U-621

U-621

Siostrzana jednostka U-621 – U-660
Klasa	okręt podwodny
Typ	VIIC
Historia
Stocznia	Blohm & Voss, Hamburg
Położenie stępki	1 lipca 1941
Wodowanie	19 marca 1942
Kriegsmarine
Nazwa	U-621
Wejście do służby	7 maja 1942
Zatopiony	18 sierpnia 1944
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	769 ton 871 ton
Długość	67,1 metra
Szerokość	6,2 metra
Zanurzenie	4,74 metra
Zanurzenie testowe	100 metrów
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Materiał kadłuba	stal
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3200 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 750 KM 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	17-17,6 węzła 7,6 węzła
Zasięg	powierzchnia: 8500 Mm przy 10 węzłach zanurzenie: 80 Mm przy 4 węzłach
Sensory
GHG, S-Gerät
Uzbrojenie
początkowo: 1 działo kal. 88 mm 1 działko plot. kal. 20 mm 14 torped
Wyrzutnie torpedowe	5 × 533 mm
Załoga	44

U-621 – niemiecki okręt podwodny typu VIIC z okresu II wojny światowej. Okręt wypierał 769 ton w położeniu nawodnym i 871 ton pod wodą, a jego główną bronią było 14 torped kalibru 533 mm wystrzeliwanych z pięciu wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość ponad 17 węzłów, osiągając zasięg 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów.

Zwodowany 19 marca 1942 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został wcielony do służby w Kriegsmarine 7 maja 1942 roku. W czasie służby operacyjnej w składzie 9. Flotylli U-Bootów okręt odbył dziesięć patroli i misji bojowych, podczas których zatopił cztery statki handlowe o łącznej pojemności 20 159 BRT i okręt desantowy o tonażu 2938 BRT oraz uszkodził okręt o wyporności 1625 ton i statek o pojemności 10 048 BRT. W połowie 1943 roku jednostkę przebudowano na U-flak, jednak wobec niepowodzenia koncepcji okręt przywrócono do stanu pierwotnego. U-621 został zatopiony z cała załogą bombami głębinowymi 18 sierpnia 1944 roku na wodach Zatoki Biskajskiej przez kanadyjskie niszczyciele HMCS „Ottawa”, HMCS „Kootenay” i HMCS „Chaudière”.

Projekt i budowa

 Osobny artykuł: Okręty podwodne typu VIIC.

Jednostki typu VIIC były kolejnym ewolucyjnym ulepszeniem najliczniej budowanych w Niemczech okrętów typu VII. Poprzednik – typ VIIB – miał zbyt mały zasięg i za mało miejsca pod pokładem, by móc zainstalować sonar^[1][2]. Opracowany w 1938 roku projekt nowego okrętu różnił się od poprzedniej wersji m.in. zwiększoną grubością blach kadłuba sztywnego (z 16 do 18,5 mm, co zwiększyło maksymalną głębokość zanurzenia z 200 metrów do 250–280 metrów), przedłużeniem kadłuba o 60 cm i kiosku o 30 cm oraz powiększeniem zbiorników paliwa o 5,4 m³, co poprawiło zasięg^[3][4]. Powiększone rozmiary pozwoliły na instalację aktywnego sonaru S-Gerät, uzupełniając pasywny Gruppenhorchgerät (GHG)^[1][2]. Do zakończenia wojny do służby weszło 568 okrętów typu VIIC^[5][6] .

U-621 zamówiono 15 sierpnia 1940 roku^[7] [8]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 171 okrętów typu VIIC zamówionych w tej wytwórni^[9] [10]. U-621 otrzymał numer stoczniowy 597 (Werk 597)^[7] [11] . Stępkę okrętu położono 1 lipca 1941 roku, a zwodowany został 19 marca 1942 roku^[7] [8][a].

Dane taktyczno-techniczne

U-621 był średniej wielkości okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej^[12]. Długość całkowita wynosiła 67,1 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,74 metra^[6] [13]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 9,6 metra^[6] . Wykonany ze stali pancernej CM 351 Kruppa o grubości 18,5 mm kadłub sztywny miał 50,5 metra długości i 4,7 metra szerokości^[6] [14]. Podzielony był grodziami na sześć przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – przedział torpedowy ze sterami głębokości oraz GHG, II – przedział akumulatorów wraz z pomieszczeniami załogi, magazynem amunicji i toaletą, III – centrala z pomieszczeniem wielofunkcyjnym (mieszczącym drugą baterię akumulatorów, pomieszczenia załogi i kambuz), IV – przedział silników spalinowych, V – przedział silników elektrycznych, VI – rufowy przedział torpedowy ze sterami kierunku i głębokości^[15]. Kadłub ciśnieniowy otoczony był kadłubem lekkim wykonanym z blach o grubości 4–8 mm^[16]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 769 ton, a w zanurzeniu 871 ton^[13][17][b].

Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Krupp-Germaniawerft F46 z doładowaniem o łącznej mocy 3200 KM przy 470-490 obr./min, zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym prądu stałego BBC GG UB720/8 o łącznej mocy 750 KM przy 295 obr./min^[11] [13]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby, zapewniając maksymalną prędkość 17–17,6 węzła na powierzchni i 7,6 węzła w zanurzeniu^[11] [13]. Zasięg wynosił 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (3250 Mm przy prędkości maksymalnej) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą (130 Mm przy 2 węzłach)^[13][18]. Zbiorniki mieściły 113,47 tony paliwa, a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów AFA 33 MAL 800 E po 62 ogniwa o łącznej pojemności 9160 Ah, masie 62 tony i czasie rozładowania 20 godzin^[18]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 100 metrów, zaś głębokość zgniecenia 250–280 metrów^[11] [19].

Okręt wyposażony był w pięć wyrzutni torped kalibru 533 mm (cztery na dziobie i jedną rufową), z łącznym zapasem 14 torped (wymiennie okręt mógł przenosić 26 min typu TMA lub 39 min typu TMB)^[20][21]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło początkowo umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 88 mm SK C/35 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 220–250 naboi oraz pojedyncze działko przeciwlotnicze kalibru 20 mm C/38 L/65^[6] [20]. Jednostka wyposażona też była w pasywny sonar GHG i aktywny S-Gerät, a do obserwacji służyły dwa peryskopy Zeissa: bojowy i nocny^[11] [22].

Załoga okrętu składała się z czterech oficerów oraz 40 podoficerów i marynarzy^[18][23][c].

Służba

U-621 został wcielony do służby w Kriegsmarine 7 maja 1942 roku^[7] [8]. Dowództwo okrętu objął kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant) Horst Schünemann^[24] . U-Boot otrzymał numer poczty polowej M 02 082^[8]. Do końca września 1942 roku załoga jednostki przechodziła szkolenie w składzie 8. Flotylli, operując głównie z Gdańska^[7] [8].

Pierwszy rejs bojowy

29 września okręt wyszedł z Kilonii, udając się na swój pierwszy wojenny patrol^[25] , zostając 1 października przyporządkowany do 9. Flotylli U-Bootów w Breście^[7] . Po wpłynięciu na północny Atlantyk U-Boot w dniach 10–16 października wchodził w skład wilczego stada „Panther”^[25] . Między 16 a 29 października U-621 operował w składzie stada „Puma”, które próbowało zaatakować konwój ON-139, a następnie HX-212^[25] [26]. 23 października o godzinie 00:53 na południowy zachód od Islandii U-621 storpedował zbudowany w 1918 roku brytyjski parowiec „Empire Turnstone” o pojemności 6113 BRT, płynący pod balastem w konwoju ONS-136^[8][27] . Statek zatonął wraz z całą, liczącą 46 osób załogą na pozycji 54°40′N 28°00′W/54,666667 -28,000000^[8][27] . 5 listopada U-621 dotarł do Brestu po 38 dniach spędzonych w morzu^[25] .

Drugi rejs bojowy

4 grudnia nowym dowódcą okrętu został mianowany por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Max Kruschka^[28] . Następnego dnia U-Boot wyszedł z Brestu na swój drugi patrol na Atlantyku^[29] . Między 11 a 18 grudnia U-621 wchodził w skład wilczego stada „Raufbold”^[29] . 15 grudnia okręt wykrył płynący z Wysp Brytyjskich na zachód konwój ON-153^[30]. 18 grudnia o godzinie 02:26 U-621 wystrzelił trzy torpedy w kierunku płynącego samotnie zbudowanego w 1913 roku greckiego parowca „Oropos” o pojemności 4474 BRT, płynącego pod balastem w konwoju ON-152^[31] [32]. Statek zatonął na pozycji 51°00′N 37°00′W/51,000000 -37,000000, a na jego pokładzie zginęła cała załoga licząca 34 osoby^[31] [32]. 20 grudnia o godzinie 20:21 na zachód od Irlandii okręt podwodny wystrzelił dwie celne torpedy do płynącego za konwojem ON-153 marudera – zbudowanego w 1938 roku brytyjskiego motorowego zbiornikowca „Otina” (6217 BRT), który zatonął o 21:06 na pozycji 47°40′N 33°06′W/47,666667 -33,100000 (w wyniku ataku zginęło 60 osób – wszyscy członkowie załogi statku)^[32][33] . Do Brestu jednostka zawinęła 5 stycznia 1943 roku, po 32 dniach spędzonych w morzu^[29] .

