Zamek w Mirze

Ten artykuł należy dopracować: od 2012-07 → zweryfikować treść i dodać przypisy, → usunąć/zweryfikować prawdopodobną twórczość własną. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zespół zamkowy Mir^[1]
Mir Castle Complex^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	625
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2000 na 24. sesji
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Zespół zamkowy Mir[1] Mir Castle Complex
Położenie na mapie Białorusi Zespół zamkowy Mir[1] Mir Castle Complex
53°27′04,75″N 26°28′24,42″E/53,451320 26,473450
Multimedia w Wikimedia Commons
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Zamek w Mirze (biał. Мірскі замак, Mirski zamak) – zamek usytuowany w pobliżu Miru na Białorusi. W 2000 został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Budowę zamku rozpoczął na przełomie XV i XVI wieku, w stylu gotyckim starosta brzeski i kowieński Jerzy Illinicz. Około 1568 mirski zamek na mocy testamentu wnuka Jerzego Illinicza przeszedł w ręce książąt Radziwiłłów, którzy przebudowali go w stylu renesansowym. Wzdłuż wschodnich i północnych ścian zamku powstał pałac. Gipsowe fasady zostały udekorowane wapiennymi portalami, płytami, balkonami i gankami.

12 grudnia 1655 roku zamek zajęli żołnierze słuckiego garnizonu Bogusława Radziwiłła popierającego ówcześnie Szwedów. W 1656 zamek zniszczyli Moskale. Podczas wojny polsko-rosyjskiej, po bitwie pod Połonką w 1660 roku, zamek zdobył Samuel Kmicic. Zamek został zniszczony przez Szwedów w 1706. Odbudowany stał się rezydencją m.in. wojewody wileńskiego Karola Stanisława Radziwiłła, który znany był z wystawnych uczt.

Podczas wojny w obronie Konstytucji 3 Maja po wschodniej stronie zamku doszło do bitwy oddziałów polskich z rosyjskimi znanej jako Bitwa pod Mirem.

W epoce napoleońskiej zamek został opuszczony i częściowo zniszczony. W końcu XIX wieku budowla została ponownie odnowiona i zamieszkana. W 1813 po śmierci Dominika Radziwiłła zamek został przekazany jego córce Stefanii i jej mężowi Ludwigowi zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg, a następnie w ręce ich córki Marii, która poślubiła księcia Chlodwiga Hohenlohe-Schillingfurst. Ich syn Maurice Hohenlohe-Schillingfurst sprzedał zamek w 1895 Mikołajowi Światopełk-Mirskiemu, herbu Białynia. W dniu 19 marca 1919 roku bolszewicy zamordowali w ruinach zamku polskich działaczy. Zginęli: Aleksander Haciski, ksiądz Wincenty Łotarewicz z Iszkołdzi (zwłoki wrzucono do studni zamkowej), Wołodźka i Kurnatowski.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i podpisaniu traktatu ryskiego syn Mikołaja Michał Światopełk-Mirski rozpoczął przebudowę zgodnie z planami Teodora Bursche z l. 1923-1924. Rodzina Światopełk-Mirskich miała w posiadaniu zespół obiektów do 1939.

Po zajęciu Mira przez Niemców w 1941 roku doszło do wymordowania części ludności żydowskiej na terenie parku zamkowego, a w maju 1942 roku Niemcy utworzyli na terenie zamku getto otoczone drutem kolczastym i strzeżone przez strażników z karabinami maszynowymi. W nocy 9 sierpnia 1942 część młodych Żydów uciekła z zamku do lasu, natomiast pozostali przy życiu zostali zamordowani przez Niemców na terenie zamku w dniu 13 sierpnia 1942 roku^[2].

W 2000 roku zamek został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, w związku z czym zaczęto jego rewaloryzację i odbudowę. Przy tej okazji z trzech stron zamku zrekonstruowano ziemne fortyfikacje bastionowe.

Architektura zamku w Mirze

W pierwszym późnogotyckim etapie na początku XVI wieku istniały tylko ceglano-kamienne mury obwodowe w formie czworoboku (4 × 75 m), 4 kwadratowe (w górnych kondygnacjach 8-boczne) baszty narożne i nieistniejący dziś budynek jednopiętrowy w południowo-zachodnim narożniku dziedzińca. W drugim etapie w połowie XVI wieku powstał parterowy, podpiwniczony budynek wzdłuż murów północnych i wschodnich. Ten budynek, w trzecim etapie rozbudowy, na początku XVII wieku został podwyższony do trzech kondygnacji i uzyskał pałacowy wystrój. Przy okazji zamurowano strzelnice, przebito okna i przekształcono średniowieczne korony murów. W pierwszej połowie XVII wieku zamek otoczono bastionowymi fortyfikacjami ziemnymi (z wieżą bramną pośrodku zachodniej kurtyny), chronionymi fosami nawadnianymi przez rzeczkę Mirankę.

Obszar otaczający zamek został zaadaptowany na park.

Wnętrza

• 
  Sala balowa
• 
  Zrekonstruowana sala jadalna na III piętrze zamku
• 
• 
  Gabinet
• 
  Przedpokój
• 
• 
  Zbroja husarska
• 
  Najwyższa kondygnacja wieży
• 
• 
  Repliki armat
• 
  Winiarnia

Galeria

• 
  Obraz Kanutego Rusieckiego z 1853 roku
• 
  Obraz Napoleona Ordy z 1880 roku
• 
  Zamek w 1916 roku
• 
  Skrzydło wschodnie w latach 90. XX wieku
• 
  Zamek od strony północno-zachodniej
• 
  Zamek od strony zachodniej
• 
  Zamek od strony południowo-wschodniej
• 
  Wieża bramna od strony dziedzińca
• 
  Widok z wieży południowo-zachodniej na dziedziniec zamkowy i renesansowy balkon
• 
  Renesansowy balkon, skrzydło wschodnie zamku
• 
  Kaplica – mauzoleum rodziny Światopełk-Mirskich

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona zamku (ros. • ang. • biał.)
• Jurkau kutoczak – Юркаў куточак – Yury’s Corner. Старажытнае дойлідства Міра. szlachta.io.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
• zdjęcia Zamku
• Синчук И., Трусов О. Строительные материалы Мирского замка // Lietuvos pilys, 2010. № 6. P. 32-49
• Синчук И. И. Проблема реконструкции остекления XVI-XVIII вв. памятника архитектуры «Мирский замок» // Мірскі замак. Крыніцы стварэння музейных экспазіцый: гісторыка-дакументальныя матэрыялы і інфармацыйныя тэхналогіі. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі (г.п. Мір, 29 мая 2009 г.). Мн., 2013. С. 13-56
• Синчук И. И. О цвете фасадов Мирского замка // Археология русского города: Материалы научно-практического семинара 2018 г. / Труды Столичного археологического бюро. Т. III. М.: САБ, 2019. С. 40-57
• Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona