Wielbłądkowate
| Raphidiidae[1] | |||
 Wielbłądka żółtonoga | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | wielbłądkowate | ||
| |||
| |||
Wielbłądkowate (Raphidiidae) – rodzina drapieżnych owadów z rzędu wielbłądek (Raphidioptera) o holarktycznym zasięgu występowania. Obejmuje ponad 180 gatunków. W Europie występuje około 70, z czego w Polsce stwierdzono 9 gatunków[2]. Gatunki wielbłądek są bardzo trudne do rozróżnienia. Przykładowymi przedstawicielami rodziny są – występujące również w Polsce – wielbłądka żółtonoga (Raphidia flavipes) i wielbłądka pospolita (Phaeostigma notata).
Morfologia
Owady średniej wielkości (do 10 mm długości). Prowadzą drapieżny tryb życia. Występują w prześwietlonych lasach iglastych i mieszanych[2], zaroślach i w zabudowaniach, często na pniach martwych drzew. Larwy większości gatunków żyją w przypowierzchniowych warstwach gleby[3].
Są jednolicie, ciemno ubarwione. Mają zwężoną u nasady, dużą i ruchliwą głowę z nitkowatymi, wieloczłonowanymi, krótszymi niż u Inocelliidae czułkami o długości najwyżej do połowy ciała. Szwy głowowe są silnie zredukowane. Kolejne cechy odróżniające je od pozostałych wielbłądek to obecność 3 przyoczek oraz użyłkowanie skrzydła – pterostygma jest ograniczona dwoma żyłkami (u Inocelliidae jedną), a jej płaszczyzna jest przecięta jedną lub kilkoma żyłkami (u Inocelliidae brak żyłek w płaszczyźnie pterostygmy)[2].
Aparat gębowy typu gryzącego, przedtułów cienki, długi i uniesiony do góry, przypominający swoim wyglądem szyję wielbłąda. Dwie pary błoniastych, ciemnych i przezroczystych skrzydeł o podobnych rozmiarach. Przednie odnóża osadzone są na końcu przedtułowia.
Rozwój
Cykl rozwojowy wielbłądkowatych przebiega zwykle dwa lata. Kopulacja, w zależności od gatunku, trwa od kilku minut do 1,5 godziny. Rozwój w stadium jaja trwa u wszystkich gatunków od kilku dni do 3 tygodni. Czas rozwoju larw jest bardzo zróżnicowany. Najkrótszy okres to co najmniej jeden rok. Typowy okres dla większości gatunków to 2–3 lata, a w skrajnych przypadkach, przy niekorzystnych warunkach środowiskowych – 6 lat[3].
Poczwarka jest typu wolnego. Przepoczwarczenie większości wielbłądek odbywa się wiosną i trwa od kilku dni do 3 tygodni. Te, które przepoczwarczają się latem lub jesienią potrzebują na to do 10 miesięcy. Tylko nieliczne przechodzą kilkutygodniowe, letnie stadium poczwarki[3].
Preferencje pokarmowe
Imagines są entomofagami preferującymi mszyce i inne piersiodziobe. Obserwowano wielbłądki zjadające pyłek, znajdowany też w ich wnętrznościach, jednak znaczenie tego pokarmu w diecie Raphidiidae nie jest znane[3].
Przypisy
- ↑ Raphidiidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.
- ↑ a b c d H. Aspöck. The biology of Raphidioptera: a review of present knowledge. „Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae”. 48, s. 35–50, 2002. (ang.).
Bibliografia
- Heiko Bellmann, Henryk Garbarczyk: Owady. Warszawa: Multico, 2007. ISBN 978-83-7073-418-3.
- Cezary Gębicki, Jacek Szwedo: Owady Polski. Atlas i klucz. Krzeszowice: Wydawnictwo Kubajak, 2000. ISBN 83-87971-19-7.
Encyklopedia internetowa:
- NE.se: raphidiidae