Trzeci rejs bojowy

W swoją trzecią misję bojową U-621 wyszedł z Brestu 1 lutego 1943 roku^[34] . U-Boot w dniach 3–7 lutego wchodził w skład wilczego stada „Hartherz”, po czym między 11 a 26 lutego okręt operował w składzie stada „Ritter”, utworzonego w celu przechwycenia płynącego na wschód konwoju ON-166^[34] [35]. 24 lutego U-Boot został zaatakowany przez kanadyjską łódź latającą Consolidated PBY Catalina z 5. Dywizjonu RCAF(inne języki), pilotowaną przez D.G. Baldwina, jednak uszkodzenia udało się naprawić w morzu^[35]. Od 4 do 5 marca jednostka została przyporządkowana do wilczego stada „Burggraf”, a między 7 a 15 marca operowała w składzie stada „Raubgraf”^[34] . Wieczorem 10 marca U-621 zauważył płynący samotnie statek i po trwającym 2,5 godziny pościgu o godzinie 22:50 wystrzelił wachlarz trzech torped w kierunku marudera z konwoju ON-169, zbudowanego w 1927 roku brytyjskiego parowca „Baron Kinnaird” o pojemności 3355 BRT^[36] . Żadna z torped nie trafiła, więc o 22:59 okręt wystrzelił kolejną, tym razem celną, jednak statek doznał jedynie uszkodzeń i płynął dalej; o 23:17 U-Boot wystrzelił więc kolejną torpedę z wyrzutni rufowej, która jednak chybiła^[36] . Okręt zanurzył się w celu przeładowania wyrzutni, a po powrocie na powierzchnię stracił kontakt ze statkiem, który zdołał odnaleźć dopiero następnego dnia o godzinie 16:43^[36] . O 18:31 i 19:12 U-621 wystrzelił niecelne torpedy w kierunku parowca, trafiając dopiero w cześć rufową lewej burty trzecią o godzinie 19:17^[36] . Statek nadal nie tonął, więc U-Boot rozpoczął jego ostrzał z działka kalibru 20 mm i wystrzelił kolejne dwie torpedy, z których jedna przeszła pod celem, a druga minęła go za rufą^[36] . Ostatecznie „Baron Kinnaird” zatonął 12 marca o godzinie 10:54 na przybliżonej pozycji 53°00′N 40°00′W/53,000000 -40,000000 i nigdy nie odnaleziono nikogo z liczącej 42 osoby załogi statku^[36] [d]. Nadany przez U-621 meldunek radiowy o odniesionym sukcesie został przechwycony przez wywiad, w rezultacie czego zmieniono marszrutę konwoju SC-122, który ominął stado „Raubgraf”^[37]. 18 marca w odległości około 400 Mm na zachód od Lorient U-621 wykrył konwój KMS-111, po czym utrzymywał z nim kontakt i naprowadzał na niego inne U-Booty^[38]. 23 marca okręt powrócił do portu w Breście, spędzając w morzu 51 dni^[34] .

Czwarty rejs bojowy

22 kwietnia U-Boot wyszedł z Brestu na swoją czwartą misję bojową^[39] . Podczas patrolu okręt operował w ramach czterech „wilczych stad”: „Amsel 1” (między 3 a 6 maja), „Elbe” i „Elbe 2” (od 7 do 14 maja) oraz „Mosel” (19–24 maja)^[39] . 31 maja, podczas poszukiwań rozbitków z zatopionego w pobliżu U-563, o godzinie 18:42 U-621 został zaatakowany przez brytyjski bombowiec Consolidated B-24 Liberator z 224. Dywizjonu RAF(inne języki), pilotowany przez Amerykanina Roberta V. Sweeny’ego, który podczas dwóch nalotów zrzucił 12 bomb głębinowych i spowodował ciężkie uszkodzenie okrętu podwodnego^[39] [40]. Uszkodzona jednostka powróciła do bazy w Breście 3 czerwca, po 43 dniach spędzonych w morzu, po czym trafiła do stoczni na konieczne naprawy^[39] [40].

