Karol Gruszczyk

Karol Gruszczyk

Data urodzenia	27 maja 1944
Data śmierci	2 października 1998
Zawód, zajęcie	historyk sztuki
Stanowisko	wojewódzki konserwator zabytków w Bielsku-Białej (1975–1998)
Odznaczenia

Karol Gruszczyk (ur. 27 maja 1944, zm. 2 października 1998) – historyk sztuki, konserwator zabytków, zabytkoznawca, wojewódzki konserwator zabytków w Bielsku-Białej w latach 1975–1998.

Życiorys

Ukończył technikum mechaniczne w Ustroniu oraz studium nauczycielskie w Katowicach^[1]. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim^[2], gdzie w 1972 obronił pracę magisterską pt. Rzeźba barokowa na Śląsku Cieszyńskim i sąsiednich terenach, napisaną pod kierunkiem prof. Zbigniewa Hornunga^[3]. Pracował jako nauczyciel w szkole w Istebnej, a następnie kierował wydziałem kultury w Urzędzie Powiatowym w Cieszynie^[1].

W czerwcu 1975 został powołany na stanowisko wojewódzkiego konserwatora zabytków nowoutworzonego województwa bielskiego. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Ustronia, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego, Towarzystwa im. Zofii Kossak oraz Polskiego Towarzystwa Historii Techniki. Autor artykułów dotyczących ochrony zabytków na terenie województwa bielskiego^[4]. Aktywnie angażował się w ochronę i zachowanie obozu Auschwitz-Birkenau^[5]. Współtworzył programy ratowania drewnianego budownictwa regionalnego, w szczególności kilkusetletnich drewnianych kościołów. Z jego inicjatywy rozpoczęto programy rewaloryzacji historycznych staromiejskich założeń urbanistycznych, m.in. Cieszyna i Lanckorony oraz założenia klasztornego bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. Czynił też starania by klasztor wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zasiadał w radach muzealnych Muzeum Miejskiego w Żywcu i Muzeum Śląska Cieszyńskiego^[1].

Zajmował się także malarstwem (był akwarelistą) oraz fotografią. Przyczynił się do powstania skansenu w Zawoi^[1]. Został odznaczony złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami”.

Zmarł na szlaku podczas górskiej wędrówki^[6]. Pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Listopadowej w Bielsku-Białej^[7]. W 1998 uhonorowany pośmiertnie nagrodą im. Hanny Pieńkowskiej i Jerzego Łomnickiego, przyznawaną przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków^[8].

Po śmierci Gruszczyka, pełniącym obowiązki wojewódzkiego konserwatora zabytków w Bielsku-Białej został Jacek Konior, do czasu likwidacji województwa bielskiego w związku z reformą administracyjną^[2].

Wybrane publikacje i opracowania

• Rzeźba barokowa na Śląsku Cieszyńskim i sąsiednich terenach, 1972 (praca mgr)^[9]
• Województwo bielsko-bialskie, „Ochrona Zabytków” 1977, t. 30, nr 1-2 (116-117)
• Ogólnopolska Konferencja Konserwatorska na temat ochrony zabytków techniki, „Ochrona Zabytków” 1979, t. 32, nr 2 (125)
• Zasłużeni ludzie Ustronia (wspólnie z Zygmuntem Białasem, Stanisławem Niemczykiem i Józefem Pilchem), Ustroń 1983
• Rzeźby barokowe Wacława Donaya, „Kalendarz Skoczowski” 2000

Przypisy