Cerkiew św. Dymitra w Jaworniku Ruskim

Cerkiew św. Dymitra w Jaworniku Ruskim
A-315 z dnia 18.11.1982 i 19.09.1990[1]
Ilustracja
Cerkiew i dzwonnica
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Jawornik Ruski

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Dymitra

Historia
Data zakończenia budowy

1882

Data zamknięcia

2000

Aktualne przeznaczenie

nieużywany

Poprzednie wyznanie

greckokatolickie

Dane świątyni
Świątynia
• materiał bud.


• drewno

Położenie na mapie gminy Bircza
Mapa konturowa gminy Bircza, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu przemyskiego
Mapa konturowa powiatu przemyskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Ziemia49°43′54,1″N 22°18′52,2″E/49,731694 22,314500
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Dymitra w Jaworniku Ruskim – dawna drewniana greckokatolicka cerkiew parafialna, później użytkowana jako kościół rzymskokatolicki, znajdująca się w Jaworniku Ruskim, w gminie Bircza, w powiecie przemyskim.

Historia

Cerkiew zbudowano w 1882 roku w miejsce starszej świątyni pod tym samym wezwaniem, istniejącej co najmniej do 1830 roku. Po II wojnie światowej cerkiew była użytkowana przez parafię rzymskokatolicką w Borownicy jako kościół filialny, do czasu zbudowania nowego, murowanego kościoła około 2000 roku. Obecnie stoi nieużytkowana. Hierarchowie Cerkwi greckokatolickiej rozpoczęli w 2008 roku starania o zwrot budynku[2].

  • Widok od strony prezbiterium
    Widok od strony prezbiterium
  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Elewacja północna
    Elewacja północna

Architektura i wyposażenie

Orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Trójdzielna: wydłużone prezbiterium zamknięte trójbocznie, szersza kwadratowa nawa i prostokątny babiniec z przedsionkiem. Przy prezbiterium od północy zakrystia. Wszystkie ściany szalowane pionowym deskowaniem. Nad każdą z części osobne dachy kalenicowe, kryte blachą, zwieńczone baniastymi hełmami z żelaznymi krzyżami[3].

W cerkwi znajduje się polichromia o motywach figuralnych i geometrycznych, oraz niemal kompletny ikonostas (brakuje królewskich wrót) z końca XIX wieku o wystroju klasycystycznym.

Otoczenie świątyni

Obok cerkwi znajduje się murowana trójkondygnacyjna dzwonnica parawanowa, służąca jako brama. Na przycerkiewnym cmentarzu kilka starych, kamiennych nagrobków, w tym fundatora i dobroczyńcy cerkwi - księdza Teodora Bekiusza, zmarłego w 1887[2].

Proboszczem tej parafii był ojciec Mychajła Werbyckiego - twórcy melodii ukraińskiego hymnu państwowego, a sam Michał został w niej ochrzczony[2].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2018-07-17] .
  2. ↑ a b c Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 103. ISBN 978-83-61577-68-3.
  3. ↑ Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2011, s. 216, 217. ISBN 83-89188-08-2.