Bohuslav Martinů

Martinů w Stanach Zjednoczonych (1943)

Data i miejsce urodzenia

8 grudnia 1890^[1]
Polička^[1]

Data i miejsce śmierci

28 sierpnia 1959^[1]
Pratteln^[1]

Przyczyna śmierci

rak żołądka^[2]

Instrumenty

skrzypce^[1]

Gatunki

muzyka poważna^[1]

Zawód

kompozytor^[1]

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Strona internetowa

Bohuslav Martinů ([ˈb ɔ ɦ u s l a f ˈ m a ɾ c ɪ n u ː ] ( odsłuchaj); ur. 8 grudnia 1890 w Poličce, zm. 28 sierpnia 1959 w Pratteln) – czeski kompozytor muzyki poważnej tworzący w stylu neoklasycznym^[1]^[2]; wykładowca Uniwersytetu Princeton i Mannes School of Music^[2].

Martinů napisał dziesięć baletów^[1], siedemnaście oper (w tym Mirandolinę), sześć symfonii, siedemnaście koncertów, a także wiele dzieł kameralnych, dużych utworów wokalno-instrumentalnych oraz pieśni. W 1968 Harry Halbreich opublikował chronologiczny katalog dzieł kompozytora, zawierający 387 pozycji^[3].

Życiorys

Urodził się 8 grudnia 1890 w Poličce. Ze względu na szereg napotykanych przez niego trudności w kontaktach z ludźmi biografowie zakładają retrospektywnie, że mógł on cierpieć na zespół Aspergera należący do zaburzeń ze spektrum autyzmu^[4]. Studiował w Konserwatorium Praskim, którego nie ukończył przenosząc się do szkoły organowej^[1]^[2], a od 1913 był skrzypkiem Filharmonii Czeskiej^[1]. W Poličce mieszkał do 16 roku życia^[2]. Przed I wojną światową uczył gry na skrzypcach^[2]. Po wojnie wznowił studia kompozycji kształcąc się u Josefa Suka^[1]. W 1919 jako drugi skrzypek Filharmonii Czeskiej wyruszył w trasę koncertową po Europie^[2]. W 1922 Teatr Narodowy w Pradze wystawił jego balet Istar.

Od 1923 do 1940 przebywał w Paryżu^[1] gdzie zainteresował się muzyką Igora Strawinskiego, Grupy Sześciu, ekspresjonizmem oraz jazzem^[2], a także utrzymywał kontakty z miejscowymi muzykami, m.in. z Albertem Rousselem^[1]. W tym czasie swoimi utworami zwrócił uwagę m.in. Siergieja Kusewickiego.

Po wybuchu II wojny światowej pomagał emigrantom z Protektoratu Czech i Moraw przybyłym do Francji^[2], zaś po kampanii francuskiej zamieszkał w Stanach Zjednoczonych^[1]^[2]. Po zakończeniu wojny zaproponowano mu posadę wykładowcy w praskim konserwatorium, której nie objął ze względu na stan zdrowia oraz sytuację polityczną w Czechosłowacji. W 1953 i 1956 uzyskał stypendium Guggenheima^[5].

Po powrocie do stolicy Francji przeniósł się do Nicei, a następnie do Szwajcarii. Zmarł w Pratteln 28 sierpnia 1959^[1]^[2] z powodu raka żołądka. W 1989 jego ciało przewieziono do Polički^[2].

W 1991 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka II klasy^[6].

Wybrane utwory^[2]

Istar (balet)
Kukiełka (cykl utworów fortepianowy)
La jazz
Suita jazzowa
Kot (balet)
Špalíček (balet)
II Kwartet smyczkowy
Koncert podwójny na dwie orkiestry smyczkowe, fortepian i kotły
Concerto grosso na orkiestrę kameralną

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Kański 1973 ↓, s. 525.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Furtak 2015 ↓.
↑ Suchora 2012 ↓.
↑ Robert C. Simon, Bohuslav Martinů. A Research and Information Guide, Routledge 2014, s. 87.
↑ John Simon Guggenheim Memorial Foundation | Bohuslav Martinů. [w:] gf.org [on-line]. John Simon Guggenheim Memorial Foundation. [dostęp 2016-01-07]. (ang.).
↑ Seznam vyznamenaných [online], Pražský hrad [dostęp 2022-02-17] (cz.).

Bibliografia

Józef Kański: Przewodnik operowy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.
Karol Furtak. Introwertyk i jego język. „Twoja Muza”, 2015. Adam Wojciechowski. Twoje Zdrowie. ISSN 1731-7975. (pol.).
Stanisław Suchora. Operowy Dzień Świstaka. „Ruch Muzyczny”, 2012. Olgierd Pisarenko. Instytut Książki. ISSN 0035-9610. (pol.).