Juliusz Paetz

Juliusz Paetz

Juliusz Paetz (2012)
In nomine Domini W imię Pańskie
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1935 Poznań
Data i miejsce śmierci	15 listopada 2019 Pleszew
Miejsce pochówku	cmentarz parafialny św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Arcybiskup metropolita poznański
Okres sprawowania	1996–2002
Biskup diecezjalny łomżyński
Okres sprawowania	1983–1996
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	28 czerwca 1959
Nominacja biskupia	20 grudnia 1982
Sakra biskupia	6 stycznia 1983
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Juliusz Paetz (ur. 2 lutego 1935 w Poznaniu, zm. 15 listopada 2019 w Pleszewie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, biskup diecezjalny łomżyński w latach 1983–1996, arcybiskup metropolita poznański w latach 1996–2002, od 2002 arcybiskup senior archidiecezji poznańskiej.

Rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego złożył po upublicznieniu oskarżeń o molestowanie kleryków z poznańskiego seminarium. Stolica Apostolska nałożyła na niego zakazy liturgiczne, a z czasem także zakazała mu udziału w publicznych uroczystościach, jednak nie został mu wytoczony proces w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za przypisywane mu czyny.

Życiorys

Urodził się 2 lutego 1935 w Poznaniu^[1]. W latach 1949–1953 kształcił się w Niższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Poznańskiej^[2]. W latach 1953–1958 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu^[1][3]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 28 czerwca 1959 w bazylice archikatedralnej Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu tamtejszy arcybiskup metropolita Antoni Baraniak. Od 1960 do 1962 studiował na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1962 wyjechał do Rzymu, gdzie do 1967 kontynuował studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim i Papieskim Uniwersytecie Świętego Tomasza z Akwinu. Ukończył je doktoratem nauk teologicznych w zakresie eklezjologii patrystycznej^[1].

W latach 1959–1961 pracował jako wikariusz, wpierw w parafii św. Stanisława Biskupa w Ostrowie Wielkopolskim (1959–1960)^[4], następnie w parafii Bożego Ciała w Poznaniu oraz w ośrodku duszpasterskim Matki Bożej Królowej Polski w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie również był kapelanem szpitala^[1]. Od 1967 do 1976 był pracownikiem Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów w Rzymie^[3]. W tym samym czasie współpracował z Sekretariatem Stanu Stolicy Apostolskiej i Radą ds. Publicznych Kościoła, a także był członkiem delegacji watykańskiej ds. stałych kontaktów roboczych z rządem PRL. W latach 1976–1982 pełnił funkcję prałata antykamery papieskiej, będąc bliskim współpracownikiem trzech papieży: Pawła VI, Jana Pawła I i Jana Pawła II. Wielokrotnie towarzyszył arcybiskupowi Agostinowi Casarolemu i arcybiskupowi Luigiemu Poggiemu w trakcie ich oficjalnych wizyt w Polsce. W 1973 otrzymał godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości, a w 1976 prałata honorowego Jego Świątobliwości^[1].

Z początkiem pracy w Sekretariacie Stanu miała miejsce nieudana próba pozyskania go jako kontakt informacyjny przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa PRL^[5]. Niemniej – według raportu oficera Departamentu I MSW – w kolejnych latach miało miejsce kilkanaście spotkań sondażowo-operacyjnych celem określenia jego werbunku, w trakcie których dostarczał wartościowe informacje^[6]. W 1978 został zarejestrowany jako kontakt informacyjny o pseudonimie „Fermo” i do 1980 odbywał spotkania z oficerem wywiadu^[7]. Paetz zaprzeczył zarzutom, jakoby współpracował ze służbami wywiadowczymi^[8].

20 grudnia 1982 został mianowany biskupem diecezjalnym diecezji łomżyńskiej^[9]. Święcenia biskupie otrzymał 6 stycznia 1983 w bazylice św. Piotra w Rzymie^[1]. Udzielił mu ich papież Jan Paweł II, któremu towarzyszyli arcybiskup Eduardo Martínez Somalo, substytut ds. ogólnych w Sekretariacie Stanu, i arcybiskup Duraisamy Simon Lourdusamy, sekretarz Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów^[10][11]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „In nomine Domini” (W imię Pańskie)^[3]. 25 stycznia 1983 kanonicznie przejął diecezję, natomiast 13 marca 1983 odbył ingres do katedry św. Michała Archanioła w Łomży. W 1990 erygował Diecezjalne Studium Katechetyczne w Łomży, przekształcone w 1993 w Kolegium Teologiczne. W 1995 otworzył I synod diecezjalny. W 1993 utworzył diecezjalny tygodnik „Głos Katolicki”. Ustanowił 34 parafie. W 1991 podejmował w Łomży Jana Pawła II podczas jego IV podróży apostolskiej do Polski^[1].

