Bryzgunowate
| Cimbicidae[1] | |||
| Okres istnienia: paleocen–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 66/0 66/0 | |||
 Spotykany w Polsce bryzgun brzozowiec (Cimbex femorata) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Podgromada | uskrzydlone | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | rośliniarki | ||
| Nadrodzina | pilarzowe | ||
| Rodzina | Cimbicidae | ||
| |||
Bryzgunowate (Cimbicidae) – rodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych i podrzędu rośliniarek, obejmująca około 150 opisanych gatunków[2].
Należą tu błonkówki o rozmiarach od średnich do dużych, osiągające do około 30 mm długości ciała[3][4]. Są silnie zbudowane i szybko latają[3]. Ich czułki zakończone są wyraźną buławką[3][4]. Przednia para skrzydeł wyposażona jest z żyłkę poprzeczną 2r. Tarcza śródplecza pozbawiona jest wyraźnego wyrostka. Odwłok zwykle ma tergity od drugiego do piątego podwinięte ponad przetchlinkami. Pierwszy tergit odwłoka zlany jest z metapleuronem. U samic wyraźnie widoczny jest podział pokładełka na położoną nasadowo drugą walwulę i położoną szczytowo trzecią walwulę[4].
Larwy są gąsienicowate i osiągają do około 50 mm długości[3][4]. Żerują na liściach roślin drzewiastych, przyczyniając się do ich defoliacji[2]. Wśród ich roślin żywicielskich wymienić można wierzby, olsze, brzozy, wiązy, wiciokrzewy czy śnieguliczki[4][5].
Występują w Holarktyce[2]. W Ameryce Północnej stwierdzono około 12 gatunków[4]. W Polsce występuje 29 gatunków[6] (zobacz: bryzgunowate Polski).
Rodzinę tę dzieli się na 4 podrodziny, a jeden z rodzajów nie został zaliczony do żadnej z nich[7]:
- Abiinae
- Cimbicinae
- Coryninae
- Pachylostictinae
- incertae sedis:
- †Trichiosomites Brues, 1908
W zapisie kopalnym znane są od paleocenu[8].
Przypisy
- ↑ Cimbicidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Christopher Asaro: Sawflies (Hymenoptera: Symphyta). W: Encyclopedia of Entomology. John L. Capinera (red.). Wyd. 2. Springer, 2008, s. 3250-3252. ISBN 978-1-4020-6242-1.
- ↑ a b c d David V. Alford: Pests of Fruit Crops: A Colour Handbook, Second Edition. Wyd. II. CRC Press, s. 381.
- ↑ a b c d e f Henri Goulet: Chapter 6. Superfamilies Cephoidea, Megalodontoidea, Orussoidea, Siricoidea, Tenthredinoidea, and Xyeloidea. W: Hymenoptera of the world: An identification guide to famihes. Henri Goulet, John T. Huber (red.). Ottawa: Minister of Supply and Services Canada, 1993, s. 104-109. ISBN 0-660-14933-8.
- ↑ Władysław Strojny: Nasze zwierzęta. Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 1981. ISBN 83-09-00045-6.
- ↑ Józef Banaszak, Wiesława Czechowska, Wojciech Czechowski, Henryk Grabarczyk, Janusz Sawoniewicz, Bogdan Wiśniowski. Zagrożenia i perspektywy ochrony owadów błonkoskrzydłych ( Hymenoptera ). „Wiadomości Entomologiczne”. 18 (Suppl. 2), s. 177-211, 2000.
- ↑ family Cimbicidae Kirby, 1837. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2017-08-21].
- ↑ A. Nel. New and poorly known Cenozoic sawflies of France (Hymenoptera, Tenthredinoidea, Pamphilioidea). „Deutsche Entomologische Zeitschrift”. 2, s. 253-269, 2004.
