Suchań

Suchań

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek w Suchaniu
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	stargardzki
Gmina	Suchań
Prawa miejskie	1808
Burmistrz	Stanisława Bodnar
Powierzchnia	3,57[1] km²
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	1387[1] 389[1] os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 91
Kod pocztowy	73-132
Tablice rejestracyjne	ZST
Położenie na mapie gminy Suchań Suchań
Położenie na mapie Polski Suchań
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Suchań
Położenie na mapie powiatu stargardzkiego Suchań
53°16′43″N 15°19′29″E/53,278611 15,324722
TERC (TERYT)	3214114
SIMC	0979716
Urząd miejski ul. Pomorska 72, 73-132 Suchań
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Suchań (niem. Zachan) – miasto w Polsce w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Suchań.

Według danych z 31 grudnia 2021 r. miasto miało 1322 mieszkańców^[2].

Przez miasto przepływa niewielka struga, Reczyca.

Ośrodek administracyjny rolniczej okolicy. Dawny gród, osada i zamek książęcy przekazany w XIII wieku joannitom na komturię. Od 1654 należał do Brandenburgii. Zachowany dawny układ urbanistyczny o kształcie wrzeciona (na starą zabudowę miasta składają się domy wykonane w typie szachulcowym i muru pruskiego).

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 3,57 km²^[3].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa szczecińskiego.

Miasto znajduje się na terenie dzisiejszego województwa zachodniopomorskiego, w powiecie stargardzkim. Jest siedzibą gminy Suchań. Położony jest na Pojezierzu Ińskim^[4]. Suchań znajduje się w odległości około 20 km od Stargardu, 18 km od Choszczna, około 80 km od Gorzowa Wielkopolskiego oraz około 60 km od Szczecina.

Historia

Około V wieku n.e. w okolice Suchania przybyli przybysze z wyspy Bornholm, którzy założyli tu odkrytą w 2006 roku osadę składającą się z ziemianek^[5]. Nie jest wiadomym, kiedy została porzucona.

W początku X wieku ludność słowiańska zbudowała tu gród obronny.

Pierwsza wzmianka o Suchaniu pochodzi z 12.08.1269 roku jako lennie rycerskim.^[6] Dokument dotyczył klątwy rzuconej przez legata papieskiego, Alberta Wielkiego, na Barnima I, jego ochronę oraz rycerstwo. Tłem wydarzenia był spór księcia wraz z joannitami ze Stargardu oraz Korytowa, do którego przyczyniły się książęce długi. Ponieważ joannici nie byli w stanie ich wyegzekwować, posłużyli się falsyfikatami, w których prawem zastawu przejęli część pomorskich dóbr, w tym Suchań.^[7]

W celu umocnienia swojej zdobyczy we wschodniej części dzisiejszego miasta joannici zbudowali zamek na planie czworoboku, który do czasu budowy zamku w Swobnicy był ich najważniejszą siedzibą w tej części Pomorza. W 1295 r. książęta pomorscy oficjalnie nadali go joannitom zachowując jednak zwierzchnictwo terytorialne. W 1312 r. zamek stał się siedzibą joannickiego komtura. Obecnie istniejąca historyczna część miasta położona jest na równinie, wzdłuż dawnego traktu ze Szczecina i Stargardu na Mazowsze. W 1487 Suchań jest wzmiankowany jako miasteczko^[8] (forma pośrednia między wsią, a miastem), rządzone wg porządku wiejskiego. Uznanie jako miasto (gmina z konstytucją miejską), zyskał dopiero w 1808 roku ordynacją całości miast pruskiej monarchii (tzw. ordynacją pruską wprowadzoną 19.11.1808).^[9][10]

W okresie reformacji joannici sprzedali miasto Wolfowi Borcke, jednak książęta pomorscy nie zatwierdzili tej transakcji. W 1551 r. Suchań przeszedł pod zarząd dóbr książęcych w Szadzku. W 1637 zmarł Bogusław XIV, co zbiegło się z najazdem Szwedów na Pomorze i do końca wojny miasto przechodziło z rąk do rąk.