Przebudowa na U-flak

W czerwcu 1943 roku U-621 został wytypowany do przebudowy na okręt do aktywnego zwalczania alianckich samolotów (U-flak), stanowiących coraz większe zagrożenie dla niemieckich U-Bootów wychodzących na patrole z baz w Zatoce Biskajskiej (wraz z U-256, U-441 i U-953)^[41][42]. Modyfikacji uległo uzbrojenie artyleryjskie jednostki: zdemontowano działo pokładowe kal. 88 mm, a w zamian zostały zamontowane dwa poczwórne zestawy działek kal. 20 mm C/38 L/65 z tarczami ochronnymi oraz pojedyncze działko automatyczne kal. 37 mm FlaK M42 L/69^[11] [41]. Do tego na mostku zamontowano karabin maszynowy MG 42^[41]. Okręt zabierał tylko pięć torped umieszczonych w wyrzutniach, a miejsce zajmowane do tej pory przez torpedy zapasowe zostało wykorzystane na zwiększony zapas amunicji przeciwlotniczej i rozmieszczenie dodatkowego personelu (załoga jednostki została powiększona do 67 osób, wliczając w to lekarza okrętowego)^[43]. Ograniczono też ilość zabieranego paliwa, z uwagi na krótsze misje na pobliskich wodach Zatoki Biskajskiej^[43]. Remont i przebudowa U-621 zakończyła się 7 lipca, a okręt otrzymał oznaczenie „U-flak 3”^[7] [43].

Piąty rejs bojowy

W swoją piątą misję bojową okręt wyszedł z Brestu 22 sierpnia^[44][45] . 6 września „U-flak 3” przekazał detektor fal radarowych FuMB-9 Wanze na pokład U-170^[44][46]. 28 września jednostka powróciła do Brestu po 38-dniowym pobycie w morzu, nie napotykając przeciwnika^[44][45] .

Szósty rejs bojowy

6 stycznia 1944 roku U-Boot wyszedł z Brestu na szósty atlantycki patrol^[47] . 13 stycznia na przybliżonej pozycji 46°57′N 15°15′W/46,950000 -15,250000 okręt został zaatakowany przez brytyjski bombowiec Consolidated B-24 Liberator z 59. Dywizjonu RAF(inne języki), w wyniku czego śmierć poniósł matrosengefreiter Heinz Thomas, a sześciu innych członków załogi zostało rannych^[44][47] . Po morskim pogrzebie poległego dowódca podjął decyzję o powrocie do bazy, którą okręt osiągnął 23 stycznia^[47] [48].

Negatywne doświadczenia związane z użyciem U-Bootów przeznaczonych do zwalczania samolotów spowodowały podjęcie decyzji o ponownej przebudowie okrętu na konwencjonalną jednostkę torpedową^[7] [41].

Siódmy rejs bojowy

W swoją siódmą misję bojową U-621 wyszedł z Brestu 21 lutego^[49] . Wracając z bezowocnego patrolu, 11 kwietnia okręt napotkał jedną z alianckich grup eskortowych i wystrzelił w kierunku jednego z niszczycieli niecelną torpedę, a następnie przetrwał kontratak^[49] [50]. U-621 powrócił do portu w Breście 19 kwietnia, spędzając w morzu 59 dni^[49] . W kwietniu U-Boot został wyposażony w chrapy, a 15 maja dowództwo jednostki objął por. mar. Hermann Stuckmann, dowodzący wcześniej U-316^[7] [51] .

Ósmy rejs bojowy

Na wieść o rozpoczęciu lądowania w Normandii 6 czerwca 1944 roku U-Boot wyruszył z Brestu z rozkazem powstrzymania floty inwazyjnej, kierując się na wody kanału La Manche^[52] [53]. Następnego dnia okręt wystrzelił niecelną torpedę T V Zaunkönig I w kierunku niszczyciela, zaś 9 czerwca stał się celem ataku niezidentyfikowanego samolotu, co spowodowało konieczność powrotu do bazy; po wykonaniu pospiesznych napraw jednostka wyszła w morze 12 czerwca^[52] [54]. 15 czerwca o godzinie 08:03 U-621 wystrzelił jedną torpedę T V Zaunkönig I w kierunku konwoju EPL-8, która trafiła w amerykański okręt desantowy czołgów(inne języki) USS LST-133 o wyporności 1625 ton (na pozycji 50°01′N 0°49′W/50,016667 -0,816667)^[55] [e]. Płynący na holu dwóch holowników okręt przewoził ludzi i sprzęt dowództwa oraz trzy baterie 113. batalionu artylerii polowej 30. Dywizji Piechoty Stanów Zjednoczonych został uszkodzony: w wyniku eksplozji zginęło 15 członków załogi i 28 żołnierzy, a 17 załogantów i 11 żołnierzy zostało rannych^[55] . U-621 wycofał się nieatakowany i 18 czerwca wystrzelił dwie niecelne torpedy do brytyjskich okrętów^[54]. 23 czerwca U-Boot powrócił do bazy^[52] [f].