11 kwietnia 1996 został przeniesiony na urząd arcybiskupa metropolity poznańskiego. 23 kwietnia 1996 kanonicznie objął diecezję, zaś 27 kwietnia 1996 odbył ingres do archikatedry Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu. Paliusz metropolitalny otrzymał 29 czerwca 1996 w bazylice św. Piotra w Rzymie^[1]. W czasie jego rządów Papieski Wydział Teologiczny w Poznaniu został włączony w struktury Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza^[12], a on sam objął urząd wielkiego kanclerza Wydziału^[3]. W 1997 gościł w Poznaniu Jana Pawła II w trakcie jego VI podróży apostolskiej do Polski^[1].

W lutym 2002 media ujawniły oskarżenia kierowane pod jego adresem o seksualne molestowanie poznańskich kleryków^[13][14]. Pod koniec lutego 2002 opublikowano list otwarty 26 sygnatariuszy w obronie jego dobrego imienia^[15]. Do tego czasu przez ponad dwa lata lokalne środowisko katolickie próbowało rozwiązać sprawę bez jej nagłaśniania. Rozmowy z metropolitą, a także interwencje u nuncjusza apostolskiego arcybiskupa Józefa Kowalczyka, u biskupów polskich oraz w Watykanie okazały się jednak nieskuteczne^[16][17]. Papież Jan Paweł II, powiadomiony o zarzutach wobec hierarchy przez swoją przyjaciółkę Wandę Półtawską, wysłał do Poznania swoich przedstawicieli z zadaniem zbadania sprawy^[16]. Paetz zaprzeczył sformułowanym przeciwko niemu oskarżeniom^[18][19], jednakże złożył rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego^[20], którą Jan Paweł II przyjął 28 marca 2002^[21]. Równocześnie Stolica Apostolska nałożyła na niego zakaz udzielania sakramentów święceń i bierzmowania, głoszenia kazań, konsekrowania kościołów i ołtarzy, przewodniczenia publicznym uroczystościom^[20], a w 2013 także udziału w nich^[22]. Duchowny nie przestrzegał nałożonych przez Watykan zakazów liturgicznych, czym wywoływał falę społecznej krytyki^[23]. Nie wytoczono mu procesu w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za przypisywane mu czyny^[24].

W ramach prac Episkopatu Polski wszedł w skład Rady Stałej, objął funkcję przewodniczącego Rady ds. Środków Społecznego Przekazu, a ponadto został członkiem Komisji ds. Duszpasterstwa Turystycznego, Komisji ds. KUL i Zespołu ds. Stałych Kontaktów z Episkopatem Litwy^[1][3].

Konsekrował dwóch biskupów pomocniczych poznańskich: Marka Jędraszewskiego (1997) i Grzegorza Balcerka (1999), a także był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego płockiego Andrzeja Suskiego (1986)^[10].

Zmarł 15 listopada 2019^[25] w Pleszewie, gdzie przebywał w Zakładzie Opiekuńczo-Pielęgnacyjnym prowadzonym przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek^[26]. W związku z możliwością pochowania go w katedrze poznańskiej^[27] do Stanisława Gądeckiego, arcybiskupa metropolity poznańskiego, wystosowano apel o pochówek w innym miejscu^[28][29][30]. Ostatecznie, 18 listopada 2019 po mszy pogrzebowej w katedrze poznańskiej^[31], został pochowany na cmentarzu parafialnym św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu^[32]. Obrzędy pogrzebowe miały charakter prywatny, opinia publiczna nie została o nich powiadomiona z wyprzedzeniem^[31].

Odznaczenia

W 1981 został odznaczony portugalskim Orderem Zasługi III klasy^[33].

Zobacz też

• Nadużycia seksualne w Kościele katolickim

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna Juliusza Paetza na stronie archidiecezji poznańskiej (arch.). [dostęp 2020-12-17].
• Juliusz Paetz na stronie Konferencji Episkopatu Polski (arch.) [dostęp 2024-03-18].
• Juliusz Paetz [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-09-10]  (ang.).