Alexander Graham Bell

Zobacz też: Graham Bell.

Alexander Graham Bell

Data i miejsce urodzenia	3 marca 1847 Edynburg
Data i miejsce śmierci	2 sierpnia 1922 Beinn Bhreagh
Zawód, zajęcie	logopeda, wynalazca
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Alexander Graham Bell (ur. 3 marca 1847 w Edynburgu^[1], zm. 2 sierpnia 1922 w Beinn Bhreagh, Nowa Szkocja w Kanadzie) – szkocki naukowiec, wynalazca, z zawodu logopeda i nauczyciel muzyki. Wynalazca telefonu i kilkudziesięciu innych wynalazków telekomunikacyjnych.

Syn Alexandra Melville’a Bella (1819–1905), fonetyka, specjalisty w dziedzinach ortoepii i elokucji, który opracował obrazkowy system pisma dla transkrypcji fonetycznej, tzw. Visible Speech, ukazujący pozycje gardła, języka i ust przy wydawaniu dźwięków, wykorzystywany w nauczaniu mowy osób głuchoniemych. Wnuk Alexandra Bella (1790–1865), specjalisty w zakresie fonetyki i zaburzeń mowy.

Życiorys

Rodzina

Alexander Bell urodził się 3 marca 1847 roku w Edynburgu jako drugi syn Alexandra Melville’a Bella (1819–1905), fonetyka, specjalisty w dziedzinach ortoepii i elokucji, i Elizy Grace Symonds, portrecistki. Miał dwóch braci, którzy zmarli młodo na gruźlicę: Melville’a Jamesa – nazywanego „Melly'm” (1845–1870^[2]) i Edwarda Charles’a – nazywanego „Tedem” (1848–1867^[2].)^[3][4]. W wieku 10 lat uprosił ojca o drugie imię i w 11. urodziny przyjął imię „Graham” na cześć przyjaciela rodziny Alexandra Grahama^[5]. Rodzina i przyjaciele nazywali go „Aleckiem”^[3][4].

Matka Bella cierpiała na postępującą głuchotę i by się z nią porozumiewać, młody Aleksander opanował język migowy, a także opracował technikę komunikacji polegającą na przykładaniu ust do czoła matki i wypowiadania słów modulowanym głosem o niskich tonach^[6][7].

Rodzina Bellów od dwóch pokoleń zajmowała się zagadnieniami mowy, fonetyki i elokucji^[8]. Dziadek w Londynie – Alexander Bell (1790–1865), wuj w Dublinie – David Charles Bell (1819–1902) i ojciec Alexander Melville Bell (1819–1905) w Edynburgu – byli specjalistami w zakresie fonetyki, elokucji i zaburzeń mowy^[9]. Prace ojca weszły do kanonu literatury przedmiotu, np. The Standard Elocutionist. Ponadto ojciec opracował obrazkowy system pisma dla transkrypcji fonetycznej, tzw. Visible Speech, gardła, języka i ust przy produkcji dźwięków, wykorzystywany w nauczaniu mowy osób głuchoniemych^[10]. Alexander opanował Visible Speech perfekcyjnie i był w stanie odszyfrować słowa w innych językach – m.in. w sanskrycie – i je prawidłowo wymówić, nie mając uprzedniej wiedzy o ich wymowie^[6]. Uczestniczył często w wystąpieniach ojca, demonstrując praktyczne użycie Visible Speech^[6].

Pierwszy wynalazek

W 1857 roku do ojca Alexandra na terapię zaczął uczęszczać jąkający się syn sąsiadów – Ben Herdman, z którym młody Alexander się zaprzyjaźnił^[11]. Rodzina Herdmana miała młyn, gdzie chłopcy często przebywali^[11]. Pewnego dnia chłopcy byli szczególnie głośni i ojciec Bena napomniał ich, mówiąc by zajęli się czymś użytecznym. Na pytanie czym mieliby się zająć, odpowiedział, że oddzielanie ziarna od plew bardzo długo trwa^[11]. Dwunastoletni Alexander wymyślił urządzenie, które zautomatyzowało oddzielanie plew od ziarna poprzez zastosowanie szczoteczek na rotujących łopatkach jednej z maszyn we młynie^[11][2]. Urządzenie to było następnie używane we młynie Herdmannów^[11].

