Antykomunizm

Wszystkie drogi marksizmu prowadzą do Moskwy!, niemiecki antykomunistyczny plakat partii CDU z okresu zimnej wojny

Antykomunizm – zbiorcza nazwa ideologii oraz polityk nastawionych lub skupiających się na krytyce i zwalczaniu myśli komunistycznej[1], zarówno na płaszczyźnie intelektualnej, jak i praktycznej, dążąc w ten sposób do zapobiegnięcia skutkom wprowadzenia jej w życie[2]. Postawa ta wynika z różnic między założeniami komunizmu, a dążeniami innych ruchów politycznych lub religijnych jak nacjonalizm, liberalizm, faszyzm czy chrześcijaństwo. Z tego powodu antykomunizm sam w sobie nie jest jednolitą ideologią, lecz dzieli się na odmiany, które różnią się co do tego jak definiują komunizm, które konkretne postulaty odrzucają oraz jakie wyciągają wnioski ze swojej krytyki[3][4].

Większość antykomunistów łączy przekonanie o błędności materializmu historycznego, będącego podstawą marksizmu. Antykomuniści (np. Karl Popper) odrzucają też pogląd o koniecznym następstwie formacji społecznych (tak jak kapitalizm zastąpił feudalizm, tak w przyszłości miałyby nastać formacje socjalistyczna i komunistyczna)[5]. Kwestionują również twierdzenie, że socjalistyczne państwo samoczynnie zniknie, gdy przestanie być potrzebne w wyniku stworzenia w pełni komunistycznego społeczeństwa (teza o obumieraniu państwa). Podważają także możliwość stworzenia idealnie funkcjonującego komunistycznego społeczeństwa[6].

Zorganizowany antykomunizm rozwijał się wraz ze wzrostem popularności idei komunistycznych, szczególnie po rewolucji bolszewickiej w Rosji, a szczyt jego znaczenia przypada na okres zimnowojenny[6], czego jednym z objawów był amerykański makkartyzm[7]. Sam makkartyzm stanowił część większego zjawiska znanego jako czerwona panika.

Antykomuniści podkreślają skalę represji oraz liczbę ofiar, które zginęły w wyniku prób realizacji komunistycznych założeń. Historyk Robert Conquest twierdzi, że w przeciągu całego XX wieku komunizm odpowiedzialny był za śmierć dziesiątek milionów ludzi[8], natomiast Czarna księga komunizmu podaje, że łącznie zbrodnie popełniane przez realizatorów myśli marksistowskich mogły pochłonąć nawet 100 milionów ludzkich istnień[9][6].

Liberalni antykomuniści łączą idee komunistyczne z faszystowskimi i nazywają je zbiorowo totalitaryzmami, powołując się na podobieństwa pomiędzy działaniami obydwu systemów[10] (przy czym sam faszyzm również zalicza się do ideologii nacechowanych antykomunistycznie[11]).

Zobacz kolekcję cytatów o antykomunizmie w Wikicytatach

Przypisy

  1. MieczysławM. Szymczak MieczysławM. (red.), Słownik Języka Polskiego, 1998 .
  2. KrzysztofK. Warecki KrzysztofK., ArturA. Winiarczyk ArturA. (red.), Encyklopedia „Białych Plam”, 2000 .
  3. WojciechW. Wasiutyński WojciechW. (red.), Słownik polityczny, 1980, s. 11–12 .
  4. MaciejM. Urbanowski MaciejM., Myśl antykomunistyczna w literaturze polskiej 1939-1989, [w:] JacekJ. Kloczkowski (red.), Antykomunizm po komunizmie, 2000 .
  5. MichałM. Heller MichałM., Jak być uczonym, Kraków: CC Press, 2017, ISBN 978-83-7886-315-1 .
  6. a b c Anti-communism [online], definitions.net [dostęp 2021-11-19] .
  7. McCarthy, Joseph [online], web.archive.org, 11 lutego 2009 [dostęp 2022-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-11] .
  8. Robert Conquest, historian – obituary [online], www.telegraph.co.uk [dostęp 2022-05-16] .
  9. Tygodnik Powszechny Online [online], www.tygodnik.com.pl [dostęp 2022-05-16] .
  10. LucaL. Colli LucaL., Socialism and fascism: Two sides of the same coin – Libertarian Europe [online] [dostęp 2021-12-05]  (ang.).
  11. AdamA. Wielomski AdamA., Istota totalitaryzmu. Wokół teorii Zbigniewa Brzezińskiego i Carla Friedricha, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem”, 43 (2), 2021, s. 177, DOI: 10.19195/2300-7249.43.2.10 .
Kontrola autorytatywna (ideologia polityczna):
  • LCCN: sh85005609
  • GND: 4002291-2
  • BnF: 11970825v
  • BNCF: 1693
  • NKC: ph118502
  • BNE: XX529066
  • J9U: 987007295599405171
  • LNB: 000052929
Encyklopedia internetowa:
  • ЕСУ: 42881
  • Catalana: 0078896, 0159133
  • DSDE: antikommunisme
  • p
  • d
  • e
Lata 40.
Lata 50.
Lata 60.
Lata 70.
Lata 80.
Lata 90.
Epilog
Organizacje
Wyścig zbrojeń
Ideologie
Propaganda
Polityka
międzynarodowa
Zobacz też
  • Kategoria Zimna wojna