Ołtarz główny bazyliki archikatedralnej św. Stanisława BM i św. Wacława w Krakowie – jeden z barokowych ołtarzy bazyliki archikatedralnej św. Stanisława BM i św. Wacława w Krakowie, znajdujący się w prezbiterium świątyni. Przed tym ołtarzem odbywały się liczne koronacje oraz konsekracje biskupie.
Historia
Już 3 października 1645 r. kanonik Aleksander Brzeski zreferował kapitule pomysł ordynariusza krakowskiego o postawieniu nowego ołtarza głównego w miejsce starego - renesansowego (tenże rozebrano w 1649 r.). Ołtarz powstał między rokiem 1646, a 1648 z fundacji bpa Piotra Gembickiego. Najprawdopodobniej zaprojektował go Giovanni Battista Gisleni, choć jego autorstwo nie jest pewne. Podobne trudności w atrybucji sprawia obraz Ukrzyżowany Chrystusa. Część badaczy sugeruje autorstwo Tomaszowi Dolabelli, natomiast reszta Marcinowi Blechowskiemu. Nowo powstały ołtarz stanął w katedrze w 1650 r., o czym informuje wydany w tym samym roku przewodnik po Krakowie.
Architektura
Ołtarz wykonany jest z drewna złoconego. Na zdwojonym postumencie wznoszą się cztery kolumny kompozytowe. Środkowe są silnie wysunięte i flankują ramę ołtarzową, zamkniętą półkoliście. W niej umiejscowiony jest obraz Ukrzyżowany Chrystus, malowany na blasze. Kolumny wspierają przełamujące się belkowanie z trójkątnym naczółkiem. Całość wieńczy posąg Zmartwychwstałego Chrystusa. Na zdobienia ołtarza składają się ornamenty małżowinowo-chrząstkowe, przewiązujące w połowie ramę ołtarzową oraz figurki aniołków, stojące na gzymsie i podtrzymujące kartusz na belkowaniu.
Bibliografia
- Kuczman, Kazimierz, Wzgórze Wawelskie. Przewodnik. Wydanie drugie. Kraków 1988.
- Rożek, Michał, Katedra Wawelska w XVII wieku. Wydanie pierwsze. Wydawnictwo Literackie. Warszawa 1980. ISBN 83-08-00198-X.
- Rożek M., Krakowska Katedra na Wawelu. Przewodnik dla zwiedzających. Wydanie trzecie. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 1989.
Historia | chronologia | - XI i XII wiek
- XIII i XIV wiek
- XV i XVI wiek
- XVII i XVIII wiek
- XIX i XX wiek
|
---|
monografie | - Katedra Chrobrowska
- Katedra Hermanowska
- Katedra Władysławowska
|
---|
|
---|
Architektura zewnętrzna | |
---|
Architektura wewnętrzna | ołtarze | - główny
- św. Stanisława BM
- Pana Jezusa Ukrzyżowanego
- św. Wacława
- św. Józefa
- św. Jacka
- św. Marcina
- św. Bartłomieja
- śś. Wita, Fabiana i Sebastiana
- św. Doroty
- św. Krzysztofa
- św. Antoniego
- św. Jadwigi Śląskiej
- Rozesłańców
- św. Andrzeja
- św. Władysława
- św. Wojciecha
- św. Jana Apostoła
- Nawiedzenia św. Elżbiety
- św. Anny Samotrzeć
- św. Wincentego
- św. Agnieszki
- św. Małgorzaty
- św. Aleksego
- Marii Egipcjanki
- Zwiastowania NMP
- Podwyższenia Krzyża
|
---|
nagrobki | |
---|
kaplice | |
---|
krypty | |
---|
inne | |
---|
|
---|
Przedmioty związane z kultem | |
---|
Liturgia | duchowieństwo | |
---|
obsługa | - kapela wokalno-instrumentalna
|
---|
|
---|