Edukacja

Alexander wraz z braćmi pobierał pierwsze nauki w domu^[2][12]. Ojciec rozwijał jego pasję do biologii, a matka do muzyki^[2]. Alexander pobierał lekcje gry na fortepianie u Benoît-Auguste's Bertiniego, który zachęcał go do kariery zawodowego pianisty^[5]. W 1857 roku Alexander wraz z bratem Teddem rozpoczęli naukę w Maclaren's Hamilton Place Academy^[5] a rok później w Royal High School^[11]. Alexander nie osiągał dobrych wyników w szkole – prawdopodobnie ukończył jedynie cztery klasy^[13].

W 1862 roku w wieku lat 15 Alexander został wysłany na rok do dziadka do Londynu, który zainspirował go do solidnej nauki i pracy badawczej^[2]. Podczas pobytu w Londynie, Alexander Melville Bell zaprowadził syna do wynalazcy sir Charlesa Wheatstone’a (1802–1875), który pracował nad konstrukcją elektrycznego telegrafu i który zaprezentował Bellom swój model maszyny mówiącej Wolfganga von Kempelena (1734–1804)^[2]. Maszyna Wheatstone’a naśladowała ludzki głos^[14]. Wynalazek Wheatstone’a zainspirował Melvilla Bella do zachęcenia synów Alexandra i Melvilla do zbudowania własnego modelu mówiącej maszyny – Alexander zbudował części odpowiadające jamie ustnej i językowi, a Melville – płucom, krtani i gardłu^[15].

W wieku lat 16 Alexander wystarał się o posadę nauczyciela-praktykanta elokucji i muzyki w Weston House Academy w Elgin^[2][16]. Za nauczanie otrzymywał zakwaterowanie i 10 funtów, przy czym sam jeszcze pobierał lekcje łaciny i greki^[16]. W tym samym czasie jego brat Melville studiował na Uniwersytecie Edynburskim a po roku chłopcy zamienili się miejscami^[16]. Niewiele jest wiadomo na temat studiów Alexandra w Edynburgu, nie jest nawet pewne czy ukończył rok akademicki – w 1864 roku Alexander Melville Bell skończył prace nad Visibile Speech i młody Alexander zaangażowany był w jej promowanie^[17].

W kwietniu 1865 roku zmarł senior Alexander Bell i Bellowie przenieśli się do Londynu – w Edynburgu został młody Mellville Bell^[17]. Na jesieni 1865 roku młody Alexander powrócił do Elgin jako asystent^[17]. Intensywnie zajmował się fizjologią mowy, prowadząc eksperymenty z zakresu produkcji dźwięków, szczególnie dźwięków samogłosek^[2]. Alexander Bell opisał swoje doświadczenia i przedstawił swoje przemyślenia w raporcie, który wysłał w marcu 1866 roku jednemu z ówczesnych czołowych filologów Alexandrowi Johnowi Ellisowi^[18]. Będąc pod ogromnym wrażeniem osiągnięć Bella, Ellis zaproponował mu członkostwo w londyńskim towarzystwie filologicznym Philological Society^[2].

Ellis naprowadził również młodego Bella na prace Hermanna von Helmholtza (1821–1894) na polu mechanicznej produkcji samogłosek^[19]. Bell nie znał jednak niemieckiego, by samodzielnie zapoznać się z osiągnięciami von Helmholtza i Ellis tłumaczył Bellowi prace niemieckiego fizjologa^[20]. Ani Ellis, ani Bell nie znali się na elektryczności na tyle, by w pełni zrozumieć wywody von Helmholtza^[20]. Bell omyłkowo zrozumiał, że von Helmholtzowi udało się nie tyle wyprodukować dźwięk samogłosek, ale przesłać go na odległość przy pomocy elektryczności^[20][8]. Na tej podstawie wywnioskował, że przesyłać można również dźwięk spółgłosek, mowy, muzyki – każdy dźwięk^[20][8].

Wyjazd do Kanady i wynalezienie telefonu

W 1870 Bell wyjechał do Kanady na rehabilitację po zapaleniu płuc. W trakcie tego pobytu zaproponowano mu stanowisko profesora fizjologii dźwięku na Uniwersytecie w Bostonie. Ojciec jego żony był bardzo zamożnym człowiekiem i gdy dowiedział się o pomyśle Bella na skonstruowanie elektrycznego wzmacniacza dźwięku dla niedosłyszących (Bell był nauczycielem głuchoniemych), postanowił finansować te badania. W ramach tych badań opatentował głośnik i mikrofon. Były one jednak zbyt duże i wymagały zbyt dużych źródeł zasilania, aby można je było użyć do budowy urządzenia, które niedosłyszący mogliby nosić przy sobie. Połączył jednak jedno z drugim i uzyskał urządzenie przekazujące dźwięk na odległość. Dwa takie urządzenia połączone razem w ten sposób, że na każdym końcu znajduje się jeden mikrofon i jeden głośnik, dały w rezultacie urządzenie – telefon.

