Ognizierka
 Eustephia coccinea | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | amarylkowate | ||
| Rodzaj | Ognizierka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Eustephia Cavanilles Icon. 3: 20 (1795)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Eustephia coccinea Cav.[4] | |||
| |||
| |||
Ognizierka (Eustephia Cav.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje sześć gatunków, występujących w Peru i Boliwii[3].
Morfologia
- Pokrój
- Wieloletnie rośliny zielne[5].
- Pęd
- Cebula z wydłużoną szyjką osłaniającą pąk wierzchołkowy[5].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan, wyrastający na głąbiku, wsparty dwiema podsadkami. Opadające do zwisłych. Okwiat rurkowaty, różnobarwny, zwykle z zielonymi wierzchołkami. Listki okwiatu zrośnięte w krótką rurkę. Pręciki wolne lub krótko zrośnięte u nasady. Nitki oskrzydlone w dolnej części, ze smukłym ząbkiem po obu stronach w powyżej połowy długości. Szyjka słupka zakończona lekko trójwrębnym znamieniem[5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z plemienia Eustephieae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae[6].
- Wykaz gatunków[3]
- Eustephia armifera J.F.Macbr.
- Eustephia coccinea Cav.
- Eustephia darwinii Vargas
- Eustephia hugoei Vargas
- Eustephia kawidei Vargas
- Eustephia longibracteata Vargas
Nazewnictwo
- Etymologia nazwy naukowej
- Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa στέφανος (stephanos – wieniec, korona) i przedrostka ευ- (eu- – dobrze)[7].
- Nazwy zwyczajowe w języku polskim
- Polska nazwa rodzaju Eustephia: ognizierka, wskazana została w Słowniku nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich... Erazma Majewskiego z 1889 r.[8] i Słowniku polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach z roku 1900, pod redakcją Józefa Rostafińskiego[9], a także w Słowniku języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego z 1902 r.[10] W wydanym w 2008 Słowniku roślin zielnych łacińsko-polskim Wiesława Gawrysia rodzaj nie został ujęty[11].
Zastosowanie
- Rośliny lecznicze
- Eustephia coccinea jest stosowana w tradycyjnej medycynie peruwiańskiej do leczenia stanów zapalnych żołądka i macicy, choroby wrzodowej, torbieli, ran i krwotoków[12].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).
- ↑ a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e A.W. Meerow, D.A. Snijman: Amaryllidaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 107-108. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
- ↑ Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. T. 1: Słownik polsko– łaciński. Warszawa: Druk Noskowskiego, 1889, s. 263. (pol.).
- ↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 272. (pol.).
- ↑ Jan Aleksander Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki: Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego i s-ki, 1902.
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych: łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ Rainer W. Bussmann, Ashley Glenn, Douglas Sharon. Antibacterial activity of medicinal plants of Northern Peru – can traditional applications provide leads for modern science?. „Indian Journal of Traditional Medicine”. 9 (4), s. 742-753, 2010. (ang.).
