Biblioteka Watykańska
Sykstus IV mianuje Bartolomea Platinę prefektem Biblioteki Watykańskiej, fresk Melozzo da Forlì, około 1477 (Pinakoteka Watykańska) | |||
Państwo | Watykan | ||
---|---|---|---|
Data założenia | 1448, założył papież Mikołaj V | ||
Rodzaje zbiorów | 75 000 manuskryptów, 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabuły | ||
Położenie na mapie Watykanu | |||
Położenie na mapie Włoch | |||
Położenie na mapie Lacjum | |||
Położenie na mapie Rzymu | |||
41°54′17″N 12°27′16″E/41,904722 12,454444 | |||
| |||
Strona internetowa |
Biblioteka Watykańska (Bibliotheca Apostolica Vaticana) – biblioteka znajdująca się na terenie państwa Watykan. Jedna z najstarszych i najbardziej znanych bibliotek.
Założona w 1448 przez papieża Mikołaja V jako publiczna biblioteka miasta Rzymu i początkowo zbiory zawierały 350 greckich, łacińskich i hebrajskich woluminów. Zbiory rosły w szybkim tempie – 1455 – 1200 woluminów, 1481 – 3500 woluminów, 1990 – 1,3 mln woluminów
Dzisiaj biblioteka przechowuje 75 000 manuskryptów i ponad 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabułów. Ponadto w Apostolskim Archiwum Watykańskim przechowywane jest 150 000 pozycji.
Biblioteka Watykańska jest biblioteką naukową w zakresie historii, prawa, filozofii, nauki i teologii, otwarta dla każdego kto potwierdzi swoje kwalifikacje i uzasadni cel ubiegania się o dostęp do zasobów biblioteki. Fotokopie stron książek z okresu 1801-1990 można zamówić osobiście lub poprzez pocztę elektroniczną.
Biblioteka Watykańska udostępniła też w Internecie kilkaset tysięcy historycznych wolumenów. System komputerowy, stworzony przez firmę Hewlett-Packard, od 2000 jest wykorzystywany do digitalizacji i katalogowania zbiorów – opisów książek, periodyków, druków, ilustracji, rysunków, fotografii, monet, medali, nut, nagrań i płyt CD-ROM – łącznie około 700 tysięcy wpisów bibliograficznych.
Kierownictwo
Na czele Biblioteki Watykańskiej stoi Bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego. Urząd ten łączony jest tradycyjnie z funkcją Archiwisty Świętego Kościoła Rzymskiego. Obecnie urzędy te pełni arcybiskup Angelo Vincenzo Zani. W pracy pomaga mu prefekt biblioteki, którym obecnie jest ks. Mauro Mantovani.
Bibliotekarze Świętego Kościoła Rzymskiego
Bibliotekarz | Lata życia | Tytuł | Czas urzędowania[1][2] |
---|---|---|---|
Marcello Cervini | 1501–1555 | Bibliothecarius I | 1550-05-24 24 maja 1550(dts)–1555-04-09 9 kwietnia 1555(dts) |
Roberto de’ Nobili | 1541–1559 | Bibliothecarius II | 1555–1559-01-18 18 stycznia 1559(dts) |
Alfonso Carafa | 1540–1565 | Bibliothecarius III | 1559–1565-08-29 29 sierpnia 1565(dts) |
Marco Antonio Amulio | 1506–1572 | Bibliothecarius IV | 1565–1572-03-17 17 marca 1572(dts)[3] |
Guglielmo Sirleto | 1514–1585 | Bibliothecarius V | 1572-03-18 18 marca 1572(dts)–1585-10-16 16 października 1585(dts) |
Antonio Carafa | 1538–1591 | Bibliothecarius VI | 1585-10-16 16 października 1585(dts)–1591-01-13 13 stycznia 1591(dts) |
