Konwencjonalizm
| Ten artykuł od 2012-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Konwencjonalizm – przyrodoznawczy kierunek filozoficzny, powstały w V w. p.n.e. (Protagoras, Arystyp, sofiści), a rozwinięty w końcu XIX i w XX w. (Poincaré, Bergson, Ajdukiewicz), w myśl którego wszystkie twierdzenia i teorie o charakterze naukowym są konwencjami (tzn. mają umowny charakter). Rolą pełnioną przez te konwencje jest wygoda myślenia w procesach poznania i wartościowania w danym wycinku czasoprzestrzeni, co – w przekładzie potocznym – jest takim rozeznawaniem się w pewnej rzeczywistości, w którym umownie przyjmuje się określone sądy za prawdziwe bądź nieprawdziwe oraz określone rzeczy za dobre lub piękne bądź złe lub brzydkie. Niejako „użytkowym przekazem” konwencjonalizmu jest to, iż w praktyce nie ma wiecznie niezmiennych stanowisk wobec realiów – z racji tego, że rozwojową naturę ma myśl ludzka.
Istnieje konwencjonalizm:
- umiarkowany – istnieją pewne doświadczenia, które zmuszają nas do uznania pewnych sądów (np. zdania sprawozdawcze), ale są też doświadczenia, które nie zmuszają nas i potrzebna jest konwencja, by dowiedzieć się czym to coś jest.
- skrajny - różnica między koniecznością w jednym języku i brakiem konieczności uznania tych sądów w innym wynika z samej natury języka[1]
Przypisy
- ↑ KazimierzK. Ajdukiewicz KazimierzK., Wybór pism: Obraz świata i aparatura pojęciowa, [w:] AnnaA. Jedynak, Ajdukiewicz, Myśli i Ludzie, Warszawa: "Wiedza Powszechna", 2003, s. 166-182, ISBN 978-83-214-1293-1 [dostęp 2023-09-26] .
Linki zewnętrzne
- MichaelM. Rescorla MichaelM., Convention, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 1 czerwca 2015, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-16] (ang.).
- p
- d
- e
przedmiot |
| ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
przykłady zagadnień |
| ||||||||||
sądy (przekonania) |
| ||||||||||
uzasadnienia |
| ||||||||||
poglądy na możność poznania |
| ||||||||||
poglądy na źródła poznania |
| ||||||||||
tradycje |
| ||||||||||
powiązane dyscypliny |
- Britannica: topic/conventionalism, topic/conventionalization
- Universalis: conventionnalisme-mathematique