Dynastia Guptów

 Ten artykuł od 2020-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Dynastia Guptów
320–550
Położenie {{{nazwa_dopełniacz}}}
Język urzędowy

sanskryt

Stolica

Pataliputra

Ustrój polityczny

monarchia

Pierwszy władca

Ćandragupta I

Ostatni władca

Buddagupta

Data powstania

320

Data likwidacji

550

Multimedia w Wikimedia Commons

Guptowie – dynastia panująca na różnych obszarach dzisiejszych Indii, Pakistanu, Bangladeszu i Afganistanu w latach 270–720. Założycielem dynastii był Śrigupta panujący w latach 270–290[1]. Jego wnuk Ćandragupta I stworzył Imperium Guptów, które upadło około roku 495.

Kolejni władcy nie odgrywali już w Indiach znaczącej roli. Guptowie przetrwali jako książęta Magadhy do początków VIII w. (często jednak uważa się, że od ok. 550 roku był to inny ród o identycznej nazwie).

Państwo rządzone przez dynastię Guptów powstało w początkach IV w. nad środkowym biegiem Gangesu. W wyniku kolejnych podbojów do 410 r. objęło ono całe północne Indie. Zajmowało, poza doliną i deltą Gangesu, także Kalingę, Pendżab, dolinę Indusu i Kathijawar. Okres panowania dynastii Guptów uważany jest za złoty wiek rozwoju kulturalnego królestwa. Rozwijały się zwłaszcza astronomia i matematyka, wynaleziono wtedy dziesiętny system liczbowy oraz cyfry arabskie, zwane tak, gdyż do Europy dotarły za pośrednictwem Arabów. Rozkwitała literatura i poezja, powstały hinduskie eposy Ramajana i Mahabharata. Za ich rządów działał także poeta i dramaturg Kālidāsa.

W V stuleciu Królestwo Guptów zaczęło chylić się ku upadkowi, a to głównie za przyczyną wielkich najazdów Białych Hunów – Heftalitów. Co prawda Skandagupta w 460 pokonał Hunów, ale po jego śmierci państwo zaczyna upadać, tak, że podczas najazdu w 510 r. Heftalici zajęli północno-zachodnie Indie. Tym niemniej, niejaki Narasimagupta, władca Magadhy i Bengalu zdołał ok. 528 roku zadać poważną klęskę Heftalitom, uwalniając od nich znaczną część doliny Gangesu, co jednak nie przywróciło świetności dynastii. Natomiast nowe, dynamiczne państwa powstały w regionie płaskowyżu Dekanu, zajmującego środek półwyspu, i na nizinach wzdłuż południowo-wschodniego wybrzeża.

Z okresu VI-VII w. cywilizacja hinduska pozostawiła wiele wspaniałych kamiennych budowli sakralnych, charakteryzujących się zwłaszcza bogatymi płaskorzeźbami, głównie o tematyce religijnej. Nadal funkcjonował buddyzm, ale odradzał się również braminizm, pod postacią hinduizmu.

Władcy Imperium Guptów

  1. Ćandragupta I (320–330)
  2. Samudragupta (330–375)
  3. Ćandragupta II (375–414)
  4. Kumaragupta I (415–455)
  5. Skandagupta (455–467)
  6. Naraszimagupta (467–473)
  7. Kumaragupta II (473–476)
  8. Buddagupta (476–495?)

Przypisy

  1. ↑ Higham 2004 ↓, s. 121.

Bibliografia

  • Charles F.W. Higham: Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations. Nowy Jork: Facts on File Inc., 2004. ISBN 0-8160-4640-9.
  • p
  • d
  • e
Prehistoria i starożytność
  • Cywilizacja doliny Indusu (3300–1300 p.n.e.)
  • Dynastia Sun (ok. 1700–1500 p.n.e.)
  • Dynastia Puru-Bharata-Kuru-Pandawa (ok. 1700–1026 p.n.e.)
    • Dynastia Bharata (ok. 1700–1400 p.n.e.)
    • Dynastia Puru (ok. 1400–1200 p.n.e.)
    • Dynastia Kuru (ok. 1400–450 p.n.e.)
    • Dynastia Pandawa (ok. 1200–315 p.n.e.)
    • Dynastia Janjua Shahi (VI w. – 1026)
  • Magadha (ok. 1700 p.n.e. – 550 n.e.)
    • Dynastia Brihadratha (ok. 1700–799 p.n.e.)
    • Dynastia Pradjota (799–684 p.n.e.)
    • Dynastia Harijanka (545-346 p.n.e.)
    • Dynastia Śiśunaga (684–424 p.n.e.)
    • Dynastia Szakja (ok. 650–500 p.n.e.)
    • Dynastia Nanda (424–321 p.n.e.)
    • Dynastia Maurjów (324–184 p.n.e.)
    • Dynastia Śunga (185–73 p.n.e.)
    • Dynastia Kanva (73–26 p.n.e.)
    • Dynastia Guptów (ok. 240–550)
  • Dynastia Pandya (od ok. 550 p.n.e.)
  • Państwo Chera (ok. 300 p.n.e. – 1314 n.e.)
  • Hellenistyczni królowie Baktrii (ok. 250–85 p.n.e.)
  • Dynastie Indo-Scytyjskie (ok. 85 p.n.e. – 45 n.e.)
  • Władcy Indo-Partyjscy (ok. 21–100)
  • Państwo Kuszanów (ok. 1–375)
  • Dynastia Chola (ok. 100–1279)
Średniowiecze i nowożytność
Współczesność

Kontrola autorytatywna (państwo historyczne):
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3908926
  • Britannica: topic/Gupta-dynasty
  • Treccani: gupta
  • Universalis: dynastie-des-gupta, l-age-d-or-de-l-inde-classique-l-empire-des-gupta, empire-gupta
  • SNL: Gupta
  • DSDE: Guptadynastiet