Dwór obronny w Gojcieniszkach

Państwo

Białoruś

Obwód

grodzieński

Miejscowość

Gojcieniszki

Typ budynku

dwór

Fundator

Piotr Nonhart

Kondygnacje

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego

Położenie na mapie Białorusi

54°15′03,72″N 25°25′59,67″E/54,251033 25,433242

Multimedia w Wikimedia Commons

Dwór obronny w Gojcieniszkach – zamek Nonhartów znajdujący się we wsi Gojcieniszki, w rejonie werenowskim, w obwodzie grodzieńskim na Białorusi.

Historia

Dwór wybudował w latach 1611–1612 Holender, Piotr Nonhart^[1] – jako swoją wiejską siedzibę – we wsi Gojcieniszki, dawniej leżącej na Wileńszczyznie, obecnie na terenie Białorusi^[2].

Kolejni właściciele

Piotr Nonhart, horodniczy wileński (XVII wiek);
ród Chreptowiczów (Jerzy Chreptowicz ożenił się w 1611 z Zuzanną Nonhartówną, która wniosła dwór w posagu, po Jerzym majątek odziedziczył najstarszy syn – Adam, a po nim jego syn: Adam Jan);
rodzina Korffów;
rodzina Szretterów;
rodzina Puttkamerów;
rodzina Osten-Sackenów;
rodzina Rymszów herbu Gozdawa w latach 1830–1939^[3]^[4]^[5].

Obecnie w zamku mieści się szpital psychiatryczny, a w budynkach obok – więzienie^[6].

Architektura

Zamek o budowie dwukondygnacyjnej, posiada cylindryczne baszty na narożach, trzykondygnacyjny ryzalit na froncie (portyk dobudowano na początku XX wieku), z lewej strony stał parterowy budynek mieszkalny, a na przełomie XIX i XX wieku postawiono zabudowania gospodarcze (m.in. młyn wodny)^[7]^[3]. Nad portykiem znajduje się taras, do którego prowadzą schody dobudowane po II wojnie światowej. Zamek jako jedyny w okolicy posiada duże piwnice o grubych ścianach. Dawniej otoczony był fosą.

Historyk, Ryszard Kiersnowski, badając twórczość Adama Mickiewicza, doszukiwał się w zabytku (a za nim inni badacze i pasjonaci historii tych ziem) pierwowzoru Soplicowa z Pana Tadeusza^[6]^[8]^[2].

Galeria

Zamek Rymszów, a wcześniej Nonhartów, rys. Napoleon Orda, rok 1877
1911

Przypisy

↑ Maria Brykowska, „Dwór obronny w Gojcieniszkach w świetle źródeł i analizy porównawczej”, [w:] Studia z historii architektury i urbanistyki poświęcone profesorowi Józefowi Tomaszowi Frazikowi, red. Kazimierz Kuśnierz, Zdzisława Tołłoczko (Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 1999), s. 57–68.
↑ ^a ^b Tomasz Krzywicki ↓.
↑ ^a ^b ZAMKI W POLSCE • Gojcieniszki [online], www.forum.zamki.pl [dostęp 2016-09-04] .
↑ GrzegorzG. Ryżewski GrzegorzG., Z dziejów dóbr Wiszniew w XV–XVIII wieku, „Białostockie Teki Historyczne”, tom 4, 2006, s. 93-94, ISSN 1425-1930 .
↑ AntoniA. Arkuszewski AntoniA., Ziemianie polscy XX wieku – część 2, Arbor DiG, 1994, s. 109-110 .
↑ ^a ^b Gojcieniszki, [w:] TomaszT. Krzywicki TomaszT., Szlakiem Adama Mickiewicza po Nowogródczyźnie, Wilnie i Kownie: przewodnik, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 204-208, ISBN 83-89188-51-1, ISBN 978-83-89188-51-9 .
↑ WitoldW. Raczunas WitoldW., Orda – Wilno – rysunki [online], www.pinakoteka.zascianek.pl [dostęp 2016-09-04] .
↑ BarbaraB. Riss BarbaraB., W Nowogródzkiej stronie, wyd. Wiedza i Życie, 1998 .

Bibliografia

Szlakiem Adama Mickiewicza po Nowogródczyźnie, Wilnie i Kownie: przewodnik. books.google.pl. [dostęp 2017-05-17].
Maria Brykowska, „Dwór obronny w Gojcieniszkach w świetle źródeł i analizy porównawczej”, [w:] Studia z historii architektury i urbanistyki poświęcone profesorowi Józefowi Tomaszowi Frazikowi, red. Kazimierz Kuśnierz, Zdzisława Tołłoczko (Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 1999), s. 57–68.