Marcantonio Colonna | 1523 ok.–1597 | Bibliothecarius VII | 1591–1597-03-13 13 marca 1597(dts) |
Cesare Baronio | 1538–1607 | Bibliothecarius VIII | 1597–1607-06-30 30 czerwca 1607(dts)[4] |
Ludovico de Torres | 1552–1609 | Bibliothecarius IX | 1607-07-04 4 lipca 1607(dts)–1609-07-08 8 lipca 1609(dts) |
Scipione Borghese Caffarelli | 1576–1633 | Bibliothecarius X | 1609-07-11 11 lipca 1609(dts)–1618-02-17 17 lutego 1618(dts)[5] |
Scipione Cobelluzzi | 1564–1626 | Bibliothecarius XI | 1618-02-17 17 lutego 1618(dts)–1626-06-29 29 czerwca 1626(dts) |
Francesco Barberini | 1597–1679 | Bibliothecarius XII | 1626-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1626(dts)–1633-12-13 13 grudnia 1633(dts) |
Antonio Marcello Barberini | 1569–1646 | Bibliothecarius XIII | 1633-12-13 13 grudnia 1633(dts)–1646-09-11 11 września 1646(dts) |
Orazio Giustiniani | 1580–1649 | Bibliothecarius XIV | 1646-09-25 25 września 1646(dts)–1649-07-25 25 lipca 1649(dts) |
Luigi Capponi | 1583–1659 | Bibliothecarius XV | 1649-08-04 4 sierpnia 1649(dts)–1659-04-06 6 kwietnia 1659(dts) |
Flavio Chigi | 1631–1693 | Bibliothecarius XVI | 1659-06-21 21 czerwca 1659(dts)–1681-09-19 19 września 1681(dts)[6] |
Lorenzo Brancati | 1612–1693 | Bibliothecarius XVII | 1681-09-19 19 września 1681(dts)–1693-11-30 30 listopada 1693(dts) |
Girolamo Casanate | 1620–1700 | Bibliothecarius XVIII | 1693-12-02 2 grudnia 1693(dts)–1700-03-03 3 marca 1700(dts) |
Enrico Noris | 1631–1704 | Bibliothecarius XIX | 1700-03-26 26 marca 1700(dts)–1704-02-23 23 lutego 1704(dts) |
Benedetto Pamphilj | 1653–1730 | Bibliothecarius XX | 1704-02-26 26 lutego 1704(dts)–1730-03-22 22 marca 1730(dts) |
Angelo Maria Quirini | 1680–1755 | Bibliothecarius XXI | 1730-09-04 4 września 1730(dts)–1755-01-06 6 stycznia 1755(dts) |
Domenico Passionei | 1682–1761 | Bibliothecarius XXII | probibliotekarz od 1741-07-10 10 lipca 1741(dts); bibliotekarz od 1755-01-22 22 stycznia 1755(dts); do 1761-07-05 5 lipca 1761(dts) |
Alessandro Albani | 1692–1779 | Bibliothecarius XXIII | 1761-08-12 12 sierpnia 1761(dts)–1779-12-11 11 grudnia 1779(dts) |
Francesco Saverio de Zelada | 1717–1801 | Bibliothecarius XXIV | 1779-12-15 15 grudnia 1779(dts)–1801-12-29 29 grudnia 1801(dts) |
Luigi Valenti Gonzaga | 1725–1808 | Bibliothecarius XXV | 1802-01-12 12 stycznia 1802(dts)–1808-12-29 29 grudnia 1808(dts) |
Giulio Maria della Somaglia | 1744–1830 | Bibliothecarius XXVI | 1826-10-01T00:00:00.001 1 października 1826(dts)–1830-04-02 2 kwietnia 1830(dts) |
Giuseppe Albani | 1750–1834 | Bibliothecarius XXVII | 1830-04-23 23 kwietnia 1830(dts)–1834-12-03 3 grudnia 1834(dts) |
Luigi Lambruschini | 1776–1854 | Bibliothecarius XXVIII | 1834-12-11 11 grudnia 1834(dts)–1853-06-27 27 czerwca 1853(dts) |
Angelo Mai | 1782–1854 | Bibliothecarius XXIX | 1853-06-27 27 czerwca 1853(dts)–1854-09-09 9 września 1854(dts) |
Antonio Tosti | 1776–1866 | Bibliothecarius XXX | 1860-01-13 13 stycznia 1860(dts)–1866-03-20 20 marca 1866(dts) |
