Dąbrowa Białostocka

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Dąbrowa Białostocka (ujednoznacznienie).
Dąbrowa Białostocka
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

sokólski

Gmina

Dąbrowa Białostocka

Data założenia

2. połowa XVI wieku

Prawa miejskie

1712

Burmistrz

Artur Gajlewicz (2019)

Powierzchnia

22,64 km²

Populacja (31.12.2017)
• liczba ludności
• gęstość


5632[1]
248,8 os./km²

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-200

Tablice rejestracyjne

BSK

Położenie na mapie gminy Dąbrowa Białostocka
Mapa konturowa gminy Dąbrowa Białostocka, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Białostocka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Białostocka”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Białostocka”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Białostocka”
Ziemia53°39′13″N 23°20′55″E/53,653611 23,348611
TERC (TERYT)

2011014

SIMC

0922923

Urząd miejski
ul. Solidarności 1
16-200 Dąbrowa Białostocka
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Dąbrowa Białostocka (do 1961 Dąbrowa Grodzieńska[2][3]) – miasto w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dąbrowa Białostocka, nad Kropiwną (lewy dopływ Biebrzy), w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego. Położona w urozmaiconym krajobrazowo paśmie wzgórz morenowych. Ośrodek usługowy regionu rolniczego; drobny przemysł, głównie spożywczy.

Historia

Prawa miejskie otrzymała w roku 1712, utracone w 1892 roku przez przekształcenie w miasteczko[4]. Położona była w końcu XVIII wieku na Grodzieńszczyźnie[5], w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[6]. Po utracie praw miejskich przynależała do gminy Dąbrowa w powiecie sokólskim, od 1918 w województwie białostockim.

13 października 1919 Dąbrowę ponownie zaliczono do miast, włączając do niej równocześnie wsie: Grabowo, Jasionówka, Juryzdyka, Małyszówka i Osmołowszczyzna[7].

Podczas okupacji hitlerowskiej odebrano prawa miejskie Dąbrowie, a miasto podzielono w 1944 roku na sześć gromad: Dąbrowa Grodzieńska, Grabowo, Jasionówka, Juryzdyka, Małyszówka i Osmołowszczyzna, które włączono ponownie do gminy Dąbrowa, a więc dezintegrując utworzony w 1919 twór osadniczy[8]. Stan rzeczy ustawodawstwo polskie usankcjonowało ze znacznym opóźnieniem, bo dopiero 1 stycznia 1951[9]. Jednak w przeciwieństwie do stanu z 1944, w 1951 roku powołano pięć (nie sześć) gromad, łącząc Dąbrowę z Juryzdyką w jedną gromadę o nazwie Dąbrowa Grodzieńska[9]. Brak zgodności między ustawodawstem okupacyjnym (funkcjonującym de facto) a polskim (obowiązującym de jure) sprawiło, że Juryzdykę nadal wymieniano jako gromadę w gminie Dąbrowa, także po 1951 roku[10].

Jesienią 1954, w związku z reformą administracyjną państwa[11], Dąbrowa Grodzieńska (z Juryzdyką), Jasionówka i Małyszówka, a także Kirejewszczyzna, weszły w skład nowo utworzonej gromady Dąbrowa[12]. 1 stycznia 1956 roku gromadę przyłączono do nowo utworzonego powiatu dąbrowskiego w województwie białostockim[13]. 10 marca 1961 roku Dąbrowa Grodzieńska została przemianowana na Dąbrowę Białostocką[3].

1 stycznia 1965 gromadę Dąbrowa Białostocka zniesiono w związku z nadaniem jej praw miejskich, w związku z czym Jasionówka, Małyszówka, Juryzdyka i Kirejewszczyzna stały się integralnymi częściami Dąbrowy Białostockiej (w przypadku trzech pierwszych po raz drugi)[14].

Stan rzeczy utrzymał się zaledwie cztery lata, bo już 1 stycznia 1969 Jasionówkę (z kolonią), Małyszówkę i Kirejewszczyznę wyłączono z Dąbrowy Białostockiej, włączając ją do reaktywowanej[15] gromady Dąbrowa Białostocka jako samodzielne wsie[16]. W Dąbrowie pozostała już zatem sama Juryzdyka.

Samodzielnymi wsiami Jasionówka i Małyszówka pozostały zalewdwie cztery lata, bo już 1 stycznia 1973 – w związku z kolejną reformą administracyjną kraju[17] – włączono je po raz trzeci do Dąbrowy Białostockiej[18]

Powiat dąbrowski przetrwał do 31 maja 1975. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. białostockiego.

Demografia

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 22,64 km²[19]. 31 grudnia 2017 r. miasto miało 5632 mieszkańców[1].

  • Piramida wieku mieszkańców Dąbrowy Białostockiej w 2014 roku[20].