Bell Telephone Company

Alexander Bell i jego teść zdecydowali się założyć przedsiębiorstwo Bell Telephone Company, aby rozpowszechnić wynalazek Bella. Wynalazek ten zrobił furorę na pokazie w Filadelfii, Bell dostał astronomiczną na owe czasy nagrodę 50 000 dolarów od Filadelfijskiego Towarzystwa Naukowego i rozpoczął z teściem produkcję swojego wynalazku.

Bell Telephone Company została później przekształcona w AT&T, do niedawna największą firmę telekomunikacyjną świata. Po osiągnięciu sukcesu komercyjnego Bell założył sieć laboratoriów badawczych, które po jego śmierci nazwano Bell Laboratories. Po przekształceniu Bell Telephone Company w AT&T laboratoria Bella stały się głównym ośrodkiem badawczym tej firmy.

Wkład w rozwój lotnictwa

Mało znanym fragmentem działalności Bella był jego wkład w rozwój lotnictwa. Na wieść o sukcesach braci Wright i za radą żony, Mabel Bell, zgromadził wokół siebie grupę entuzjastów, w skład której wchodzili: Frederick “Casey” Baldwin, wieloletni współpracownik Bella – Douglas McCurdy i amerykański wojskowy, porucznik Thomas Selfridge – jedyny oficer amerykańskich sił zbrojnych, który od początku wierzył w przyszłość lotnictwa. Zawiązana w Halifaksie spółka tej czwórki – Aerial Experiment Association – za pieniądze Mabel Bell w ciągu półtora roku prac doprowadziła do historycznego dla Kanady wydarzenia: kontrolowanego lotu maszyny o nazwie Silver Dart nad zamarzniętymi wodami jeziora Bras d’Or Lake w Nowej Szkocji.

23 lutego 1909 roku pilotowana przez Douglasa McCurdy Silver Dart wzbiła się na wysokość 9 metrów i w ciągu 40-sekundowego lotu pokonała odległość 800 metrów. Był to pierwszy w Kanadzie lot maszyny cięższej od powietrza i pierwszy taki lot w wykonaniu obywatela Imperium Brytyjskiego. Kolejny lot następnego dnia, 24 lutego, pozwolił już na pokonanie dystansu czterech i pół mili.

Alexander Graham Bell, naturalizowany Amerykanin, doprowadził do tego wydarzenia w niesprzyjających warunkach wietrznej Nowej Szkocji właśnie po to, by był to „kanadyjski” lot i by w ten sposób odwdzięczyć się swojej nowej ojczyźnie za gościnę po emigracji ze Szkocji.

Odznaczenia i nagrody

• 1880 – Nagroda Volty „za wynalezienie telefonu”^[21]
• 1881 – Legia Honorowa^[22]
• 1913 – Hughes Medal „za wkład w wynalezienie telefonu, a w szczególności za konstrukcję słuchawki telefonu”^[23]
• 1914 – Medal Edisona „za wybitne osiągnięcia przy wynalezieniu telefonu”^[24]

Upamiętnienie

• Alexander Graham Bell Medal – ustanowiony w 1976 roku medal przyznawany dorocznie przez Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) w uznaniu osiągnięć w dziedzinie telekomunikacji^[25]
• bel (1 B) i decybel (1 dB) – logarytmiczne jednostki miary nazwane na cześć Bella^[26][27]
• Bell Telephone Memorial – pomnik upamiętniający wynalezienie telefonu i A.G. Bella w Brantford^[28]

Zobacz też

• Emil Berliner
• Antonio Meucci
• Bell Canada

Przypisy

Bibliografia

• The Canadian Encyclopedia, Hurtig Publishers, Edmonton, 1988.
• The Beaver: Canada’s History Magazine; “First Flight”, luty/marzec 2009.
• Jacek Kozak – Szkice z bobrem, Biogram Publishing, Mississauga, 2007.

Linki zewnętrzne

• Dr. Bell, Inventor of Telephone, Dies, [w:] The New York Times, nytimes.com, 3 sierpnia 1922 [dostęp 2014-08-06]  (ang.).