Dwór w Strzałkowie

Dwór w Strzałkowie
nr rej. 613Г000209, nr decyzji: 578 z 14 maja 2007
Dwór Strzałków w Strzałkowie, z 1909 roku, stan w 2014 roku
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Miejscowość	Janowicze
Adres	Strzałkowo
Typ budynku	dwór
Styl architektoniczny	neoklasycyzm
Inwestor	Dominik Strzałko
Kondygnacje	1
Ukończenie budowy	1909
Pierwszy właściciel	Dominik Strzałko
Kolejni właściciele	Aleksander Strzałko
Położenie na mapie obwodu mińskiego
Położenie na mapie Białorusi
52°59′09,9″N 26°38′18,3″E/52,986083 26,638417

Dwór w Strzałkowie – zrujnowany zabytek na terenie agromiasteczka Janowicze na Białorusi, w rejonie kleckim obwodu mińskiego.

Historia

Właścicielami majątku Strzałkowo (albo Strzałków), (biał. Стралкава, ros. Стралково) była na przełomie XIX i XX wieku rodzina Strzałków herbu Ostoja. Dominik Strzałko (1872–1929) zbudował tu w 1909 roku neoklasycystyczny dworek. Dr Strzałko był miejscowym lekarzem-okulistą, społecznikiem i dobrodziejem, który zdobył powszechne uznanie, lecząc miejscową ubogą ludność za darmo^[1].

Dominik Strzałko był dwukrotnie żonaty^[2]. Z pierwszą żoną miał czworo dzieci, były to:

Stefan (1907–1972) – prawnik, który ożenił się w 1947 roku z Marią Malkiewiczówną (1908–1975), romanistką, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego
Stanisław – inżynier mechanik
Aleksander – inżynier rolnik, który Strzałkowo miał odziedziczyć
Maria, późniejsza Kowalewska^[3].

Z drugą żoną, Jadwigą Jankowską (1882–1944) miał syna Mieczysława (1919–1973) – lekarza neurologa, profesora Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi pułkownika ludowego Wojska Polskiego^[2].

Bratem stryjecznym Dominika Strzałki był Franciszek Strzałko^[3]. Tenże Franciszek Strzałko był siostrzeńcem matki Jadwigi Strzałki^[4].

W okresie międzywojennym Strzałkowo należało do gminy Hrycewicze leżącej w powiecie nieświeskim województwa nowogródzkiego^[5]. Strzałkowie utracili swój majątek w 1939 roku po agresji ZSRR na Polskę. Za czasów radzieckich dworek przeznaczono na mieszkania komunalne, co przyczyniło się do zrujnowania budynku^[6]. W latach 90. XX lokalne władze sprzedały majątek prywatnemu inwestorowi, który praktycznie nie podjął żadnych prac mających na celu uratowanie chylącego się zabytku^[7].

Wieś i folwark Strzałkowo zostały 28 grudnia 2007 roku włączone do agromiasteczka Janowicze^[8].

Dwór

Strzałkowski dwór był wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 26x14 m. Jest to murowany, parterowy dom na kamiennej podmurówce. Fasada zaakcentowana jest centralnym ryzalitem z masywnym czterokolumnowym portykiem (o charakterystycznych, zwężających się ku górze filarach, bez baz) i trójkątnym frontonem z okrągłym okienkiem. Portyk wyniesiony jest na poziom trzech stopni. W elewacji ogrodowej znajduje się półokrągły ryzalit. Dom jest przykryty wysokim, czterospadowym dachem z dwiema lukarnami po każdej stronie. Obecnie pokryty jest blachą falistą.

We wnętrzach zachowały się westybul i duża sala, drewniane belkowane stropy, kaflowe kominki oraz sztukateryjne rozety i gzymsy^[1].

W pobliżu dworu stoi drewniany parterowy spichlerz (18x9 m) z podcieniem wspartym na rzędzie słupów ustawionych wzdłuż frontowej ściany, o szerokości 2 m, kryty dachem naczółkowym. Ponadto stoi chylący się ku upadkowi dom dla pracowników folwarku, w którym Dominik Strzałko mieszkał, gdy budował dworek^[9]. Nie zachował się gazon przed domem, natomiast zachowała się krótka aleja starych drzew wiodąca do dworu. Przed domem stoją dwa stare drzewa i resztki bramy wjazdowej w postaci dwóch masywnych filarów^[1]^[9]^[10].

Majątek w Strzałkowie został opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Dwór Strzałków w Strzałkowie na stronie Radzima.org. [dostęp 2016-01-16].
↑ ^a ^b Profil Dominika Strzałki h. Ostoja. Wielka genealogia Marka Minakowskiego, www.wielcy.pl. [dostęp 2016-01-16].
↑ ^a ^b Dariusz Kukuć: Strzałko Mieczysław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2007, s. 568–570. ISBN 978-83-88909-53-5.
↑ Anna Drzewicka: Strzałkowa Maria z Malkiewiczów. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2007, s. 570–572. ISBN 978-83-88909-53-5.
↑ Strzałkowo, wieś na stronie Radzima.net. [dostęp 2016-01-16].
↑ Алесь Bezuher: ПраДарожжа: Янавічы і Стралкава. 2009-03-20. [dostęp 2016-01-16]. (biał.).
↑ Стралкава (Мінская вобласць). 2015-02-15. [dostęp 2016-01-16]. (biał.).
↑ Решение Клецкого районного Совета депутатов от 28.12.2007 N 50 "Об упразднении сельских населенных пунктов". [dostęp 2016-01-16]. (ros.).
↑ ^a ^b Стралково na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2016-01-16]. (ros.).
↑ Стралково, усадьба "Стрелково". W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Минского края. Mińsk: Полифакт, 2000, s. 365. ISBN 985-6107-24-5. [dostęp 2016-01-16]. (ros.).
↑ Strzałkowo, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 362, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