Zabytki

Transport

Wspólnoty religijne

Kościół rzymskokatolicki

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Świadkowie Jehowy[22]

Sport

Miasta partnerskie

Galeria

  • Zabytkowy wiatrak betonowy z 1924 roku – typ holender
    Zabytkowy wiatrak betonowy z 1924 roku – typ holender
  • Kościół parafialny pw. św. Stanisława B.M.
  • Pomnik poległym i pomordowanym za wolność ojczyzny
    Pomnik poległym i pomordowanym za wolność ojczyzny
  • Urząd Miasta i Gminy w Dąbrowie Białostockiej
    Urząd Miasta i Gminy w Dąbrowie Białostockiej
  • Budynek Poczty Polskiej
  • Szpital w Dąbrowie Białostockiej
    Szpital w Dąbrowie Białostockiej
  • Przystanek PKS w Dąbrowie Białostockiej, przy ulicy 11 Listopada
    Przystanek PKS w Dąbrowie Białostockiej, przy ulicy 11 Listopada
  • Wjazd na stacje w Dąbrowie Białostockiej na linii kolejowej nr 40
    Wjazd na stacje w Dąbrowie Białostockiej na linii kolejowej nr 40
  • Dąb (Pomnik przyrody) przy kościele św. Stanisława B.M.
    Dąb (Pomnik przyrody) przy kościele św. Stanisława B.M.
  • Kino w Dąbrowie Białostockiej
    Kino w Dąbrowie Białostockiej
  • Wnętrze kościoła św. Stanisława Męczennika
    Wnętrze kościoła św. Stanisława Męczennika
  • Pomnik w parku
    Pomnik w parku
  • Cerkiew prawosławna pw. św. Jana Teologa
  • Kaplica pw. św. Michała z 1826r. na cmentarzu katolickim
    Kaplica pw. św. Michała z 1826r. na cmentarzu katolickim
  • Kapliczka w Dąbrowie Białostockiej
    Kapliczka w Dąbrowie Białostockiej

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b GUS-Główny Urząd Statystyczny. stat.gov.pl. [dostęp 2013-01-21].
  2. ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
  3. ↑ a b M.P. z 1961 r. nr 22, poz. 106.
  4. ↑ Statut z 11 czerwca 1892.
  5. ↑ Był przegląd muzyki tradycyjnej, warsztaty i koncerty. „Słowiański zew na ziemi grodzieńskiej” [FOTO] [online], Był przegląd muzyki tradycyjnej, warsztaty i koncerty. „Słowiański zew na ziemi grodzieńskiej” [FOTO], 9 października 2023 [dostęp 2023-10-10]  (pol.).
  6. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 87.
  7. ↑ M.P. z 1919 r. Nr 229, poz. 0.
  8. ↑ Jemielity W. (2002). Podziały administracyjne powiatów sokólskiego i dąbrowskiego w latach 1919–2000. „Studia Łomżyńskie”, 13, 2002, s. 119–146.
  9. ↑ a b Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472.
  10. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  11. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
  12. ↑ Uchwała Nr 22/V Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu sokólskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 30 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 49).
  13. ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 290.
  14. ↑ Dz.U. z 1964 r. nr 42, poz. 286.
  15. ↑ Uchwała Nr 57/XVI/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z 29 kwietnia 1968 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 30 września 1968 r., Nr. 8, Poz. 65).
  16. ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 18, poz. 117.
  17. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  18. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
  19. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  20. ↑ Dąbrowa Białostocka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  21. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
  22. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-02-21] .
  23. ↑ Podpisanie porozumienia o współpracy z gminą Skarszewy (województwo pomorskie). [dostęp 2013-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)].
  24. ↑ a b Strona główna Dąbrowy Białostockiej.

Linki zewnętrzne

  • Historia Żydów w Dąbrowie Białostockiej na portalu Wirtualny Sztetl
  • D.3.) pow. sokólski, kaplica w Kamiennej, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 925 .
  • p
  • d
  • e
Dąbrowa Białostocka
Części miasta wg TERYT
Dawniej w granicach miasta

Herb Dąbrowy Białostockiej

  • p
  • d
  • e
Gmina Dąbrowa Białostocka
  • Siedziba gminy: Dąbrowa Białostocka
Miasto
  • Dąbrowa Białostocka
Wsie
Kolonie/osady
Części miejscowości
Inne

  • p
  • d
  • e
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
  • Dąbrowa Białostocka
  • Krynki
  • Sokółka
  • Suchowola
Gminy wiejskie
  • Janów
  • Korycin
  • Kuźnica
  • Nowy Dwór
  • Sidra
  • Szudziałowo

