Grywałd

wieś

Widok ogólny

Państwo

Polska

Województwo

małopolskie

Powiat

nowotarski

Gmina

Krościenko nad Dunajcem

Liczba ludności (2022)

1867^[2]

Strefa numeracyjna

Kod pocztowy

34-450^[3]

Tablice rejestracyjne

KNT

SIMC

0436536

Położenie na mapie gminy Krościenko nad Dunajcem

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa małopolskiego

Położenie na mapie powiatu nowotarskiego

49°26′49″N 20°22′11″E/49,446944 20,369722^[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Grywałd – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Krościenko nad Dunajcem, w której jest siedzibą sołectwa Grywałd. Miejscowość ta występuje w dokumentach po raz pierwszy w roku 1330 jako Grünewald, czyli Zielony Las.

Położenie

Znajduje się na stokach Lubania w Gorcach.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Grywałd^[4]^[5]
części wsi	Dziadowe Kąty, Gielniarz, Koci Zamek, Lubańskie, Ogrodziska, Piekiełko, Podłazie, Podtylka, Przylaski, Stronie, Wybraństwo, Wymyśle, Zaglinik

Historia

Wieś królewska, położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego, należała do tenuty czorsztyńskiej^[6]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Grywałd. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7].

Kościół drewniany pw. św. Marcina.
Kościół wzniesiono w II poł. XV wieku na miejscu wcześniejszej świątyni. Podanie głosi, że jeszcze wcześniej w tym właśnie miejscu znajdowała się pogańska gontyna. Przed 1618 rokiem kościół znacznie przebudowano. Zmiany dotyczyły głównie konstrukcji dachu i stropów. W tym okresie dostawiono również wieżę, a wnętrze pokryto polichromią. Na początku XX wieku planowano powiększyć prezbiterium i dobudować boczne kaplice, ale planów tych nie zrealizowano.

Osoby związane z miejscowością

Michał Marczak, historyk, bibliotekarz-archiwista, etnograf, pedagog i publicysta, związany przez wiele lat ze zbiorami Tarnowskich na zamku w Dzikowie.

Galeria zdjęć

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39708
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 344 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 97
↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15] .

Linki zewnętrzne

Grywałd, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 886 .
Grywałd, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 542 .

Gmina Krościenko nad Dunajcem

Siedziba gminy	Krościenko nad Dunajcem
Wsie	Grywałd Hałuszowa Krościenko nad Dunajcem Krośnica Tylka
Integralne części wsi	Balarówka Bereśnik Biały Potok Czarna Ziemia Dydy Dziadowe Kąty Dzielnice Gabrysie Gielniarz Górzany Gródek Jarek Juraszowa Kąty Klin Koci Zamek Kocury Kozłeczyzna Kras Kurzejówka Łąkcica Lubańskie Maliki Niwki Niżni Potok Niżnia Krośnica Ogrodziska Pasterniki Piekiełko (Grywałd) Piekiełko (Krościenko nad Dunajcem) Pod Ociemne Podłazie Podoły Podtylka Potoczki Pryczków Przylaski Ptaszkowa Rokitki Stawy Stodółki Stronie Strugi Ulica Węgliska Wybraństwo Wymyśle Wyr Wyszni Potok Wysznia Krośnica Zaglinik Zagroń Zakrętki Zapotocze Żłóbki

Powiat nowotarski

Miasta	Czarny Dunajec Nowy Targ Rabka-Zdrój Szczawnica
Gminy miejskie	Nowy Targ
Gminy miejsko-wiejskie	Czarny Dunajec Rabka-Zdrój Szczawnica
Gminy wiejskie	Czorsztyn Jabłonka Krościenko nad Dunajcem Lipnica Wielka Łapsze Niżne Nowy Targ Ochotnica Dolna Raba Wyżna Spytkowice Szaflary

Powiat nowotarski (1920–1975)

Siedziba powiatu – Nowy Targ

Przynależność wojewódzka

woj. krakowskie (1920–39)
dystrykt krakowski (GG) (1939–45)
woj. krakowskie (1945–75)

Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)

Nowy Targ
Zakopane (od 1933)

Miasteczka (1920–34)

Krościenko

Gminy miejskie (1920–39 i 1945–75)

Czarny Dunajec (1925–34)
Nowy Targ
Rabka (od 1953)
Szczawnica (1962–72 →)
Szczawnica-Krościenko (←← od 1973)
Zakopane (do 1951 →)

Osiedla (1954–72)

Krościenko (1958–72 →)
Szczawnica (1958–62)

Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39, 1945–54 i 1973–75)

Biały Dunajec (od 1973)
Bukowina (Tatrzańska)
Chochołów (do 1954)
Ciche (do 1954)
Czarny Dunajec
Czorsztyn
Głodówka (← 1938–39 →)
Jabłonka (do 1939 ← i → 1945–54)
Jaworzyna Spiska (← 1938–39 →)
Kościelisko (do 1954)
Kościelisko-Witów (od 1973)
Krościenko (do 1954)
Lasek (od 1973)
Lipnica Wielka (od 1973)
Ludźmierz (do 1954)
Łapsze Niżne (do 1939 ← i → 1945–54)
Łopuszna
Ochotnica (Dolna)
Odrowąż (do 1954)
Poronin
Raba Wyżna
Rabka (do 1953)
Rabka (od 1973)
Ratułów (od 1973)
Szaflary
Szczawnica Wyżna (do 1939 i 1945–54)
Zakopane (1945–46)

Gromady
(1954–72)

Bańska (1954–72)
Białka (1954–61)
Biały Dunajec (1954–72)
Bukowina (B. Tatrzańska) (1954–72)
Bukowina-Podszkle (1954–60)
Chabówka (1954–72)
Chochołów (1954–72)
Chyżne (1954–61)
Ciche (1954–68)
Czarna Góra (1954–72)
Czarny Dunajec (1954–72)
Czorsztyn (1954–72)
Dzianisz (1954–61)
Frydman (1954–61)
Gronków (1954–60)
Groń (1960–72)
Grywałd (1954–72)
Harklowa (1954–72)
Jabłonka (1954–72)
Klikuszowa (1954–72)
Kościelisko (1954–72)
Krościenko (1954–57)
Lasek (1954–60)
Leśnica (1954–60)
Lipnica Mała (1954–72)
Lipnica Wielka (1954–72)
Ludźmierz (1954–72)
Łapsze Niżne (1954–61)
Łapsze Wyżne (1954–72)
Łopuszna (1954–60)
Maniowy (1954–61)
Maruszyna (1954–61)
Międzyczerwienne (1954–60)
Murzasichle (1954–61)
Niedzica (1954–72)
Nowa Biała (1954–72)
Ochotnica Dolna (1954–72)
Ochotnica Górna (1954–72)
Odrowąż (1954–72)
Ostrowsko (1960–72)
Piekielnik (1954–72)
Podczerwone (1954–60)
Podwilk (1954–72)
Ponice (1954–61)
Poronin (1954–72)
Raba Wyżna (1954–72)
Ratułów (1954–72)
Sieniawa (1954–60)
Sromowce Wyżne (1954–61)
Stare Bystre (1954–61)
Szaflary (1954–72)
Szczawnica (1954–57)
Tylmanowa (1954–72)
Waksmund (1954–60)
Witów (1954–72)
Wróblówka (1954–60)
Zubrzyca Górna (1954–72)
Zubsuche (Ząb) (1954–72)

Gminy (1939–45)

Miejskie	Jordanów (←→) Maków (←→) Neumarkt Zakopane
Wiejskie^[A]	Bukowina Bystra (←→) Chochołów Ciche Czarny Dunajec Czorsztyn Kościelisko Krościenko Ludźmierz Łętownia (←→) Łopuszna Maków (←→) Ochotnica Odrowąż Poronin Raba Wyżna Rabka Skawa (←→) Szaflary Szlachtowa (1940–44) Szczawnica (1940–44) Zawoja (←→)