Linki zewnętrzne

http://www.forum.zamki.pl/viewtopic.php?t=1408

Dwory, pałace i zamki na Białorusi

Obwód brzeski

Dwory	Duboja Hremiacze Hruszówka Iwacewicze Kobryń Mereczowszczyzna Nacza Piaski Perkowicze Sawejki Zaosie
Pałace	Kosów Mańkowicze ∅ Mołodów ∅ Paulinowo Prużana Albrechtów (Pińsk) Połoneczka Pińsk Porzecze ∅ Różana Skoki Wołczyn ∅ Wysokie
Zamki	Brześć ∅ Lachowicze ∅ Kamieniec Wysokie Litewskie

Obwód grodzieński

Dwory	Aleksandrowszczyzna Białe Błota Bogudzięki Brakowo (Świsłocz) Choćkowce Gniezno Golnie ∅ Grodno – Poniemuń Indura Kaszubińce Liszki Massalany Mesztowicze Niedźwiadka Nowogródek Parchimowce ∅ Podhorodno ∅ Podorosk Radziwiłłki Słonim Świsłocz Teolin
Pałace	Berdówka Dereczyn Grodno – Pałac Augustówek ∅ Grodno – Batorówka Grodno – Browar Grodno – Pałac Chreptowiczów Grodno – Pałac Czetwertyńskich Grodno – Nowy Zamek Grodno – Pałac Massalskich Grodno – Pałac Ogińskich ∅ Grodno – Pałac Radziwiłłów ∅ Grodno – Stanisławówka Grodno – Pałac Tyzenhauza ∅ Grodno – Pałac wiceadministratora Grodno – Pałac wicegubernatora Jabłonów ∅ Kraski Murowana Brzostowica Nowogródek ∅ Obryń Roś ∅ Słonim (Albertyn) Słonim – Pałac Ogińskich ∅ Szczorsy Szczuczyn Świack Worniany ∅ Zalesie Zdzięcioł Żemłosław Żołudek Żyrmuny
Zamki	Gieranony Gojcieniszki Grodno – Stary Zamek Holszany Krewo Lida Mir Nowogródek

Obwód homelski

Dwory	Chojniki ∅ Dereszewicze (Sławińsk) ∅ Starogród ∅ Wyków ∅
Pałace	Barbarów ∅ Chalcz Chojniki Demianki Hołowczyce Homel – Domek myśliwski Homel Korzeniówka Krasny Brzeg Narowla
Zamki	Homel

Obwód miński

Dwory	Annopol ∅ Błoń Domatkanowice Dzierżynowo Hołynka ∅ Hrozówek Janowicze Kobylnik (Narocz) ∅ Kraśniany ∅ Lubań Nowe Pole Nowy Dwór Stajki ∅ Starzynki Strzałkowo Szemetowszczyzna ∅ Ubiel Wiszniew Wołma
Pałace	Berezyna Dukora Gródek Ostroszycki ∅ Hrozów Ignatycze (Kalinina) Łohojsk Nadniemen Przyłuki Radziwiłłmonty Rawanicze Ruczyca (Hanuta) ∅ Siemków Snów Stańków pod Mińskiem Śmiłowicze Wołożyn
Zamki	Kleck ∅ Nieśwież Zasław

miasto Mińsk

Dwory	Łoszyca (Mińsk) Mińsk
Pałace	Mińsk – Pałac Przeździeckich Mińsk – Pałac Sapiehów ∅ Mińsk – Pałac Wańkowiczów
Zamki	Mińsk ∅

Obwód mohylewski

Dwory	Anielin ∅ Bolin ∅ Jaźwin ∅ Łuczyce ∅ Masalszczyzna ∅ Wiszenka ∅
Pałace	Bacewicze ∅ Bobrujsk Daszkówka Żylicze k. Dobośni Hrudzinawka Krzyczew Mohylew
Zamki	Bychów Hłusk ∅ Krzyczew Świsłocz ∅

Obwód witebski

Dwory	Bardziłowicze ∅ Białe ∅ Biezdziedowicze Boryskowicze Czarnorucze ∅ Czereja ∅ Druck ∅ Dymanów Hołoszewo Hromoszcze ∅ Iwańsk ∅ Janowicze ∅ Nowe Jaśniewicze ∅ Jeziorce Jody ∅ Kamieńpol Kochanowicze ∅ Konstantów ∅ Konstantynów Krykały ∅ Mańkowicze ∅ Mieżów Międzyrzecz ∅ Nacza ∅ Orzechowno Orzechowno Paule ∅ Piszczaława ∅ Pohoszcze Pyszno ∅ Rossony Serenczany ∅ Simonówka (Konstantynowo) ∅ Tabołki ∅ Uchwiszcze ∅ Wierzchów ∅ Widze Łowczyńskie Wielka Czernica ∅ Zapasiszki ∅ Zdrawniewo
Pałace	Bieszenkowicze Bigosów (Wopytnaja) Boczejków ∅ Dubrowna ∅ Duniłowicze ∅ Dziedzinka Hermanowicze Horodziec Jurcewo Justynianów ∅ Laskowicze Leonpol Łuczaj ∅ Łyntupy Mosarz ∅ Norzyca ∅ Obol Opsa Oświeja Połock Połymia Postawy Sitce Smolany ∅ Witebsk Woropajewo ∅
Zamki	Czaśniki ∅ Dryssa (Wierchniedźwińsk) ∅ Dryświaty ∅ Druck ∅ Dzisna ∅ Głębokie ∅ Ikaźń ∅ Lepel ∅ Orsza ∅ Połock ∅ Smolany Suraż ∅ Ułła ∅ Witebsk ∅