Bujanka puszysta
| Bombylius posticus | |||
| Fabricius, 1805 | |||
 Imago | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | bujankowate | ||
| Podrodzina | Bombyliinae | ||
| Plemię | Bombyliini | ||
| Rodzaj | Bombylius | ||
| Gatunek | bujanka puszysta | ||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
Bujanka puszysta[1] (Bombylius posticus) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Bombyliinae. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego po Azję Środkową.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1804 roku przez Johanna Wilhelma Meigena pod nazwą Bombylius micans. Lokalizacja typowa znajduje się we Francji. Nazwa ta została jednak wykorzystana już w 1798 roku przez Johana Christiana Fabriciusa, w związku z czym autor ten wprowadził nową nazwę Bombylius posticus w 1805 roku. Przez długi czas gatunek znany był również pod synonimiczną nazwą Bombylius vulpinus wprowadzoną przez Christiana R.W. Wiedemanna w publikacji Meigena z 1820 roku[2].
Morfologia
Muchówka ta osiąga od 6,5 do 12 mm długości ciała o zwartej budowie. W całości porośnięta jest puszystym i długim owłosieniem[3] o barwie złocistej, a na wierzchołku odwłoka białej[1].
Głowa jest dość mała, znacznie węższa od tułowia, w widoku bocznym mniej więcej trójkątna[4]. Oczy złożone u samic są szeroko rozstawione, u samców zaś stykają się ze sobą na odcinku znacznie dłuższym od wysokości wzgórka przyoczkowego. Na tylnej krawędzi oczu brak jest wystających, czarnych szczecinek zaocznych. Twarz jest opylona[3], owłosiona skąpo[1]. U samca policzki są czarne, zaś u samicy żółte[3]. Czułki są wąsko rozstawione i mniej więcej tak długie jak głowa[4]. Owłosienie czułków obecne jest tylko na członie pierwszym i drugim, u samicy jest głównie żółte, u samca czarne z wmieszanymi włoskami żółtymi tylko na spodzie[3]. Aparat gębowy ma długi, smukły, sterczący ku przodowi ryjek i dość krótkie głaszczki[4][3].
Tułów jest krótki i szeroki[4], obficie owłosiony, po bokach bledziej niż na śródpleczu. Białawe łuseczki tułowiowe mają żółte włoski na brzegach[3]. Przed nasadami skrzydeł rosną dwie lub trzy szczecinki żółte. Skrzydło jest przezroczyste z przyciemnieniem przy krawędzi kostalnej, pozbawione nakrapiania[3][1]. Przezmianki mają ciemne główki. Odnóża mają brązowożółte nasady stóp, golenie i wierzchołki ud, zaś pozostałe części czarne[3].
Odwłok jest krótki i szeroki, szerszy od tułowia[4]. Złociste owłosienie sięga do tergitu trzeciego, dalej jest białe. Samica ma na krawędzi drugiego tergitu rządek czarnych włosków[3].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla pobrzeża lasów, polany leśne, murawy kserotermiczne i napiaskowe, ogrody, skalniaki, przydroża i przytorza[1]. Osobniki dorosłe aktywne są od kwietnia do lipca[3][1]. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze[1]. Latają nisko, lotem zygzakowatym. Chętnie przysiadają na nasłonecznionych powierzchniach[3]. Larwy są parazytoidami pszczół samotnic[1].
Gatunek palearktyczny[4][2]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko, Algierię, Tunezję i Egipt. W Azji znany jest z Cypru, Turcji, Syrii, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Kazachstanu, Uzbekistanu, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Iraku, Iranu i Afganistanu[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Bombylius posticus – Bujanka puszysta. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-17].
- ↑ a b c N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 1-206. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ a b c d e f g h i j k Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ a b c d e f Frank M.F.M. Hull Frank M.F.M., Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9 .