  • p
  • d
  • e
Powiat sokólski (1807–1940 i 1945–75) (► II RP)
Przynależność wojewódzka
  • Rosja: obwód białostocki (1807–42)
  • gubernia grodzieńska (1842–1915)
  • II RP: woj. białostockie (1919–39)
  • ZSRR: obwód białostocki (1939–40)
  • PRL: woj. białostockie (1944–75)
Miasta
(1919–75)
  • Dąbrowa (Grodzieńska / Białostocka) (do 1944 (1950*))
  • Krynki (← do 1944 (1950*))
  • Nowy Dwór (do 1934)
  • Odelsk (do 1934)
  • Sokółka
  • Suchowola (do 1944 (1950*))
Gminy wiejskie
(1919–54 i 1973–75)
  • Babiki (od 1944)
  • Czarna Wieś (do 1920 i 192?–27)
  • Dąbrowa Białostocka (do 1954)
  • Janów
  • Korycin
  • Krynki (← od 1944)
  • Kuźnica
  • Nowy Dwór (do 1954)
  • Odelsk (do 1944)
  • Sidra
  • Sokolany (do 1944)
  • Sokółka
  • Suchowola (do 1954)
  • Szudziałowo
  • Zalesie (do 1954)
Gromady
(1954–72)
  • Achrymowce (1954–59)
  • Babiki (1954–72)
  • Białousy (1954–71)
  • Bogusze (1954–61)
  • Bombla (1959–72)
  • Butrymowce (1954–55 →)
  • Chodorówka Nowa (1954–61 →)
  • Czerwonka (1954–59)
  • Czuprynowo (1954–59)
  • Dąbrowa (1954–55 →)
  • Dubaśno (1954–55 →)
  • Górka (1959–72)
  • Górany (1954–71)
  • Horodnianka (1954–55 →)
  • Janowszczyzna (1954–72)
  • Janów (1954–72)
  • Kamienna Stara (1954–55 →)
  • Kamionka Nowa (1954–59)
  • Kamionka Stara / Stara Kamionka (1954–72)
  • Kiersnówka (1954–55 →)
  • Klimówka (1954–59)
  • Korycin (1954–72)
  • Krasne (1954–59)
  • Krasne Folwarczne (1954–59 (→))
  • Kruszyniany (1954–59)
  • Krynki (1954–72)
  • Kuplisk (1954–57)
  • Kuźnica (1954–72)
  • Lipina (1954–57)
  • Majewo (1954–71)
  • Malawicze Dolne (1954–71)
  • Nierośno (1954–55 →)
  • Nowowola (1954–59)
  • Nowy Dwór (1954–55 →)
  • Ostra Góra (1954–59)
  • Ostrowie (1954–55 →)
  • Ostrów Południowy (1954–59)
  • Pierożki (1954–57)
  • Plebanowo (1954–59)
  • Pokośna (1954–55 →)
  • Popławce (1954–61)
  • Racewo (1954–59)
  • Reszkowce (1954–55 →)
  • Rozedranka Stara / Stara Rozedranka (1954–72)
  • Różanystok (1954–55 →)
  • Sidra (1954–72)
  • Siekierka (1954–57)
  • Sokolany (1959–72)
  • Sokołda (1954–71)
  • Sokółka (1961–72)
  • Suchodolina (1954–55 →)
  • Suchowola (1954–61 →)
  • Szudziałowo (1954–72)
  • Talkowszczyzna (1954–61)
  • Teolin (1954–59)
  • Wierzchlesie (1954–59)
  • Wołyńce (1954–57)
  • Woroniany (1954–59)
  • Wólka (1954–61 →)
  • Zabrodzie (1954–57)
  • Zagórze (1954–59)
  • Zalesie (1954–72)
  • Zdroje (1954–59)
  • Zubrzyca Wielka (1954–57)
  • Zwierzyniec Wielki (1954–55 →)
Legenda
  • * de facto skasowane w 1944, de jure w 1950
  • p
  • d
  • e
Powiat dąbrowski (1956–1975)
  • Siedziba powiatu – Dąbrowa Białostocka
Przynależność wojewódzka
  • woj. białostockie
Gminy miejskie
  • Dąbrowa Białostocka (od 1965)
Gromady
(1956–72)
  • Bartniki (← 1956–72)
  • Butrymowce (← 1956–59)
  • Chodorówka Nowa / Nowa Chodorówka (← 1961–72)
  • Dąbrowa / Dąbrowa Białostocka (← 1956–64)
  • Dąbrowa Białostocka (1969–72)
  • Dubaśno (← 1956–71)
  • Horodnianka (← 1956–59)
  • Jastrzębna (← 1956 →)
  • Kamienna Stara / Stara Kamienna (← 1956–71)
  • Kiersnówka (← 1956–72)
  • Kurianka (← 1956–59)
  • Lipsk (← 1956–72)
  • Nierośno (← 1956–72)
  • Nowy Dwór (← 1956–72)
  • Ostrowie (← 1956–68)
  • Pokośna (← 1956–61)
  • Reszkowce (← 1956–59)
  • Różanystok (← 1956–72)
  • Rygałówka (← 1956–72)
  • Suchodolina (← 1956–72)
  • Suchowola (← 1961–72)
  • Wólka (← 1961–72)
  • Zwierzyniec Wielki (← 1956–72)
Gminy wiejskie
(1973–75)
  • Dąbrowa Białostocka
  • Lipsk
  • Nowy Dwór
  • Suchowola
Kontrola autorytatywna (miasto):
  • VIAF: 146613333
  • LCCN: n83002553
  • J9U: 987007562269105171