Ważki różnoskrzydłe
| Anisoptera[1] | |||
| Sélys, 1854 | |||
 Erythemis simplicicollis | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Podkrólestwo | |||
| (bez rangi) | pierwouste | ||
| Nadtyp | wylinkowce | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Podtyp | sześcionogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Podgromada | owady uskrzydlone | ||
| Infragromada | Palaeoptera | ||
| Rząd | ważki | ||
| Podrząd | ważki różnoskrzydłe | ||
| |||
| |||
Ważki różnoskrzydłe (Anisoptera) – podrząd owadów z rzędu ważek (Odonata).
Charakterystyka
Ich przednia para skrzydeł różni się kształtem i rozmiarem od tylnej, która dodatkowo jest szeroka przed nasadą (w części bazalnej)[2][3]. Ważki te poruszają obiema parami niezależnie od siebie[3] (głównie w płaszczyźnie pionowej, w dół), co sprawia, że ich lot jest silny i szybki, ale o ograniczonej możliwości manewrowania[2]. Kiedy odpoczywają, nie składają skrzydeł, jak to robią równoskrzydłe (Zygoptera), lecz trzymają je rozpostarte na boki[2][3], czasem nieco opuszczone w dół i do przodu[3].
Ich ciało jest dość masywne, a duże oczy zwykle stykają się na wierzchu głowy (wyjątkiem są 2 rodziny, u których oczy są rozsunięte na odległość mniejszą niż szerokość oka). Na końcu ciała znajduje się para górnych przydatków analnych (cerci) oraz pojedynczy przydatek dolny (epiprokt). Z wyjątkiem 5 rodzin (w większości małych), pokładełko u samic jest silnie zredukowane i pozbawione funkcjonalności[2]. Ich odwłok jest krótszy niż u ważek równoskrzydłych.
Larwy są również masywne i szerokie. Oddychają skrzelami rektalnymi. Potrafią wyrzucać wodę z jelita i dzięki temu mogą poruszać się na zasadzie odrzutu[2].
Wszyscy przedstawiciele mięsożerni, imago polują w locie na inne owady, larwy żywią się kijankami, narybkiem i bezkręgowcami wodnymi[4].
Systematyka
Do ważek różnoskrzydłych zaliczane są następujące rodziny[5]:
- Nadrodzina Aeshnoidea
- Nadrodzina Petaluroidea
- Nadrodzina Gomphoidea
- Nadrodzina Cordulegastroidea
- Chlorogomphidae
- Neopetaliidae (monogatunkowa)
- Cordulegastridae
- Nadrodzina Libelluloidea
- Macromiidae
- Synthemistidae
- Corduliidae
- Libellulidae
Ważki różnoskrzydłe Polski
Odonatofauna Polski reprezentowana jest przez przedstawicieli 5 rodzin[2][3][6]:
- żagnicowate (Aeshnidae)
- szklarnikowate (Cordulegastridae)
- szklarkowate (Corduliidae)
- gadziogłówkowate (Gomphidae)
- ważkowate (Libellulidae)
Przypisy
- ↑ Anisoptera, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f Rafał Bernard, Paweł Buczyński: Zoologia – Stawonogi. Czesław Błaszak (red.). T. 2. cz. 2. PWN, 2012, s. 143–144.
- ↑ a b c d e Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski (pdf). „Odonatrix – Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239.
- ↑ Ewa Miłaczewska: Ważki - drapieżnictwo. Ważki.pl. [dostęp 2018-07-23]. (pol.).
- ↑ D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List. 2022-01-27. [dostęp 2022-02-13]. (ang.).
- ↑ Ważki (Odonata) Polski: Systematyka. Strona internetowa Sekcji Odonatologicznej PTE. [dostęp 2010-07-31].
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: animal/dragonfly
