Konwencjonalizm

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2012-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Konwencjonalizm – przyrodoznawczy kierunek filozoficzny, powstały w V w. p.n.e. (Protagoras, Arystyp, sofiści), a rozwinięty w końcu XIX i w XX w. (Poincaré, Bergson, Ajdukiewicz), w myśl którego wszystkie twierdzenia i teorie o charakterze naukowym są konwencjami (tzn. mają umowny charakter). Rolą pełnioną przez te konwencje jest wygoda myślenia w procesach poznania i wartościowania w danym wycinku czasoprzestrzeni, co – w przekładzie potocznym – jest takim rozeznawaniem się w pewnej rzeczywistości, w którym umownie przyjmuje się określone sądy za prawdziwe bądź nieprawdziwe oraz określone rzeczy za dobre lub piękne bądź złe lub brzydkie. Niejako „użytkowym przekazem” konwencjonalizmu jest to, iż w praktyce nie ma wiecznie niezmiennych stanowisk wobec realiów – z racji tego, że rozwojową naturę ma myśl ludzka.

Istnieje konwencjonalizm:

  • umiarkowany – istnieją pewne doświadczenia, które zmuszają nas do uznania pewnych sądów (np. zdania sprawozdawcze), ale są też doświadczenia, które nie zmuszają nas i potrzebna jest konwencja, by dowiedzieć się czym to coś jest.
  • skrajny - różnica między koniecznością w jednym języku i brakiem konieczności uznania tych sądów w innym wynika z samej natury języka[1]

Przypisy

  1. KazimierzK. Ajdukiewicz KazimierzK., Wybór pism: Obraz świata i aparatura pojęciowa, [w:] AnnaA. Jedynak, Ajdukiewicz, Myśli i Ludzie, Warszawa: "Wiedza Powszechna", 2003, s. 166-182, ISBN 978-83-214-1293-1 [dostęp 2023-09-26] .

Linki zewnętrzne

  • p
  • d
  • e
Epistemologia
przedmiot
  • poznanie
  • wiedza
  • nauka
przykłady zagadnień
  • problem Gettiera
  • problem demarkacji
  • paradoks czarnego kruka
  • trylemat Agryppy
  • druga strona podstawowego zagadnienia filozofii
sądy (przekonania)
uzasadnienia
zjawiska
rozumowanie
noeza
poglądy na
możność poznania
realizm
sceptycyzm
antyrealizm
poglądy na
źródła poznania
racjonalizm
(aprioryzm)
empiryzm
(aposterioryzm)
fundacjonalizm
irracjonalizm
inne
tradycje
idealizm
pozytywizm
inne
powiązane dyscypliny
Kontrola autorytatywna (teoria filozoficzna):
  • GND: 4032325-0
  • BNCF: 48023
  • NKC: ph319044
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/conventionalism, topic/conventionalization
  • Universalis: conventionnalisme-mathematique