Dwory, pałace i zamki na Białorusi

Obwód brzeski

Dwory	Duboja Hremiacze Hruszówka Iwacewicze Kobryń Mereczowszczyzna Nacza Piaski Perkowicze Sawejki Zaosie
Pałace	Kosów Mańkowicze ∅ Mołodów ∅ Paulinowo Prużana Albrechtów (Pińsk) Połoneczka Pińsk Porzecze ∅ Różana Skoki Wołczyn ∅ Wysokie
Zamki	Brześć ∅ Lachowicze ∅ Kamieniec Wysokie Litewskie

Obwód grodzieński

Dwory	Aleksandrowszczyzna Białe Błota Bogudzięki Brakowo (Świsłocz) Choćkowce Gniezno Golnie ∅ Grodno – Poniemuń Indura Kaszubińce Liszki Massalany Mesztowicze Niedźwiadka Nowogródek Parchimowce ∅ Podhorodno ∅ Podorosk Radziwiłłki Słonim Świsłocz Teolin
Pałace	Berdówka Dereczyn Grodno – Pałac Augustówek ∅ Grodno – Batorówka Grodno – Browar Grodno – Pałac Chreptowiczów Grodno – Pałac Czetwertyńskich Grodno – Nowy Zamek Grodno – Pałac Massalskich Grodno – Pałac Ogińskich ∅ Grodno – Pałac Radziwiłłów ∅ Grodno – Stanisławówka Grodno – Pałac Tyzenhauza ∅ Grodno – Pałac wiceadministratora Grodno – Pałac wicegubernatora Jabłonów ∅ Kraski Murowana Brzostowica Nowogródek ∅ Obryń Roś ∅ Słonim (Albertyn) Słonim – Pałac Ogińskich ∅ Szczorsy Szczuczyn Świack Worniany ∅ Zalesie Zdzięcioł Żemłosław Żołudek Żyrmuny
Zamki	Gieranony Gojcieniszki Grodno – Stary Zamek Holszany Krewo Lida Mir Nowogródek

Obwód homelski

Dwory	Chojniki ∅ Dereszewicze (Sławińsk) ∅ Starogród ∅ Wyków ∅
Pałace	Barbarów ∅ Chalcz Chojniki Hołowczyce Homel – Domek myśliwski Homel Krasny Brzeg Narowla
Zamki	Homel

Obwód miński

Dwory	Annopol ∅ Błoń Dzierżynowo Hołynka ∅ Janowicze Kobylnik (Narocz) ∅ Kraśniany ∅ Lubań Nowe Pole Nowy Dwór Stajki ∅ Starzynki Strzałkowo Szemetowszczyzna ∅ Ubiel Wiszniew Wołma
Pałace	Berezyna Dukora Gródek Ostroszycki ∅ Hrozów Ignatycze (Kalinina) Łohojsk Nadniemen Przyłuki Radziwiłłmonty Rawanicze Ruczyca (Hanuta) ∅ Siemków Snów Stańków pod Mińskiem Śmiłowicze Wołożyn
Zamki	Kleck ∅ Nieśwież Zasław

miasto Mińsk

Dwory	Łoszyca (Mińsk) Mińsk
Pałace	Mińsk – Pałac Przeździeckich Mińsk – Pałac Sapiehów ∅ Mińsk – Pałac Wańkowiczów
Zamki	Mińsk ∅

Obwód mohylewski

Dwory	Anielin ∅ Bolin ∅ Jaźwin ∅ Łuczyce ∅ Masalszczyzna ∅ Wiszenka ∅
Pałace	Bacewicze ∅ Bobrujsk Żylicze k. Dobośni Hrudzinawka Krzyczew Mohylew
Zamki	Bychów Hłusk ∅ Krzyczew Świsłocz ∅

Obwód witebski

Dwory	Bardziłowicze ∅ Białe ∅ Biezdziedowicze Boryskowicze Czarnorucze ∅ Czereja ∅ Druck ∅ Dymanów Hołoszewo Hromoszcze ∅ Iwańsk ∅ Janowicze ∅ Nowe Jaśniewicze ∅ Jeziorce Jody ∅ Kamieńpol Kochanowicze ∅ Konstantów ∅ Konstantynów Krykały ∅ Mańkowicze ∅ Mieżów Międzyrzecz ∅ Nacza ∅ Orzechowno Orzechowno Paule ∅ Piszczaława ∅ Pohoszcze Pyszno ∅ Rossony Serenczany ∅ Simonówka (Konstantynowo) ∅ Tabołki ∅ Uchwiszcze ∅ Wierzchów ∅ Widze Łowczyńskie Wielka Czernica ∅ Zapasiszki ∅ Zdrawniewo
Pałace	Bieszenkowicze Bigosów (Wopytnaja) Boczejków ∅ Dubrowna ∅ Duniłowicze ∅ Dziedzinka Hermanowicze Horodziec Jurcewo Justynianów ∅ Laskowicze Leonpol Łuczaj ∅ Łyntupy Mosarz ∅ Norzyca ∅ Obol Opsa Oświeja Połock Połymia Postawy Sitce Smolany ∅ Witebsk Woropajewo ∅
Zamki	Czaśniki ∅ Dryssa (Wierchniedźwińsk) ∅ Dryświaty ∅ Druck ∅ Dzisna ∅ Głębokie ∅ Ikaźń ∅ Lepel ∅ Orsza ∅ Połock ∅ Smolany Suraż ∅ Ułła ∅ Witebsk ∅