Panodialata

Panodialata
Nel et al., 1999
Okres istnienia: karbon–dziś
PreꞒ
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Q
358.9/0
358.9/0
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

sześcionogi

Gromada

owady

(bez rangi) Dicondylia
Podgromada

owady uskrzydlone

Infragromada

staroskrzydłe

Nadrząd

Odonatoptera

(bez rangi) Palaeodonatoptera
(bez rangi) Plesiodonatoptera
(bez rangi) Apodonatoptera
(bez rangi) Paneodonatoptera
(bez rangi) Neodonatoptera
(bez rangi) Panodialata
Synonimy
  • Odonatoclada Bechly, 2003

Panodialatatakson owadów z podgromady uskrzydlonych i nadrzędu Odonatoptera.

Morfologia

U owadów tych nastąpił całkowity zanik skrzydełek przedtułowia[1], a archaedictyon uległ zredukowaniu i przekształceniu w uporządkowaną wielokątną siateczkę żyłek poprzecznych[1][2]. Autapomorfią Panodialata jest występowanie na kostalnej krawędzi skrzydeł właściwego nodusa (węzełka)[2]. Żyłka subkostalna tylna jest skrócona i zlewa się z kostalną krawędzią skrzydła zwykle w pobliżu środka jego długości. Nasadowe odcinki żyłek radialnych przedniej i tylnej tworzą wspólny trzon. Całkowitemu zanikowi uległy żyłki jugalne przednia i tylna[1].

Taksonomia

Takson ten wprowadzili w 1999 roku André Nel, Georges Gand i Jacques Garric na łamach „Geobios” pod nazwą Panodialata. Jego wprowadzenie podyktowane było odkryciem skamieniałości rodzaju Lapeyria zajmującego pozycję siostrzaną dla kladu Nodialata. Autorzy podzielili Panodialata na Nodialata i monotypową rodzinę Lapeyriidae[2]. Günter Bechly w 2003 roku analogiczny takson wprowadził pod nazwą Odonatoclada. W systematyce Odonatoptera Bechly'ego z 2007 roku Odonatoclada podzielone zostały na Lapeyriidae, Nodialata i grupę incertae sedisCampylopterodea; zaznaczono jednak że Campylopterodea prawdopodobnie zagnieżdżone są głębiej na drzewie rodowym Nodialata, stanowiąc przypuszczalnie grupę siostrzaną dla Stigmoptera[1].

Nel i inni w publikacji z 1999 roku umieścili Panodialata w obrębie Neodonatoptera w nierozwikłanej trychotomii z Eomeganisoptera i Meganisoptera[2]. Według późniejszych prac Bechly'ego jednak zajmują one pozycję siostrzaną względem Meganisoptera, tworząc z nimi klad Euodonatoptera, podczas gdy Eomeganisoptera zajmują pozycję bardziej bazalną[3][1].

Kladogram Odonatoptera[3][4][5]

Odonatoptera

Eugeroptera


Palaeodonatoptera

Kukaloptera


Plesiodonatoptera

Argentinoptera


Apodonatoptera

Geroptera


Paneodonatoptera

Enigmapteridae


Neodonatoptera

Eomeganisoptera


Euodonatoptera

Meganisoptera


Panodialata

Lapeyriidae



Campylopterodea


Nodialata

Protanisoptera


Discoidalia

Triadophlebioptera



Stigmoptera
(w tym ważki)













Przypisy

  1. a b c d e GünterG. Bechly GünterG., Phylogenetic Systematics of basal Pterygota and Stem-Group Odonates, [w:] GünterG. Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007 .
  2. a b c d Andre Nel, Georges Gand, Jacques Garric. A new family of Odonatoptera from the continental Upper Permian: The Lapeyriidae (Lodève Basin, France). „Geobios”. 32 (1), s. 63-72, 1999. 
  3. a b GünterG. Bechly GünterG., Phylogenetic classification of fossil and extant odonates, [w:] GünterG. Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007 .
  4. J.F. Petrulevicius, P.R. Gutiérrez. New basal Odonatoptera (Insecta) from the lower Carboniferous (Serpukhovian) of Argentina. „Arquivos Entomolóxicos”. 16, s. 341-358, 2016. ISSN 1989-6581. 
  5. A. Nel, P. Roques, J. Prokop and R. Garrouste.. A new, extraordinary 'damselfly-like' Odonatoptera from the Pennsylvanian of the Avion locality in Pas-de-Calais, France (Insecta: 'Exopterygota'). „Alcheringa”. 43, s. 241-245, 2019. DOI: 10.1080/03115518.2018.1489561.