Koło kwintowe

Koło kwintowe, okrąg kwintowy – graficzny schemat^[1] przedstawiający gamy / tonacje w systemie dur-moll uszeregowane według zmieniającej się liczby znaków przykluczowych. Nazwa wywodzi się od kwintowego pokrewieństwa między sąsiadującymi tonacjami, rozmieszczonymi na okręgu według zmieniającej się liczby znaków przykluczowych. W kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara w każdej następnej gamie przybywa dodatkowo jeden krzyżyk, przy czym tonika gamy (nadająca jednocześnie jej nazwę) jest dominantą gamy wyjściowej (poprzedzającej). W kierunku przeciwnym zwiększa się liczbę bemoli, a tonika jest subdominantą gamy wyjściowej.

Każda tonacja durowa posiada pokrewną tonację molową (zbudowaną na tonice znajdującej się o tercję małą poniżej toniki pokrewnej tonacji durowej). Obie mają takie same znaki przykluczowe. W kole kwintowym daje to układ tonacji molowych rozpoczynający się od a-moll (pokrewnej do C-dur).

Przypisy

Bibliografia

• Ulrich Michels: Atlas muzyki Tom I. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002, s. 86, 87. ISBN 83-7255-085-9.

• p
• d
• e

Koło kwintowe

Deses=C C His=C gisis=a a heses=a Asas G e fes Eses D h ces Heses A fis ges Fes E cis des Ces H gis as Ges Fis dis es Des Cis ais b As Gis eis f Es Dis his c B Ais fisis g F Eis cisis d

W czerwonym pierścieniu znajdują się nazwy tonacji durowych, w zielonym – molowych. Teoretycznie istniejące, ale niestosowane w praktyce tonacje enharmoniczne zapisane są drobną czcionką. W zewnętrznym szarym pierścieniu pokazane są odpowiadające danej gamie znaki przykluczowe.