Fiołek kosmaty

Fiołek kosmaty

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	fiołkowate
Rodzaj	fiołek
Gatunek	fiołek kosmaty
Nazwa systematyczna
Viola hirta L. Sp. Pl.: 934 (1753)[3]
Synonimy Viola abortiva Jord. Viola calcarea (Bab.) Greg. Viola drymeia Schur Viola foudrasii Jord. Viola hebecarpa Schur Viola hirsuta Crantz Viola hirta var. gymnocarpa Beck Viola hirtoalba Gren. & Godr. Viola maillardii Souché Viola pallida Salisb. Viola rubra Aubl. ex Steud. Viola tenerrima Wiesb. ex Nyman[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Fiołek kosmaty^[4], fiołek owłosiony^[5] (Viola hirta L.) – gatunek roślin z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Występuje naturalnie na obszarze od Europy po Syberię i Azję Środkową^[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie na obszarze od Europy po Syberię i Azję Środkową. Podawany jest z Norwegii, Szwecji, Finlandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Włoch, Szwajcarii, Austrii, Niemczech, Danii, Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Czech, Słowacji, Węgier, krajów byłej Jugosławii, Albanii, Grecji, Bułgarii, Rumunii, Ukrainy, Rosji (z jej europejskiej części i Syberii), Kazachstanu, Kirgistanu oraz Chin (z regionu autonomiczny Sinciang)^[3]. W Polsce jest pospolity na niżu i pogórzu^[6].

Morfologia

Pokrój

Bezłodygowa roślina wieloletnia, często tworząca kilka rozet liściowych. Dorasta do 2–10 cm wysokości^[7]. Liście i kwiaty wyrastają wprost z kłącza^[8]. Nie tworzy rozłogów^[9].

Liście

Blaszka liściowa ma kształt od owalnego do podługowato-owalnego^[7]. Mierzy 1,5–2,5 cm długości oraz 1–2 cm szerokości (zazwyczaj są 1–1,5 raza dłuższe niż szerokie), jest karbowana na brzegu, ma sercowatą nasadę i zaostrzony lub tępy wierzchołek, owłosiona (szczególnie od spodniej strony)^[7][10]. Ogonek liściowy jest owłosiony i ma 3–7 cm długości^[10]. Przylistki są szeroko lancetowate, bez lub z frędzlami, które są zazwyczaj nagie, orzęsione na szczycie^[7].

Kwiaty

Pojedyncze, wyrastające z kątów pędów^[10]. Są spore w stosunku do innych gatunków^[8]. Nie wydzielają zapachu^[9]. Mają działki kielicha o podługowatym kształcie, z tępym wierzchołkiem, dorastające do 8 mm długości. Płatki są podługowato odwrotnie jajowate, lekko wycięte na szczycie i mają jasnofioletową (lub czasami białą) barwę, dolny płatek jest odwrotnie jajowaty, mierzy 15–17 mm długości, posiada obłą, wyprostowaną na końcu ostrogę o długości 5 mm^[7][10].

Owoce

Kuliste torebki pękające trzema klapami^[8][10]. Gdy są dojrzale, klapy torebki wysychają i wyginając się wyrzucają nasiona^[8].

• 
  Liść
• 
  Owłosienie liścia
• 
  Kwiat
• 
  Kwiat

Biologia i ekologia

Rośnie w lasach, zaroślach, na łąkach i skarpach^[10]. Występuje na wysokości do 2000 m n.p.m. Kwitnie od marca do maja^[9].

Zmienność

Tworzy mieszańce z fiołkiem białym, fiołkiem wonnym, fiołkiem pagórkowym i fiołkiem skalnym^[8].

Zastosowanie

Jest uprawiany jako roślina ozdobna^{[potrzebny przypis]}.

Zobacz też

• Lista gatunków z rodzaju fiołek

Przypisy