Greifswald

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Greifswald

Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Meklemburgia-Pomorze Przednie
Zarządzający	Stefan Fassbinder↗
Powierzchnia	50,50 km²
Populacja (31.12.2014) • liczba ludności • gęstość	56 685 1123 os./km²
Nr kierunkowy	03834
Kod pocztowy	17489, 17491, 17493
Tablice rejestracyjne	HGW
Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego Greifswald
Położenie na mapie Niemiec Greifswald
54°06′N 13°23′E/54,100000 13,383333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Greifswald (wym. [ˈɡʁaɪ̯fsvalt], posłuchaj^ⓘposłuchaj), Universitäts- und Hansestadt Greifswald – miasto powiatowe i uniwersyteckie w Niemczech, w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie nad rzeką Ryck, siedziba powiatu Vorpommern-Greifswald. Siedziba Uniwersytetu im. Ernsta Moritza Arndta i kilku ważnych instytucji naukowo-badawczych. W 2008 roku miasto liczyło ok. 54 tys. mieszkańców. Od 1947 do 2012 miasto było siedzibą władz Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego, a od 1950 roku jego biskupów. Mieszczą się tu sądy: finansowy i administracyjny, dla całego kraju związkowego.

Nazwa

Nazwa Greifswald, zapisana pierwotnie w formie Gripheswald (1248), in Grifeswolde (1250), Gripeswalt (1255), Grypswold (1264), pochodzi od gryfa, stanowiącego herb książęcej dynastii Gryfitów, oraz lesistych w przeszłości okolic^[1]. Od połowy XIX wieku w polskim piśmiennictwie naukowym i popularnym stosuje się formę Gryfia^[2][3][4].

Historia

W miejscu pierwszej osady w 1193 roku odkryto złoża solankowe^[5]. Miejscowość została założona w 1199 roku, gdy cystersi założyli klasztor Eldena. Osada leżała na przecięciu ważnych szlaków nadmorskich oraz na wzgórzu, co, zapewniało jej ochronę przed ^[5]. W roku 1200 do miasta przyłączono obszar leżący na wschód z klasztorem cysterek i kościołem mariackim, a w roku 1240 tereny zachodnie z w kościołem św. Jakuba^[5]. 14 maja 1250 roku Greifswald otrzymał z rąk księcia Warcisława III lubeckie prawa miejskie^[5]. Od 1296 mieszkańcy miasta byli zwolnieni ze służby w armii książąt pomorskich. W 1456 został założony najstarszy uniwersytet na Pomorzu – Uniwersytet w Greifswaldzie. Miasto leżało w granicach księstwa pomorskiego aż do wojny trzydziestoletniej, kiedy to od 1627 było okupowane przez siły Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a następnie od 1631 przez Szwedów. Miasto zostało formalnie włączone w granice Szwecji jako część tzw. Pomorza Szwedzkiego. W latach 1713 i 1736 ucierpiało z powodu pożarów. W 1763 został założony w Greifswaldzie ogród botaniczny. W 1815 miasto znalazło się w granicach prowincji Pomorze Królestwa Prus. W latach 1818–1832 było powiatem grodzkim w rejencji stralsundzkiej, a od 1832 w rejencji szczecińskiej. W 1871 zostało częścią Niemiec. W latach 1949–1990 część NRD.

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł elektroniczny, meblarski, odzieżowy, materiałów budowlanych oraz stoczniowy^[6].

Podział administracyjny

Greifswald administracyjnie dzieli się na 8 dzielnic; niektóre składają się z dwóch lub więcej historycznych części miasta.

Dzielnice administracyjne Greifswaldu:

• Innenstadt (Śródmieście)
• Schönwalde II
• Schönwalde I und Südstadt
• Eldena
• Ostseeviertel
• Wieck/Ladebow
• Friedrichshagen
• Riems (eksklawa)

Zabytki

• Ratusz – pierwotnie gotycki, obecnie w barokowej formie, którą uzyskał w XVIII wieku
• Ruiny cysterskiego Klasztoru Eldena, w którym pochowano królewnę polską Annę Jagiellonkę (córkę Kazimierza Jagiellończyka)
• Katedra św. Mikołaja w Greifswaldzie
• Kościół św. Jakuba w Greifswaldzie
• Kościół Mariacki w Greifswaldzie
• Uniwersytet w Greifswaldzie w stylu barokowym
• Biblioteka miejska „Hans Fallada”
• Spichlerze
• Most zwodzony w stylu holenderskim (Wiecker Brücke) z 1887 r.

Przyroda

Na terenie Greifswaldu znajduje się między innymi potężna topola czarna, o obwodzie pnia w 2006 roku 847 cm, wiek szacuje się na 130–170 lat^[7].

Transport

W mieście znajduje się stacja kolejowa.

Osoby związane z Greifswaldem

• Mikołaj Rusin (?–1474) – cysters, opat oliwski, biskup kujawski, donator uniwersytetu w Gryfii
• Jan Bugenhagen (1485–1558) – niemiecki kaznodzieja i teolog luterański (studiował w Greifswaldzie)
• Caspar Movius (1610–1667) – kompozytor niemiecki
• Caspar David Friedrich (1774–1840) – malarz niemiecki
• Hans Hartwig von Beseler (1850-1922) - niemiecki generał, generał-gubernator warszawski
• Ludwik Rydygier (1850–1920) – polski chirurg, generał brygady (studiował w Greifswaldzie)
• Aleksander Majkowski (1876–1938) – pisarz kaszubski (studiował w Greifswaldzie)
• Hans Fallada (1893–1947) – pisarz niemiecki (urodził się w Greifswaldzie)
• Kurt Wolff (1895–1917) – niemiecki as myśliwski I wojny światowej
• Toni Kroos (*1990) – niemiecki piłkarz
• Felix Kroos (*1991) – niemiecki piłkarz
• Sybilla Schwarz (1621–1638) – poetka barokowa.
• Johannes Quistorp (1822-1899) - szczeciński przedsiębiorca, filantrop.

Współpraca zagraniczna

Podpisane umowy partnerskie^[8]:

• Goleniów, Polska w 2006 r.
• Hamar, Norwegia w 1997 r.
• Kotka, Finlandia w 1959 r.
• Lund, Szwecja w 1990 r.
• Newport News, USA w 2007 r.
• Osnabrück, Dolna Saksonia w 1988 r.
• Szczecin, Polska w 2010 r.^[9], miasto zaprzyjaźnione Greifswaldu od 1996 r.

Ponadto Greifswald utrzymuje kontakty z następującymi miastami:

• Angers, Francja od 1994 r.
• College Station-Bryan, USA od 1994 r.
• Enschede, Holandia od 1990 r.
• Kristianstad, Szwecja od 1998 r.
• Pomerode, Brazylia od 2001 r.

Galeria

• 
  Greifswald – Rynek 1951
• 
  Greifswald – wschodnia strona rynku z ceglanymi, gotyckimi domami (2013)
• 
  Greifswald – drzwi ratusza z brązu
• 
  Greifswald – Pomnik poświęcony Heinrichowi Rubenowowi – burmistrz w 1449
• 
  Greifswald – Biblioteka miejska
• 
  Greifswald – ogrodzenie przy jednej z ulic miasta
• 
  Greifswald – historyczny most zwodzony typu holenderskiego z 1887 (jeden z najstarszych czynnych mostów zwodzonych Europy)
• 
  Greifswald – historyczny most zwodzony w dzielnicy Wieck, otworzony dla wypłynięcia żaglówki

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Persz: Miasta w Euroregionie Pomerania. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1998. ISBN 83-906504-4-4.