Borsuk europejski

Ten artykuł dotyczy ssaka. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Borsuk europejski

Meles meles[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	łasicowate
Rodzaj	borsuk
Gatunek	borsuk europejski
Podgatunki
M. m. arcalus Miller, 1907 M. m. canescens Blanford, 1875 M. m. heptneri Ognev, 1931 M. m. marianensis Graells, 1897 M. m. meles (Linnaeus, 1758) M. m. milleri Baryshnikov, Puzachenko & Abramov, 2003 M. m. rhodius Festa, 1914 M. m. severzovi Heptner, 1940
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Odgłosy wydawane przez borsuka

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Borsuk europejski^[3], borsuk^[4][a], jaźwiec^[4] (Meles meles) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych.

Cechy

• silna budowa
• sierść sztywna
• grzbiet szary, brzuch i nogi czarne
• na głowie 2 czarne pręgi
• oczy i uszy małe
• ogon (typu kwiat) krótki
• łapy zakończone pięcioma palcami i długimi pazurami
• długość ciała do około 90 cm, wysokość do 30 cm
• waga 12-20 kg (czasami więcej).

Odżywianie

Borsuk jest oportunistycznym wszystkożercą, łatwo przystosowującym się do zasobów pokarmowych w okolicy siedliska − jego dieta obejmuje wiele roślin i zwierząt. Dżdżownice stanowią najważniejsze źródło pożywienia borsuka; do ważnych należą także duże owady, małe i młode ssaki oraz przy nadarzającej się okazji ptaki, padlina, zboża i owoce. Ssaki, na które poluje to m.in. zające, szczury, myszy, norniki, ryjówki, krety i jeże oraz przydomowe zwierzęta znajdujące się na terenie łowieckim borsuka, tj. koty, króliki. Do owadów zalicza się chrząszcze, w tym biegaczowate i gnojarzowate, gąsienice, komarnice oraz gniazda os i trzmieli. Ze zbóż preferuje: pszenicę, owies, kukurydzę oraz sporadycznie jęczmień. Do owoców, które zjada należą: jabłka, gruszki i śliwki, jeżyny, borówki, maliny, truskawki, żołędzie, buczyna i dzikie bulwy roślin z rodzaju Arum. Sporadycznie zjada także ptaki gniazdujące na ziemi, żaby, ropuchy, traszki, węże, jaszczurki, ślimaki, grzyby i zieleninę – koniczynę i trawy – zwłaszcza w zimie i podczas suszy^[5][6].

Występowanie i biotop

Borsuk występuje w lasach Eurazji (w całej Polsce). Za ostoję obiera okolice lesiste, w szczególności lasy mieszane i liściaste z bogatym podszytem, otoczone urodzajnymi polami. Można go także spotkać w starych kompleksach sadowniczych, otoczenie to sprawia, że czuje się znakomicie, a na kryjówki wybiera nory kopane samodzielnie, przepusty, a czasem jamy pod budynkami w najbliższym sąsiedztwie człowieka^[7].

Rozmnażanie

Okres godowy borsuka trwa od lutego do października. Najczęściej do kopulacji dochodzi w sierpniu. Zagnieżdżenie się zapłodnionych jajeczek może być opóźnione na okres 7−15 miesięcy^[8], jeżeli warunki środowiskowe są nieodpowiednie dla samicy^[9]. Po implantacji ciąża trwa 7−8 tygodni^[10] i po tym okresie rodzi się 1 do 5 młodych^[11]. Narodziny odbywają się w specjalnie przygotowanej norze. Tutaj młode borsuki pozostają przez 8 tygodni. Karmione są mlekiem matki, ssać przestają po 4 miesiącach życia.

Nora

Borsuk prowadzi życie nocne, dzień spędza w norze, która ma często bardzo skomplikowaną budowę^[12]. Do głównej komory prowadzi często kilka krętych korytarzy, a wejścia do nich z zewnątrz są od siebie znacznie oddalone. Jest bardzo czysta w odróżnieniu od nory lisiej. W górach borsuki chętnie wykorzystują jaskinie i szczeliny skalne^[13]. Wszystkie nieczystości z nory wyrzuca na zewnątrz, a swoje odchody wydala do małych dołków zwanych latrynami, których nie zakopuje. Latryny wykopuje w pobliżu nory.

Z nastaniem mrozów borsuk zasypia w norze. Zimowy sen nie jest ciągły, gdyż w dniach ocieplenia budzi się i wychodzi z nory, by zaspokoić pragnienie lub coś złowić. W czasie zimowego snu borsuk żyje nagromadzonym w organizmie tłuszczem, przez co traci na wadze do 7 kg.

Podgatunki

Wyróżnia się kilka podgatunków borsuka^[14][3]:

• M. meles arcalus
• M. meles canescens
• M. meles heptneri
• M. meles marianensis
• M. meles meles – borsuk europejski
• M. meles milleri
• M. meles rhodius
• M. meles severzovi

Ochrona

Ze względu na tryb życia i brak naturalnych wrogów, borsuki nie są poważnie zagrożone. Są jednak często zabijane przez człowieka jako zwierzęta przenoszące wściekliznę.

W Polsce na borsuki można polować od 1 września do 30 listopada, a na terenach obwodów łowieckich, na których występuje głuszec – przez cały rok^[15].

Przemysłowe wykorzystanie futra

Włosie borsuka ma zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Ze względu na jego właściwości dotyczące sprężystości, wytrzymałości oraz niewielkiej absorpcji wody, wykorzystywane są w produkcji pędzli do golenia. Na popularność tego typu włosia przyczynia się również fakt stosunkowo dużej dostępności i łatwości pozyskania włosia. Pędzle do golenia z włosia borsuka mają charakterystyczny ciemnoszary kolor. Najpopularniejszym rodzajem włosia jest pure badger (tzw. zwykły borsuk). Silvertip to najlepszy rodzaj włosia, starannie wyselekcjonowany i pochodzący z najdelikatniejszych miejsc zwierzęcia (okolice brzucha)^[16]

Zobacz też

• fauna Polski
• ssaki Polski

Uwagi

Przypisy