vio i Isabelli de Sieri^[1]. Na chrzcie otrzymał imię Jacopo^[1]. Jego rodzicie chcieli aby się ożenił, jednak Vio wybrał karierę duchowną^[1]. W wieku 15 lat wstąpił do zakonu dominikanów i rozpoczął studia w Bolonii, Padwie i Pawii^[1]. W 1492 roku uzyskał bakalaureat, a dwa lata później doktorat z teologii^[1]. W 1491 roku przyjął święcenia kapłańskie^[2]. Wkrótce potem został wykładowcą w Padwie, a potem w Brescii i Pawii^[1]. W 1507 roku został wikariuszem generalnym dominikanów, a dwa lata później – generałem zakonu^[1]. Był zwolennikiem reform i brał czynny udział w obradach soboru laterańskiego^[1]. 1 lipca 1517 roku został kreowany kardynałem prezbiterem i otrzymał kościół tytularny San Sisto^[2]. Jednocześnie zrezygnował z funkcji generała zakonu^[2] i został legatem a latere przed cesarzem Maksymilianem I^[1]. 8 lutego 1518 roku został wybrany arcybiskupem Palermo, a 1 maja przyjął sakrę^[2]. Ze względu na opozycję Senatu Sycylii, nigdy nie objął archidiecezji i ostatecznie zrezygnował z zarządzania w 1519 roku^[1]. Brał udział w sejmie Rzeszy w Augsburgu w 1518 roku, gdzie został poproszony przez elektora z Saksonii do zbadania tez Martina Lutra^[1]. Kajetan początkowo zajął otwarte stanowisko wobec Lutra, którego spotkał podczas obrad^[1]. Przepych kardynała, nielubiany przez Niemców, utwierdził augustianina o konieczności zdecydowanych reform^[1]. Rok później kardynał pomógł opracować dokument ekskomunikujący Lutra^[1]. W 1519 roku został biskupem Gaety^[2]. Usiłował uzyskać wsparcie cesarstwa w wojnie z Turkami oraz nakłonić Lutra do powrotu do Kościoła katolickiego^[1]. Był legatem na Węgrzech, w Polsce i Czechach^[1]. W 1527 podczas złupienia Rzymu musiał wykupić swoją wolność 5000 skudów^[1]. Był jednym z 19 kardynałów, którzy definitywnie potwierdzili ważność małżeństwa Henryka VIII z Katarzyną Aragońską^[1]. Zmarł 9 sierpnia 1534 roku w Rzymie^[1].

Dzieła

Dzieła Kajetana obejmują piśmiennictwo filozoficzne i teologiczne (m.in. z biblistyki)^[3].

• Opuscula omnia tribus tomis distincta, Lyon 1558; Wenecja 1558; Antwerpia 1612.
• Commentaria super tractatum de ente et essentia Thomae de Aquino; super libros posteriorum Aristotelis et praedicamenta, Wenecja 1506.
• In praedicabilia Porphyrii praedicamenta et libros posteriorum analyticorum Aristotelis castigatissima commentaria, 8 tomów, Wenecja 1587 i 1599.
• Super libros Aristotelis de Anima, Rzym 1512; Wenecja 1514; Paryż 1539.
• Summula de peccatis, Rzym 1525.
• Jentacula N.T., expositio literalis sexaginta quatuor notabilium sententiarum Novi Test., Rzym 1525.
• In quinque libros Mosis juxta sensum lit. commentarii, Rzym 1531; Paryż 1539.
• In libros Jehosuae, Judicum, Ruth, Regum, Paralipomenon, Hezrae, Nechemiae et Esther, Rzym 1533; Paryż 1546.
• In librum Job, Rzym 1535.
• In psalmos, Wenecja 1530; Paryż 1532.
• In parabolas Salomonis, in Ecclesiasten, in Esaiae tria priora capita, Rzym 1542; Lyon 1545; Paryż 1587.
• In Evangelia Matt., Marci, Lucae, Joannis, Wenecja 1530.
• In Acta Apostolorum, Wenecja 1530; Paryż 1536 (z Ewangeliami) .
• In Epistolas Pauli, Paryż 1532.
• Opera omnia quotquot in sacrae Scripturae expositionem reperiuntur, cura atque industria insignis collegii S. Thomae Complutensis, O.P., 5 tomów, Lyon 1639.

• 
  Summula Caietani, 1530
• 
  Summula Caietana, 1530
• 
  Opuscula omnia, 1596

Przypisy

Bibliografia

Zobacz multimedia związane z tematem: Tomasz Kajetan

• Biogram Kajetana autorstwa Mariana Ciszewskiego

Linki zewnętrzne

• Dzieła Kajetana w bibliotece Polona