Kartografia

Mapa Europy wykonana przez Abrahama Orteliusa w 1595
Mapa Ameryki z XVII w.
Mapa ilustrowana

Kartografia (gr. χάρτης chartēs, „papirus, arkusz, mapa”, γράφειν graphein, „pisać”) – dziedzina nauki o mapach (w tym o atlasach, globusach, modelach plastycznych – mapach plastycznych itp.), teorii map, metodach ich sporządzania i użytkowania; jak również dziedzina działalności organizacyjnej i usługowej, związanej z opracowywaniem, reprodukcją i rozpowszechnianiem map[1].

Pod pojęciem kartografii rozumie się także dziedzinę, zajmującą się przekazywaniem informacji, które są odniesione do przestrzeni (głównie geograficznej) a zakodowanych w formie graficznej lub cyfrowej[1].

W Polsce – wraz z geodezją – stanowi jedną z dyscyplin nauk technicznych.

Kształtowała się w trzech okresach historycznych:

  • od czasów starożytnych do renesansu,
  • od połowy XVI do połowy XX wieku,
  • od połowy XX wieku.

Działy kartografii

Do najczęściej wyróżnianych działów kartografii można zaliczyć[2]:

  • kartoznawstwo – wiedzę o mapach ich właściwościach i formułach,
  • kartografię matematyczną – zajmującą się teorią odwzorowań kartograficznych powierzchni Ziemi na mapach oraz podstawami matematycznymi wykonywania pomiarów na mapach,
  • redakcję i opracowanie map,
  • reprodukcję kartograficzną,
  • topografię,
  • kartometrię – zajmującą się zasadami i metodami pomiarów na mapach,
  • historię kartografii,
  • kartologię – uważaną za nadbudowę teoretyczną kartografii praktycznej. Kartologia korzysta z ustaleń logiki, semiotyki, prakseologii, psychologii, teorii informacji.

Zobacz też

Zobacz hasło kartografia w Wikisłowniku

Przypisy

  1. a b Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 1995, tom 3, s. 294.
  2. Wiesław Ostrowski, Jacek Pasławski: Przedmiot kartografii i jej powiązania z innymi naukami. W: Wprowadzenie do kartografii i topografii. Jacek Pasławski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Nowa Era, 2006. ISBN 83-7409-229-7.
  • p
  • d
  • e
działy historiografii
historia idei
historia kultury
materialnej
historia społeczna
historia polityczna
inne
nauki o poszczególnych
epokach
nauki pomocnicze historii
nauki o pismach
nauki o innych
przedmiotach sztucznych
inne nauki dotykające
przeszłości
inna twórczość związana
z przeszłością
Kontrola autorytatywna (dziedzina nauki):
  • LCCN: sh85020515
  • GND: 4029823-1
  • NDL: 00573134
  • BnF: 11936066v
  • BNCF: 1322
  • NKC: ph114874
  • BNE: XX4583634
  • J9U: 987007284876105171
  • LNB: 000069008
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: science/cartography
  • Universalis: cartographie
  • БРЭ: 2049648
  • NE.se: kartografi
  • SNL: kartografi
  • Catalana: 0089029
  • DSDE: kartografi