Jean Baptiste François Pitra | 1812–1889 | Bibliothecarius XXXI | 1869-01-19 19 stycznia 1869(dts)–1889-02-09 9 lutego 1889(dts)[7] |
Placido Maria Schiaffino | 1829–1889 | Bibliothecarius XXXII | 1889-02-20 20 lutego 1889(dts)–1889-09-23 23 września 1889(dts) |
Alfonso Capecelatro | 1824–1912 | Bibliothecarius XXXIII | 1890-08-29 29 sierpnia 1890(dts)–1912-11-14 14 listopada 1912(dts)[8] |
Mariano Rampolla del Tindaro | 1843–1913 | Bibliothecarius XXXIV | 1912-11-26 26 listopada 1912(dts)–1913-12-16 16 grudnia 1913(dts) |
Francesco di Paola Cassetta | 1841–1919 | Bibliothecarius XXXV | 1914-01-03 3 stycznia 1914(dts)–1919-03-23 23 marca 1919(dts) |
Aidan [Francis Neil] Gasquet | 1845–1929 | Bibliothecarius XXXVI | 1919-05-09 9 maja 1919(dts)–1929-04-05 5 kwietnia 1929(dts) |
Franziskus Ehrle | 1845–1934 | Bibliothecarius XXXVII | 1929-04-17 17 kwietnia 1929(dts)–1934-03-31 31 marca 1934(dts) |
Giovanni Mercati | 1866–1957 | Bibliothecarius XXXVIII | 1936-06-18 18 czerwca 1936(dts)–1957-08-23 23 sierpnia 1957(dts) |
Eugène Tisserant | 1884–1972 | Bibliothecarius XXXIX | 1957-09-14 14 września 1957(dts)–1971-03-27 27 marca 1971(dts) |
Antonio Samorè | 1905–1983 | Bibliothecarius XL | 1974-01-25 25 stycznia 1974(dts)–1983-02-03 3 lutego 1983(dts) |
Alfons Maria Stickler | 1910–2007 | Bibliothecarius XLI | probibliotekarz od 1983-09-07 7 września 1983(dts); bibliotekarz od 1985-05-27 27 maja 1985(dts); do 1988-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1988(dts) |
Antonio María Javierre Ortas | 1921–2007 | Bibliothecarius XLII | 1988-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1988(dts)–1992-01-24 24 stycznia 1992(dts) |
Luigi Poggi | 1917–2010[9] | Bibliothecarius XLIII | probibliotekarz od 1992-04-09 9 kwietnia 1992(dts); bibliotekarz od 1994-11-29 29 listopada 1994(dts); do 1997-11-25 25 listopada 1997(dts) |
Jorge María Mejía | 1923–2014 | Bibliothecarius XLIV | 1998-03-07 7 marca 1998(dts)–2003-11-24 24 listopada 2003(dts) |
Jean-Louis Tauran | 1943–2018 | Bibliothecarius XLV | 2003-11-24 24 listopada 2003(dts)–2007-06-25 25 czerwca 2007(dts) |
Raffaele Farina | 1933 | Bibliothecarius XLVI | 2007-06-25 25 czerwca 2007(dts)–2012-06-09 9 czerwca 2012(dts) |
Jean-Louis Bruguès | 1943 | Bibliothecarius XLVII | 2012-06-26 26 czerwca 2012(dts)–2018-06-26 26 czerwca 2018(dts) |
José Tolentino Mendonça | 1965 | Bibliothecarius XLVIII | 2018-06-26 26 czerwca 2018(dts)–2022-09-26 26 września 2022(dts) |
Angelo Vincenzo Zani | 1950 | Bibliothecarius XLIX | od 2022-09-26 26 września 2022(dts) |
Historia
- 1448 – papież Mikołaj V zakłada bibliotekę
- 1481 – Bartolomeo Platina sporządza pierwszy pełny spis zbiorów, biblioteka zawiera 3500 woluminów (największy zbiór w ówczesnej Europie)
- 1587 – papież Sykstus V zleca architektowi Domenico Fontanie budowę nowego budynku biblioteki w Watykanie. W tym budynku biblioteka mieści się do dnia dzisiejszego.