Układ urbanistyczny miasta to rynek z zabudowaniami z XVIII i XIX w., a dominującym elementem zabudowy jest gotycki kościół z głazów narzutowych z XV w. Od 1653 miasto znajdowało się pod panowaniem brandenburskich Hohenzollernów. W 1701 r. wcielono je do Królestwa Pruskiego i aż do 1709 r. pozostawało w bezpośrednim posiadaniu rodziny von Schwerin. W końcu XVIII wieku na miejscu zamku zbudowano dwór. W XIX w. istniał przy mieście folwark, który w latach 1828–1831 częściowo rozparcelowano. Na gruntach pofolwarcznych powstała kolonia Suchań. Od 1850 r. stanowiła wraz z miastem jedną jednostkę administracyjną.

Miasto podczas II wojny światowej zostało w 1945 roku zniszczone w 50%. W marcu 1945 r. wojska radzieckie wkroczyły do miasta, a pierwsi osadnicy pojawili się w kwietniu 1945 r.^[11] Szkołę polską uruchomiono w dniu 25 maja 1945 roku. W roku 1954 wybudowano nowy budynek szkoły. W 1984 roku wybudowano kolejny nowoczesny obiekt szkolny^[12]. W 1985 roku w centrum odsłonięto głaz pamiątkowy z napisem „Dla upamiętnienia 40 rocznicy wyzwolenia Suchania przez AR i powrotu tych ziem do Macierzy”^[13].

Zabytki

• młyn tzw. Dolny z wyposażeniem (w czasie pożaru zniszczeniu uległ młyn wraz z dużą częścią wyposażenia. Obecnie są tam prowadzone przez nowego właściciela, prace porządkowo – remontowe),
• tama po tzw. Młynie Górnym, na wysokości kąpieliska w okolicach zjazdu na Słodkowo,
• kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy – ukazujący style: romański (np. ściany), gotycki (np. witraże), i barokowy (np. wieża kościelna) z XV w. (budowla z głazów narzutowych),
• dwa dęby szypułkowe – pomniki przyrody,
• pozostałości cmentarza żydowskiego,
• pozostałości fundamentów i wałów średniowiecznego zamku Joannitów z XIII wieku, na miejscu którego powstał w XVIII wieku dwór,
• cmentarz przykościelny^[14].

Władze miasta

• Burmistrz Suchania – mgr inż. Stanisława Bodnar
• Zastępca Burmistrza – mgr Bartłomiej Dąbek
• Skarbnik Miejski – mgr Teresa Grzegorczyk

Instytucje:

Urząd Miejski w Suchaniu, Posterunek Policji, Ochotnicza Straż Pożarna, Leśnictwo, Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd Pocztowy, Niepubliczny Ośrodek Zdrowia „Asklepios”, apteka „Centrum”.

Kultura i oświata

W mieście funkcjonuje:

• Szkoła Podstawowa im. Janusza Kusocińskiego^[15],
• Biblioteka Publiczna,
• Parafia Rzymskokatolicka,
• Gminny Dom Kultury.

Sport

W mieście znajduje się piłkarski stadion sportowy oraz obiekty sportowe szkoły (zespół boisk, sala gimnastyczna). W szkole działa Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Kusy”. Na terenie gminy oraz miasta działa Ludowy Zespół Sportowy „Orkan Suchań”, w którym trenują i grają piłkarze w grupach: seniorów, juniorów oraz trampkarzy.

Ciekawostki i legendy

Ta sekcja od 2023-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

• Pierwsza osada została założona już w X w.
• Przez Suchań przechodził prawdopodobnie szlak Celtów
• Pod kościołem mogą znajdować się jeszcze groby joannitów, którzy stacjonowali w Komturii w Suchaniu
• Możliwe jest, że, pomimo dużej odległości, między kościołem a zamkiem istnieje podziemna droga do zamku
• Suchań posiada specyficzny mikroklimat: gdy pada deszcz, w okolicach samego Suchania jest go mniej niż chociażby na wysokości skrzyżowania Sadłowo-Słodkówko, czy nawet Suchanówka, znajdującego się około 3 km od centrum Suchania.

Przypisy

Bibliografia

• Wiejska Inicjatywa Rozwoju – Biuletyn Urzędu Miasta i Gminy w Suchaniu