Język malajski Brunei

Bahasa Melayu Brunei
بهاس ملايو بروني
Obszar

Brunei

Liczba mówiących

346 tys.[1]

Pismo/alfabet

arabskie, łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 3 środek szerszej komunikacji↗
Kody języka
ISO 639-3 kxd
IETF kxd
Glottolog brun1242, brun1243
Ethnologue kxd
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język malajski Brunei (Bahasa Melayu Brunei, بهاس ملايو بروني) – język austronezyjski używany w Brunei. Posługuje się nim 346 tys. osób, mieszkańców Brunei oraz stanów Sabah i Sarawak w Malezji[1].

Należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue stanowi część tzw. makrojęzyka malajskiego[1]. Przeważnie uchodzi za dialekt języka malajskiego, lecz część autorów uznaje go za samodzielny język[2].

Stanowi wyznacznik solidarności narodowej w Brunei i lingua franca na poziomie ogólnokrajowym[3]. Posługują się nim osoby z różnych grup etnicznych, w tym ludność chińska[2]. Służy przede wszystkim jako środek komunikacji nieformalnej (odmiana niska), współistniejąc ze standardowym malajskim (odmianą wysoką) w relacji dyglosji[4]. Odnotowano jednak, że wkracza do różnych sfer życia, również sytuacji formalnych i edukacji[5][6]. Wypiera języki mniejszości etnicznych w tym kraju[5][7].

Jest znacząco odrębny od standardowego języka malajskiego, jednakże dzieli z nim większą część słownictwa[8]. Sam standardowy malajski w Brunei to odmiana bliska standardowi malezyjskiemu, z pewnymi różnicami w zakresie terminów administracyjnych[9] i form adresatywnych[10]. Standardowy malajski jest promowany jako element tożsamości narodowej (wraz z pismem arabskim – jawi[11]), lecz w rzeczywistości jego użycie ogranicza się do kontekstów formalnych (przemówień i transmisji medialnych)[2].

Jest blisko spokrewniony z dialektami kedayan i kampung air (które nie są językami kontaktowymi)[9]. Został również powiązany z językiem banjar z indonezyjskiej części Borneo[12] oraz malajskim wyspy Bacan[12][13], używanym na wyspach Bacan i Mandioli w prowincji Moluki Północne[14].

Do jego zapisu stosuje się pismo arabskie i alfabet łaciński[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Brunei, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-12-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05]  (ang.).
  2. ↑ a b c Deterding i Athirah 2017 ↓, s. 99.
  3. ↑ Adelaar 2000 ↓, s. 240.
  4. ↑ McLellan, Haji-Othman i Deterding 2016 ↓, s. 12.
  5. ↑ a b Adelaar 1999 ↓, s. 360.
  6. ↑ Martin 1996 ↓, s. 32.
  7. ↑ Martin 1996 ↓, s. 30.
  8. ↑ McLellan, Haji-Othman i Deterding 2016 ↓, s. 11.
  9. ↑ a b Adelaar i in. 1996 ↓, s. 677.
  10. ↑ Adelaar 2018 ↓, s. 573.
  11. ↑ Saxena 2016 ↓, s. 56.
  12. ↑ a b Adelaar 2005 ↓, s. 202.
  13. ↑ Adelaar i in. 1996 ↓, s. 683.
  14. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Malay, Bacanese, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-12-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).

Bibliografia

  • K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. (ang.).
  • K. Alexander Adelaar. Language Use and Language Change in Brunei Darussalam. By Peter W. Martin, Conrad Ozóg and Gloria Poedjosoedarmo. Athens (Ohio): Ohio University Center for International Studies, 1996. Monographs in International Studies, Southeast Asia Series Number 100. Pp.xvi, 373. Maps, Figures, Bibliography.. „Journal of Southeast Asian Studies”. 30 (2), s. 359–363, 1999-09. DOI: 10.1017/S0022463400013163. ISSN 0022-4634. OCLC 6015267518. JSTOR: 20072162. [dostęp 2022-09-10]. (ang.). 
  • K. Alexander Adelaar. Malay: A short history. „Oriente Moderno”. 19 (80) (2), s. 225–242, 2000. ISSN 0030-5472. OCLC 5544841189. JSTOR: 25817713. (ang.). 
  • K. Alexander Adelaar: Structural diversity in the Malayic subgroup. W: K. Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.): The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 202–226. DOI: 10.4324/9780203821121. ISBN 0-7007-1286-0. OCLC 53814161. (ang.).
  • Alexander Adelaar: Dialects of Malay/Indonesian. W: Charles Boberg, John Nerbonne, Dominic Watt (red.): The Handbook of Dialectology. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, 2018, s. 571–579. ISBN 978-1-118-82759-8. OCLC 1022117457. (ang.).
  • David Deterding, Ishamina Athirah. Brunei Malay. „Journal of the International Phonetic Association”. 47 (1), s. 99–108, 2017. DOI: 10.1017/S0025100316000189. ISSN 0025-1003. OCLC 9978125503. JSTOR: 26352326. (ang.). 
  • Peter W. Martin: Brunei Malay and Bahasa Melayu: a sociolinguistic perspective. W: Peter W. Martin, Gloria Poedjosoedarmo, Conrad Ozóg (red.): Language Use and Language Change in Brunei Darussalam. Athens: Ohio University Centre for International Studies, 1996, s. 27–36, seria: Monographs in International Studies, Southeast Asia Series 100. ISBN 0-89680-193-4. OCLC 35033718. (ang.).
  • James McLellan, Noor Azam Haji-Othman, David Deterding: The Language Situation in Brunei Darussalam. W: Noor Azam Haji-Othman, James McLellan, David Deterding (red.): The Use and Status of Language in Brunei Darussalam: A Kingdom of Unexpected Linguistic Diversity. Singapore: Springer, 2016, s. 9–16. DOI: 10.1007/978-981-10-0853-5_2. ISBN 978-981-10-0853-5. OCLC 1204038869. [dostęp 2023-07-30]. (ang.).
  • Mukul Saxena: Lifestyle Diglossia and Mobile: Ethnography of Multilingual Interaction. W: Xu Xiaoge (red.): Handbook of Research on Human Social Interaction in the Age of Mobile Devices. Hershey: IGI Global, 2016, s. 49–60, seria: Advances in Human and Social Aspects of Technology. DOI: 10.4018/978-1-5225-0469-6.ch003. ISBN 978-1-5225-0469-6. ISBN 978-1-5225-0470-2. OCLC 952185211. (ang.).