Lejkowiec labiryntowy
| Agelena labyrinthica[1] | |||
| (Clerck, 1757) | |||
 Lejkowiec labiryntowy na sieci | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Podtyp | |||
| Gromada | pajęczaki | ||
| Rząd | pająki | ||
| Rodzina | lejkowcowate | ||
| Rodzaj | Agelena | ||
| Gatunek | lejkowiec labiryntowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Lejkowiec labiryntowy (Agelena labyrinthica) – gatunek pająka z rodziny lejkowcowatych (Agelenidae).
Budowa
Lejkowiec labiryntowy osiąga względnie duże rozmiary: samce mierzą przeważnie 8–12 mm długości, podczas gdy samice – 10–14 mm. Głowotułów przeważnie ubarwiony w różnych odcieniach brązu, niekiedy szarobrązowy, podobnie jak odwłok, na którym znajdują się także jaśniejsze pasy. Pająk ma długie i smukłe odnóża. Górną powierzchnię stóp odnóży pierwszej pary pokrywają co najmniej cztery trichobotria (włosy czuciowe), typowe dla lejkowcowatych. Charakterystyczna jest także budowa kądziołków przędnych, z wydłużoną, dwuczłonową tylną parą[2].
Aparat jadowy jest zbudowany ze szczękoczułków i gruczołów jadowych. Szczękoczułki są dwuczłonowe: człon podstawny pokrywają szczecinki, jest on też połączony z ruchomymi kolcami jadowymi. Gruczoły jadowe otoczone są pęczkami włókien mięśniowych, które podczas skurczu powodują wypływ jadu przez kanaliki w kolcach jadowych[3].
-
-
Bardzo młoda
Biologia
Lejkowce budują duże, lejkowate sieci. Większa część sieci tworzy płaszczyznę łowną, pająki budują też skierowaną ku dołowi rurkę mieszkalną, w której czekają na ofiarę[2][4][5]. Bardzo krótki czas reakcji pozwala lejkowcowi polować także na wolno przelatujące owady. Agelena labyrinthica żywi się przeważnie chrząszczami, błonkoskrzydłymi, prostoskrzydłymi i pluskwiakami różnoskrzydłymi[2]. Niekiedy pająki opuszczają swoją sieć – wracając do niej korzystają w dużej mierze z położenia względem źródła światła. Badania laboratoryjne dowodzą, że lejkowce szybko uczą się ustalać, skąd pada światło[4].
Dojrzałe płciowo osobniki spotkać można stosunkowo późno – od połowy lipca do sierpnia, kiedy trwa okres godowy. Samiec lekko uderza nogogłaszczkami w sieć samicy, oznajmiając gotowość do kopulacji. Około miesiąc po niej samica buduje w swojej sieci duży kokon, do którego składa 50–130 jaj. Jesienią wykluwają się młode pająki, które zimują w sieci matki. Wiosną rozchodzą się[2]. Możliwe, że dość późne rozpoczęcie aktywności przez lejkowce wiąże się z faktem, że większość owadów zasiedlających te same ekosystemy (wrzosowiska, suche łąki, ugory itp.) najliczniej występuje dopiero późnym latem[5].
Historia odkryć
Lejkowiec labiryntowy został opisany przez Carla Alexandra Clercka w 1757 roku pod nazwą Araneus labyrinthicus. W 1805 roku Charles Athanase Walckenaer nazwał rodzaj Agelena i ustanowił A. labirynthicus jego gatunkiem typowym. Gatunek ten ma palearktyczny zasięg występowania – zasiedla tereny Europy i Azji[6].
Przypisy
- ↑ Agelena labyrinthica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Christoph Hörweg, tłum. Marek M. Żabka: Lejkowiec labiryntowy – Agelena labyrinthica (Clerck, 1757). Europejski Pająk Roku 2011. European Society of Arachnology. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)].
- ↑ Nazife Yiğit, Turan Güven, Abdullah Bayram, Kültiğin Çavuşoğlu. A morphological study on the venom apparatus of the spider Agelena labyrinthica (Araneae, Agelenidae). „Turkish Journal of Zoology”. 28 (2), s. 149–153, 2004. (ang.).
- ↑ a b P. Moller, P. Görner. Homing by path integration in the spider Agelena labyrinthica Clerck. „Journal of Comparative Physiology A: Neuroethology, Sensory, Neural, and Behavioral Physiology”. 174 (2), s. 221–229, 1995. DOI: 10.1007/BF00193788. (ang.).
- ↑ a b Barbara Baehr, Martin Baehr: Jaki to pająk?. Warszawa: MULTICO, 2008, s. 86. ISBN 978-83-7073-635-4.
- ↑ Zhang Zhisheng, Zhu Mingsheng, Song Daxiang. On Agelena labyrinthica (Clerck, 1757) and some allied species, with descriptions of two new species of the genus Agelena from China (Araneae, Agelenidae). „Zootaxa”. 1021, s. 45–63, 2005. (ang.).
