Rękopis
Rękopis, in. manuskrypt (z łac. manuscriptum ‘rękopis’, od manus ‘ręka’ i scriptum ‘rzecz napisana’, od scribere ‘rysować, pisać’)[1] – zapisany odręcznie tekst, w odróżnieniu od powielanego mechanicznie. Termin stosowany zwykle w odniesieniu do zabytkowych książek lub dokumentów pochodzących z okresu przed upowszechnieniem się druku. W takim rozumieniu każdy rękopis jest dziełem niepowtarzalnym o indywidualnych cechach. W szerszym znaczeniu, rękopis to każdy tekst zapisywany ręcznie za pomocą np. ołówka, atramentu, tuszu.
Najdawniejsze rękopisy to:
- inskrypcje na kamieniu np. z kultury Vinča od 7500 lat temu.
- na tabliczkach glinianych
- chińskie na skorupach żółwia lub ryte w metalu, jak np. Miedziany Zwój
- egipskie na zwojach papirusowych
- skóra zwierzęca (tak zwany pergamin).
W średniowieczu powielaniem rękopisów, zwanych manuskryptami, zajmowali się przede wszystkim mnisi. Zapoczątkował to w VI wieku rzymski polityk, historyk i filozof Kasjodor, fundując klasztor w Vivarium.
Ważne rękopisy średniowieczne i nowożytne, przede wszystkim cenne księgi i dokumenty, często zdobiono iluminacjami. Najstarsze europejskie rękopisy iluminowane pochodzą z VIII w., w Polsce z XI w. Przykłady polskich zabytków tego typu to m.in. Ewangeliarz gnieźnieński, Złoty kodeks pułtuski (Ewangeliarz płocki), Sakramentarz tyniecki, Kazania świętokrzyskie.
Zobacz też
 | Zobacz hasło rękopis w Wikisłowniku |
 | Zobacz multimedia związane z tematem: Rękopis |
Przypisy
- ↑ Słownik Wyrazów Obcych. [zarchiwizowane z tego adresu].
- p
- d
- e
Książka
| Typ |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Forma |
| ||||||
| Produkcja |
| ||||||
| Budowa |
| ||||||
| Tekst |
| ||||||
| Zdobnictwo |
| ||||||
| Zawody | |||||||
| Obieg |
| ||||||
| Znaki własnościowe |
| ||||||
| Konserwacja |
| ||||||
| Powielanie |
Kontrola autorytatywna (element kolekcji lub wystawy):
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: topic/manuscript-book-format
- Universalis: manuscrits-le-patrimoine-ecrit, manuscrits-histoire
- DSDE: håndskrift
