Brodawnik

Brodawnik różnoowockowy

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

brodawnik

Nazwa systematyczna

Leontodon L.
Sp. Pl. 798. 1753

Typ nomenklatoryczny

Leontodon hispidus L.^[3]

Synonimy
Antodon Neck. Apargia Scop. Asterothrix Cass. Bohadschia F.W.Schmidt Colobium Roth Dens-leonis Ség. Microderis DC. Plancia Neck. Streckera Sch.Bip. Thrincia Roth Thrixa Dulac Virea Adans.^[4]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Brodawnik (Leontodon L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Do rodzaju należy 41 gatunków^[4] występujących w basenie Morza Śródziemnego i na pozostałym obszarze Europy. Na początku XXI wieku dowiedziono braku bliskiego pokrewieństwa między dwoma podrodzajami tu zaliczanymi i wyodrębniono jeden z nich jako rodzaj Scorzoneroides. W Polsce rośnie pięć gatunków z tego rodzaju w tradycyjnym, szerokim ujęciu lub trzy w wąskim ujęciu.

Jako roślina ozdobna uprawiany jest Leontodon rigens, zwłaszcza jego odmiana o większych koszyczkach – 'Girandole'^[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Zasięg rodzaju obejmuje całą Europę (na tym kontynencie rośnie 27 gatunków^[6]), południowo-zachodnią Azję (po Turkmenistan i Iran na wschodzie), północną Afrykę i wyspy Makaronezji^[4].

Gatunki flory Polski^[7]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej^[7], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)^[4]

brodawnik jesienny Leontodon autumnalis L. ≡ Scorzoneroides autumnalis (L.) Moench
brodawnik różnoowockowy Leontodon saxatilis Lam.
brodawnik szary Leontodon incanus (L.) Schrank
brodawnik tatrzański Leontodon pseudotaraxaci Schur ≡ Scorzoneroides pseudotaraxaci (Schur) Holub
brodawnik zwyczajny Leontodon hispidus L.

Systematyka

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, podrodziny Cichorioideae, z plemienia Cichorieae i podplemienia Hypochaeridinae^[8]. W tradycyjnym szerokim ujęciu rodzaj obejmujący dwa podrodzaje okazał się difiletyczny – na drzewie filogenetycznym oba podrodzaje rozdziela klad z rodzajami goryczel Picris i Helminthotheca. Wyodrębniona w rodzaj Scorzoneroides grupa gatunków różni się także m.in. liczbą chromosomów oraz chemicznie^[9].

Pozycja filogenetyczna rodzaju w obrębie podplemienia Hypochaeridinae^[9]

Hypochaeridinae

	Prenanthes – przenęt

	Urospermum

	Hypochaeris – prosienicznik

	Scorzoneroides

	Helminthotheca

	Picris – goryczel

Leontodon – brodawnik

Wykaz gatunków^[4]

Leontodon albanicus (F.K.Mey.) F.Conti
Leontodon anomalus Ball
Leontodon apulus (Fiori) Brullo
Leontodon asperrimus (Willd.) Endl.
Leontodon balansae Boiss.
Leontodon berinii (Bartl.) Roth
Leontodon biscutellifolius DC.
Leontodon boryi Boiss. ex DC.
Leontodon bourgaeanus Willk.
Leontodon caroliaedoi Talavera & M.Talavera
Leontodon × carreiroi (Gand.) M.Moura & L.Silva
Leontodon caucasicus (M.Bieb.) Fisch.
Leontodon crispus Vill.
Leontodon djurdjurae Coss. & Durieu ex Batt. & Trab.
Leontodon dubius (Hoppe) Poir.
Leontodon eriopodus Emb. & Maire
Leontodon farinosus Merino & Pau
Leontodon filii (Hochst. ex Seub.) Paiva & Ormonde
Leontodon × friasi M.Moura & Silva
Leontodon graecus Boiss. & Heldr.
Leontodon × grassiorum Zidorn
Leontodon hellenicus Phitos
Leontodon hirtus L.
Leontodon hispidus L. – brodawnik zwyczajny
Leontodon hochstetteri M.Moura & Silva
Leontodon hyoseroides Welw. ex Rchb.
Leontodon incanus (L.) Schrank – brodawnik szary
Leontodon intermedius Huter, Porta & Rigo
Leontodon kotschyi Boiss.
Leontodon kulczynskii Popov
Leontodon libanoticus Boiss.
Leontodon longirostris (Finch & P.D.Sell) Talavera
Leontodon maroccanus (Pers.) Ball
Leontodon oxylepis Boiss. & Heldr.
Leontodon pinetorum Pau
Leontodon pitardii Maire
Leontodon rigens (Aiton) Paiva & Ormonde
Leontodon rosanoi (Ten.) DC.
Leontodon saxatilis Lam. – brodawnik różnoowockowy
Leontodon siculus (Guss.) Nyman
Leontodon stenocalathius Rech.f.
Leontodon tenuiflorus (Gaudin) Rchb.
Leontodon tingitanus Ball
Leontodon tuberosus L.
Leontodon × vegetus Finch & P.D.Sell

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Leontodon L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-23].
↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 341. ISBN 0-333-74890-5.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 517, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Genus Leontodon L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-23].
↑ ^a ^b Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.