Rijeka
| Ten artykuł od 2012-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
| |||||
Państwo | Chorwacja | ||||
---|---|---|---|---|---|
Żupania | primorsko-gorska | ||||
Miasto | Rijeka | ||||
Burmistrz | Vojko Obersnel | ||||
Powierzchnia | 44 km² | ||||
Wysokość | 0 m n.p.m. | ||||
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy | 051 | ||||
Kod pocztowy | 51 000 | ||||
Tablice rejestracyjne | RI | ||||
Podział miasta | 7 dzielnic | ||||
Położenie na mapie żupanii primorsko-gorskiej | |||||
Położenie na mapie Chorwacji | |||||
45°19′N 14°25′E/45,316667 14,416667 | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa |
Rijeka (wł. Fiume, niem. St. Veit am Flaum, także Pflaum) – miasto w północno-zachodniej Chorwacji, stolica żupanii primorsko-gorskiej, siedziba miasta Rijeka. Leży nad Zatoką Rijecką Morza Adriatyckiego, na wzgórzach u podnóża masywu Risnjak. W 2021 roku liczyło 108 622 mieszkańców[1].
Ośrodek przemysłowy kraju i największy chorwacki port handlowy (m.in. dowóz ropy naftowej), rybacki i tranzytowy. Rozwinięty przemysł stoczniowy, maszynowy, chemiczny, papierniczy, materiałów budowlanych, włókienniczy oraz spożywczy[2]. Znajduje się tu rafineria ropy naftowej z rurociągiem naftowym do rafinerii w Sisaku oraz port lotniczy.
Ośrodek naukowy – szkoły wyższe (m.in. Uniwersytet w Rijece) i instytuty naukowo-badawcze oraz kulturalny – ośrodki turystyczne, muzea.
W 2020 roku Rijeka była Europejską Stolicą Kultury[3][4].
Demografia
Historia
Największe znaczenie i świetność miasto przeżywało w średniowieczu – dogodne położenie sprzyjało bogaceniu się na handlu, wysokie mury chroniły przed najeźdźcami. Rijeka należała początkowo do Chorwacji, następnie przeszła we władanie węgierskie, a w XV wieku pod rządy Habsburgów. W 1723 proklamowana „wolnym portem”. W XIX wieku rozwój gospodarczy; od 1870 jednostka administracyjna (podlegająca bezpośrednio pod jurysdykcje Budapesztu) wchodząca w skład Krajów Korony Świętego Stefana – węgierskiej części dualistycznych Austro-Węgier.
Początkowo po I wojnie światowej miasto stało się przedmiotem sporów pomiędzy Włochami a nowo powstałym Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców. W czasie negocjacji dotyczących przyszłości Rijeki miasto zajął włoski awanturnik Gabriele d’Annunzio (1919) i proklamował objęcie władzy na tym obszarze (Regencja Carnaro).
W 1920 Włochy oraz Królestwo SHS porozumiały się i powstało Wolne Miasto Fiume, jednak w 1924 uległo ono podziałowi – większość terytorium i samo miasto zostało przyłączone do Królestwa Włoch. Granica pomiędzy Rijeką a miejscowością Sušak biegła jak dawna granica pomiędzy terytorium Rijeki i Królestwem Chorwacji (autonomicznym regionem w węgierskiej części Austro-Węgier).
Po II wojnie światowej w 1947 miasto zostało przyłączone do Jugosławii.
Zabytki
- średniowieczny kościół NMP (przebudowany w stylu barokowym)
- klasztor Augustianów z barokowym kościołem Św. Hieronima
- ratusz (XV wiek, XIX wiek)
- katedra Św. Wita (XVII wiek, XVIII wiek)
- cerkiew św. Mikołaja (XVIII wiek)
- wieża miejska (XV wiek, XVIII wiek)
- liczne budowle użyteczności publicznej z XIX wieku i początku XX wieku
Miasta partnerskie
Ludzie urodzeni w Rijece
- Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Rijece.
Przypisy
- ↑ City of Rijeka, [w:] urbact.eu [online] [dostęp 2023-07-29] (ang.).
- ↑ Rijeka, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-08] .
- ↑ Rijeka će biti Europska prijestolnica kulture 2020.. hrt.hr, 2016-03-29. [dostęp 2016-08-02]. (chorw.).
- ↑ Rijeka to be European Capital of Culture in Croatia in 2020. ec.europa.eu, 2016-03-29. [dostęp 2016-08-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Strona internetowa miasta jako Europejskiej Stolicy Kultury (chorw. • ang.)
- p
- d
- e
Królestwa i Kraje Reprezentowane w Radzie Państwa (Przedlitawia) |
|
---|---|
Kraje Korony Świętego Stefana (Zalitawia) | |
Kondominium |
|
- PWN: 3967871
- Britannica: place/Rijeka
- Treccani: fiume_res-6fea487e-a848-11de-baff-0016357eee51
- Universalis: rijeka
- БРЭ: 3509239
- SNL: Rijeka
- Catalana: 0055697
- DSDE: Rijeka
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 52872