Dziewiąty rejs bojowy

15 lipca U-Boot wyszedł z Brestu na swoją dziewiątą misję bojową i udał się na wody kanału La Manche^[56] [57]. 25 lipca okręt wystrzelił dwie niecelne torpedy w kierunku niezidentyfikowanego konwoju, a nazajutrz uszkodzeniu uległy chrapy, co spowodowało częściowe zalanie jednostki i zatrucie spalinami większości załogi^[57]. 29 lipca U-621 wystrzelił jedną torpedę T V Zaunkönig I w kierunku zbudowanego w 1930 roku brytyjskiego okrętu desantowego piechoty(inne języki) HMS „Prince Leopold” (2938 BRT)^[g], przewożącego żołnierzy i pojazdy z Portland do Cherbourga^[32][58] . Okręt został trafiony w lewą burtą na śródokręciu, po czym wywrócił się i zatonął na pozycji 50°19′N 0°35′W/50,316667 -0,583333 (na jego pokładzie śmierć poniosło 17 osób)^[58] . Następnego dnia U-Boot zaatakował torpedami LUT konwój EBC-54, trafiając jedną z nich zbudowany w 1910 roku brytyjski transportowiec wojska „Ascanius” o pojemności 10 048 BRT, płynący z Barry do Normandii^[59] . Jednostka została uszkodzona na pozycji 50°15′N 0°48′W/50,250000 -0,800000, a w wyniku ataku pięć osób poniosło śmierć^[32][59] . U-621 powrócił do bazy w Breście 11 sierpnia, po 28 dniach spędzonych w morzu^[56] .

Ostatni rejs i utrata okrętu

13 sierpnia okręt wyszedł z Brestu w 10 rejs bojowy^[8][60] . 18 sierpnia na wodach Zatoki Biskajskiej na zachód od La Rochelle U-621 został zatopiony bombami głębinowymi przez kanadyjskie niszczyciele HMCS „Ottawa” (H31), HMCS „Kootenay” (H75) i HMCS „Chaudière” (H99) (na pozycji 45°52′N 2°36′W/45,866667 -2,600000)^[7] [8]. Zginęła cała, licząca 56 osób załoga U-Boota (w tym trzech pracowników stoczniowych)^[7] [8].

Podsumowanie działalności bojowej

U-621 odbył dziesięć misji bojowych, spędzając w morzu 331 dni^[61] . W ich trakcie zatopił cztery statki handlowe o łącznej pojemności 20 159 BRT i okręt desantowy o tonażu 2938 BRT oraz uszkodził okręt desantowy o wyporności 1625 ton i statek o pojemności 10 048 BRT^[7] . Na pokładach zatopionych i uszkodzonych jednostek zginęło co najmniej 247 osób, w tym 60 na brytyjskim zbiornikowcu „Otina”^[33] [62] . Pełne zestawienie strat przedstawia poniższa tabela^[62] :

Data	Nazwa	Państwo	Tonaż[h]	Los jednostki
23 października 1942	„Empire Turnstone”	Wielka Brytania	6113	zatopiony
18 grudnia 1942	„Oropos”	Królestwo Grecji	4474	zatopiony
20 grudnia 1942	„Otina”	Wielka Brytania	6217	zatopiony
12 marca 1943	„Baron Kinnaird”	Wielka Brytania	3355	zatopiony
15 czerwca 1944	USS LST-133	US Navy	1625	uszkodzony
29 lipca 1944	HMS „Prince Leopold”	Royal Navy	2938	zatopiony
30 lipca 1944	„Ascanius”	Wielka Brytania	10 048	uszkodzony
RAZEM		zatopione:		5
		uszkodzone:		2

Uwagi

Przypisy

Bibliografia