Święty Szczepan
apostoł diakon męczennik | |||
Wizerunek św. Szczepana obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325. | |||
Data i miejsce śmierci | 26 grudnia? 34[1] | ||
---|---|---|---|
Czczony przez | |||
Wspomnienie | |||
Atrybuty | kamienie na księdze lub w rękach, gałązka palmowa, bogata dalmatyka | ||
Patron | archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy, tkaczy | ||
|
Święty Szczepan, Stefan (gr. Στέφανος, stephanos – korona, wieniec, cs. Стефан Первомученик) – święty katolicki oraz apostoł[2] Kościoła prawosławnego, zwany pierwszym męczennikiem (gr. Πρωτομάρτυρας). Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.
Życie
Szczepan, jak większość pierwszych chrześcijan, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem[potrzebny przypis] grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego)[potrzebny przypis]. Zginął ok. 34 roku[1], ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.
Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity (Dz 6, 2-5 BT)
Szczepan pełen łaski i mocy działał cuda i znaki wielkie wśród ludu (Dz 6,8)[3].
Został osądzony[potrzebny przypis] przez Sanhedryn i ukamienowany:
Wyrzucili go poza miasto i kamienowali, a świadkowie złożyli swe szaty u stóp młodzieńca, zwanego Szawłem. Tak kamienowali Szczepana, który modlił się: «Panie Jezu, przyjmij ducha mego!» A gdy osunął się na kolana, zawołał głośno: «Panie, nie poczytaj im tego grzechu!» Po tych słowach skonał. (Dz 7, 58-60)[4].
Kult
- Zobacz też kategorię: Świątynie pod wezwaniem św. Szczepana.
- Ikonografia
W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce.
Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.
Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.
- Dzień obchodów
W katolickim kalendarzu liturgicznym jego święto obchodzone jest 26 grudnia (dzień po Bożym Narodzeniu).
Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie:
- 27 grudnia/9 stycznia[5], tj. 9 stycznia według kalendarza gregoriańskiego,
- 2/15 sierpnia, tj. 15 sierpnia (rocznica przeniesienia relikwii w 428),
- 15/28 września, tj. 28 września (rocznica otwarcia relikwii w 415),
- 4/17 stycznia, tj. 17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).
- Patronat
81 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia świętego Szczepana. Wśród nich jest wieś Szczepanów, w której urodził się święty Stanisław BM[6].
Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.
Zobacz też
- kult świętych
- męczennicy wczesnochrześcijańscy
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- siedemdziesięciu dwóch
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
- miejscowości Szczepanów (w Polsce)
- Wawrzyniec z Rzymu
Uwagi
- ↑ Liturgia katolicka.
- ↑ Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.
Przypisy
- ↑ a b MariaM. Jaczynowska MariaM., DanutaD. Musiał DanutaD., MarekM. Stępień MarekM., Historia starożytna, Warszawa 1999, s. 568 .
- ↑ Kategorie i tytuły świętych prawosławnych.
- ↑ Dz 6,8 w przekładach Biblii.
- ↑ Dz 7,58-60 w przekładach Biblii.
- ↑ Podwójne datowanie.
- ↑ Odpust ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa. [dostęp 2009-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-20)]. (pol.).
Bibliografia
- Święty Szczepan, diakon pierwszy męczennik. 2008-12-04. [dostęp 2009-06-19]. (pol.). – materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009]
- ap. Stefan, pierwszy męczennik i archidiakon na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
- p
- d
- e
Jezus Chrystus |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Ewangelie |
| ||||
Apostołowie | |||||
Dzieje Apostolskie Piotr i Paweł |
| ||||
Rzymianie członkowie rodziny Heroda |
| ||||
Listy |
| ||||
Apokalipsa Jana |
- p
- d
- e
Pierwsze wspomnienie (modlitwa za żywych) | |||||
---|---|---|---|---|---|
Drugie wspomnienie (modlitwa za zmarłych) | |||||
Stare Przymierze |
- Britannica: biography/Saint-Stephen
- Treccani: santo-stefano
- БРЭ: 4166188
- SNL: Stefanus
- VLE: steponas
- Catalana: 0025280
- DSDE: Sankt_Stefan