Języki semickie

Współczesny zasięg języków semickich (kolor jasnopomarańczowy) na tle rodziny afroazjatyckiej

Języki semickierodzina języków, należąca do języków afroazjatyckich, wywodząca się z języka prasemickiego. Językami semickimi posługuje się obecnie ok. 280 mln mówiących, zamieszkujących głównie na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej i Etiopii.

Rodzina języków semickich obejmuje języki fleksyjne, poświadczone od końca IV tysiąclecia p.n.e. do dziś. W starożytności językami semickimi posługiwano się na obszarze między Morzem Śródziemnym a Tygrysem oraz na północno-wschodnich wybrzeżach Afryki[1]. Współcześnie do najważniejszych języków rodziny semickiej zaliczają się:

Współczesne żywe języki semickie, np. arabski czy hebrajski, ze względu na charakterystyczną dla języków afroazjatyckich budowę spółgłoskowo-rdzeniową (zob. alternacja), używają spółgłoskowych pism alfabetycznych (abdżadów), zwyczajowo pisanych od prawej do lewej. Fonetycznie charakteryzują się dużą liczbą spółgłosek gardłowych. Języki semickie wykazują też wiele cech typologicznych wspólnych z językami indoeuropejskimi, co świadczy o kontaktach tych dwóch rodzin w głębokiej starożytności.

Klasyfikacja języków semickich

Podział języków semickich (kolor zielony – wschodnio- , czerwony – centralno- , niebieski – południowosemickie).

Powszechnie używa się i akceptuje się rozróżnienie języków semickich ze względu na podział geograficzny (wschodnie, północno-wschodnie i południowo-zachodnie), choć takie podejście jest w świetle nowych badań przestarzałe[2].

języki afroazjatyckie (chamito-semickie) (ok. 350 mln)
języki semickie (ok. 280 mln)
języki wschodniosemickie
akadyjski
dialekt staroakadyjski
dialekt asyryjski
dialekt babiloński
eblaicki
języki zachodniosemickie
języki centralnosemickie
południowoarabski epigraficzny
arabski (ponad 200 mln, w tym język maltański i judeo-arabski)
języki północno-zachodniosemickie
aramejski
języki zachodnioaramejskie, w tym biblijny judeo-palestyński, dialekty samarytańskie
języki wschodnioaramejskie, w tym judeo-babiloński, syryjski i inne dialekty[3].
ugarycki
amorycki (amorytycki)
języki kananejskie
amonicki
edomicki
fenicki z punickim
hebrajski (ok. 7 mln)
moabicki
języki południowosemickie
współczesny południowoarabski
języki etiopskie (ok. 38 mln)
języki północnoetiopskie
gyyz (ge'ez, etiopski klasyczny)
dahalik
tigre
tigrinia
języki południowoetiopskie
amharski (ok. 12,7 mln)
argobba
adare (harari)
guragie
gafat

Przypisy

  1. Maria LuisaM.L. Uberti Maria LuisaM.L., Wprowadzenie do historii starożytnego Bliskiego Wschodu, AndrzejA. Mrozek (tłum.), MarekM. Stępień (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 30–31, ISBN 978-83-235-0680-5, OCLC 751354697 .
  2. Maria LuisaM.L. Uberti Maria LuisaM.L., Wprowadzenie do historii starożytnego Bliskiego Wschodu, AndrzejA. Mrozek (tłum.), MarekM. Stępień (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 31, ISBN 978-83-235-0680-5, OCLC 751354697 .
  3. Cf. Mansoor, Menahem: Biblical Hebrew step by step. T. 1. s. 7.

Bibliografia

  • The Semitic languages, red. R. Hetzron, New York – London 1997. ISBN 0-415-05767-1.
  • Mansoor, Menahem: Biblical Hebrew step by step. Wyd. 6. T. 1. Grand Rapids, Michigan: 1980, s. 254. ISBN 0-8010-6041-9.
  • O'Leary, De Lacy, Comparative Grammar of the Semitic Languages, London 1923. ISBN 978-1149315019
  • J. Kaltner, S. L. McKenzie (pod red.), Beyond Babel. A Handbook for Biblical Hebrew and Related Languages, SBL, Atlanta 2012. ISBN 1-58983-035-0.
Kontrola autorytatywna (rodzina językowa):
  • LCCN: sh85119961
  • GND: 4116476-3
  • NDL: 00570643
  • BnF: 11937564s
  • SUDOC: 027304604
  • BNCF: 25
  • NKC: ph125479
  • BNE: XX527453
  • J9U: 987007531623605171
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3973861
  • Britannica: topic/Semitic-languages
  • БРЭ: 3547819
  • NE.se: semitiska-språk
  • SNL: semittiske_språk
  • DSDE: semitiske_sprog
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 55352