- początek XVII wieku – papież Paweł V decyduje o wydzieleniu Tajnych Archiwów Watykanu
- 1623 – Maksymilian I przekazuje zbiory biblioteki w Heidelbergu w podziękowaniu dla papieża Grzegorza XV za polityczne wsparcie w trakcie wojny trzydziestoletniej
- 1657 – włączenie manuskryptów księstwa Urbino
- 1661 – grecki uczony Leo Allatius zostaje bibliotekarzem biblioteki
- 1689 – królowa Szwecji Krystyna Wazówna przekazuje swoje obszerne zbiory manuskryptów Bibliotece Watykańskiej
- 1855 – kolekcja Cicognara zostaje włączona do Biblioteki Watykańskiej
- 1891 – zbiory rodziny Borgiów powiększają zasoby biblioteki
- 1900 – papież Leon XIII rozpoczyna modernizację biblioteki i proces udostępnienia zasobów biblioteki
- 1902 – zbiory Barberini i Borgiani zasila bibliotekę
- 1918 – standaryzacja katalogu książek zgodnie z obowiązującą normą katalogowania (Norme per il catalogo degli stampati)
- 1921 – kolekcja Rossianii włączona w zasoby biblioteki
- 1945 – kolekcja Patetta powiększa zasoby biblioteki
- 2000 – początek digitalizacji zasobów
Wybrane manuskrypty
W zbiorach biblioteki znajdują się między innymi następujące manuskrypty:
- Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu, jeden z czterech wielkich kodeksów biblijnych.
- Vergilius Vaticanus – pochodzący z końca IV wieku rzymski iluminowany manuskrypt.
- Vergilius Romanus – ilustrowany manuskrypt z V wieku zawierający dzieła Wergiliusza - Eneidę, Georgiki i Bukoliki(inne języki).
- Sakramentarz gelazjański – sakramentarz z V wieku, którego autorstwo przypisywane jest Papieżowi Gelazjuszowi I. Jedna z najstarszych ksiąg liturgicznych chrześcijaństwa.
- Ewangeliarz Barberini – VIII-wieczny ewangeliarz.
- Ewangeliarz z Lorsch – średniowieczna bogato iluminowana księga liturgiczna powstała w ok. 810 roku na dworze Karola Wielkiego.
- Terencjusz Watykański – pochodzący z IX wieku iluminowany manuskrypt, zawierający komedie Terencjusza.
- Zwój Jozuego – datowany na X wiek rękopiśmienny pergaminowy zwój, zawierający tekst starotestamentowej Księgi Jozuego według przekładu Septuaginty.
- Menologium Bazylego II – iluminowany bizantyński manuskrypt pochodzący z X wieku, zawierający menologium sporządzone dla cesarza Bazylego II Bułgarobójcy.
- De arte venandi cum avibus – traktat o sokolnictwie i ptakach autorstwa cesarza Fryderyka II Hohenstaufa z pierwszej połowy XIII wieku.
- Kodeks Borgia – aztecki dokument zawierający obserwacje astronomiczne, teksty magiczne, religijne i ustalenia kalendarza.
Przypisy
- ↑ Vatican Library History. vaticanlibrary.va. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-05)]..
- ↑ Vatican Apostolic LibraryInstitute Connected with the Holy See.
- ↑ Consistory of February 26, 1561 (II).
- ↑ Consistory of September June 5, 1596 (II).
- ↑ Consistory of July 18, 1605 (I).
- ↑ Consistory of April 9, 1657 (I).
- ↑ Consistory of March 16, 1863 (XIII).
- ↑ Consistory of July 27, 1885 (VIII).
- ↑ Luigi Poggi.
Linki zewnętrzne
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Digitalizacji Biblioteki Watykańskiej |
Zobacz multimedia związane z tematem: Biblioteka Watykańska |
- Oficjalna strona Biblioteki Watykańskiej
- Cyfrowa Biblioteka Watykańska
- ISNI: 0000000121786485
- VIAF: 146085455
- ULAN: 500308607
- LCCN: n80050101
- GND: 1003302-6
- NDL: 00744087
- LIBRIS: pm1319975v20k5z
- BnF: 11873553t
- SUDOC: 027307808
- NLA: 36347116
- NKC: kn20010709241
- BNE: XX88492
- BIBSYS: 90524924
- CiNii: DA01214983
- PLWABN: 9810568265905606
- NUKAT: n97045613
- J9U: 987007258746305171
- PTBNP: 60630
- CANTIC: a11204138
- LNB: 000234237
- NSK: 000054692
- ΕΒΕ: 43907
- BLBNB: 000561945
- LIH: LNB:V*324030;=0L
- RISM: institutions/30077306
- WorldCat: lccn-n80050101
- PWN: 3877212
- Britannica: topic/Vatican-Apostolic-Library
- БРЭ: 1865521
- SNL: Vatikanbiblioteket
- Catalana: 0009936
- DSDE: Vatikanbiblioteket