Wacław IV Luksemburski

Václav IV Lucemburský

Król Niemiec

Okres

od 29 listopada 1378
do 20 sierpnia 1400

Koronacja

6 lipca 1376 – wybrany 10 czerwca 1376 jeszcze za życia ojca

Poprzednik

Karol IV Luksemburski

Następca

Ruprecht z Palatynatu

Król Czech

Okres

od 29 listopada 1378
do 16 sierpnia 1419

Koronacja

15 czerwca 1363

Poprzednik

Karol IV Luksemburski

Następca

Zygmunt Luksemburski

książę Luksemburga

Okres

od 7 grudnia 1383
do 16 sierpnia 1388

Poprzednik

Wacław I Luksemburski

Następca

Jodok z Moraw

Elektor Brandenburgii

Okres

od 2 października 1373
do 29 listopada 1378

Dane biograficzne

Dynastia

Luksemburgowie

Data urodzenia

26 lutego 1361

Data śmierci

16 sierpnia 1419

Ojciec

Karol IV Luksemburski

Matka

Anna Świdnicka

Żona

Joanna Bawarska
Zofia Bawarska

Multimedia w Wikimedia Commons

Wacław IV Luksemburski (cz. Václav IV Lucemburský) (ur. 26 lutego 1361 w Norymberdze^{[potrzebny przypis]}, zm. 16 sierpnia 1419 w Pradze^{[potrzebny przypis]}) – król niemiecki 1378–1400 i czeski 1378–1419, książę Luksemburga 1383–1419. Syn Karola IV Luksemburskiego.

Życiorys

Elekcja

Na króla rzymskiego wybrany został za życia swego ojca Karola IV w roku 1376 (został koregentem), co wywołało oburzenie elit państwa. Koronowany został 6 lipca 1376. Rozrost władzy udzielnych książąt, rosnący partykularyzm i podziały spowodowały upadek władzy centralnej. Wacław IV starał się lawirować między zwalczającymi się nawzajem miastami i wielkimi właścicielami ziemskimi, co zaowocowało utratą zaufania społecznego.

W katedrze w Monzy jest zachowany wizerunek przedstawiający koronację Wacława na króla Italii żelazną koroną w obecności sześciu pozostałych elektorów. Wizerunek został prawdopodobnie wykonany wyłącznie w celu wzmocnienia roszczeń katedry do przechowywania żelaznej korony. Sam fakt koronacji jest kwestionowany przez historyków.

Cele polityki

Podobnie jak ojcu, Wacławowi zależało na rozwoju własności wewnątrz własnego rodu, ale brakło mu zdolności i zręczności Karola IV, toteż po śmierci Karola opozycja zaczęła mu grozić detronizacją. Zagrożenie to stało się tym bardziej realne, gdy brat stryjeczny króla Jodok z Moraw uwięził go przejściowo (1394). Wreszcie w Oberlahnstein ogłoszono detronizację Wacława jako króla niemieckiego, obierając monarchą Ruprechta z Palatynatu.

Po śmierci pochowany został w klasztorze w Zbraslaviu. W czasie wojen husyckich po splądrowaniu klasztoru jego zwłoki zostały wyrzucone z trumny^[1].

Małżeństwa

Wacław został w 1366 roku zaręczony z Elżbietą Slawońską, córką Stefana, brata Ludwika Węgierskiego, króla Węgier. Zaręczyny zostały kilka lat później unieważnione wskutek starań Elżbiety Łokietkówny. Wacław był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Joanna Bawarska, a drugą Zofia Bawarska. Oba związki, podobnie jak wiele małżeństw innych Luksemburgów, okazały się bezpotomne.

Przodkowie

Henryk VII Luksemburski

Elżbieta Przemyślidka

Guta von Habsburg

Wacław IV Luksemburski

Bernard świdnicki

Henryk II świdnicki

Kunegunda Łokietkówna

Anna świdnicka

Katarzyna

Przypisy

↑ Bożena Krzywobłocka, Róża Krzywobłocka, Tajemnice klejnotów. Warszawa 1983, s. 51.

Bibliografia

Benedykt Zientara: Historia powszechna średniowiecza
Tadeusz Manteuffel: Historia Powszechna. Średniowiecze
Stanisław A. Sroka: Genealogia Andegawenów Węgierskich, Kraków 1999

Linki zewnętrzne

Wacław IV Luksemburski – dokumenty w bibliotece Polona

Królowie niemieccy

Konradyni	Konrad I (911–918)
Ludolfingowie	Henryk I Ptasznik (919–936) Arnulf Zły (antykról 919–921) Otton I Wielki (936–973) Otton II (koregent od 961, 973–983) Otton III (983–1002) Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1024–1039) Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) Herman z Salm (antykról 1081–1088) Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
Supplinburgowie	Lotar III (1125–1137)
Hohenstaufowie	Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) Filip Szwabski (1198–1208)
Welfowie	Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
Wielkie bezkrólewie	Henryk Raspe (antykról 1246–1247) Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
Habsburgowie	Rudolf I (1273–1291)
Nassau	Adolf z Nassau (1292–1298)
Habsburgowie	Albrecht I (1298–1308)
Luksemburgowie	Henryk VII (1308–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
Habsburgowie	Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
Luksemburgowie	Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
Wittelsbachowie	Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
Luksemburgowie	Zygmunt (1410–1437) Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
Habsburgowie	Albrecht II (1438–1439) Fryderyk III (1440–1493) Maksymilian I (1493–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) Ferdynand IV (koregent 1653–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)

Oficjalny tytuł królów niemieckich od XI wieku: król Rzymian
Zobacz też: królowie frankijscy; cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Władcy Czech

Księstwo
Czech
(870-1198)

Przemyślidzi	Borzywoj I (870–889) Spitygniew I (891–915) Wratysław I (915–921) Wacław I Święty (921–935) Bolesław I Okrutny (935–972) Bolesław II Pobożny (972–999) Bolesław III Rudy (999–1002) Władywoj (1002–1003) Jaromir (1003) Bolesław III Rudy (1003)
Piastowie	Bolesław IV Chrobry (1003–1004)
Przemyślidzi	Jaromir (1004–1012) Oldrzych (1012–1033) Jaromir (1033–1034) Oldrzych (1034) Brzetysław I (1034–1055) Spitygniew II (1055–1061) Wratysław II (1061-1085, król 1085–1092) Konrad I Brneński (1092) Brzetysław II (1092–1100) Borzywoj II (1100–1107) Świętopełk (1107–1109) Władysław I (1109–1117) Borzywoj II (1117–1120) Władysław I (1120–1125) Sobiesław I (1125–1140) Władysław II (1140-1158, król 1158–1172) Fryderyk (1172–1173) Sobiesław II (1173–1178) Fryderyk (1178–1189) Konrad II Otto (1189–1191) Wacław II (1191–1192) Przemysł Ottokar I (1192–1193) Henryk Brzetysław (1193–1197) Władysław III Henryk (1197) Przemysł Ottokar I (1197–1198)

Królestwo
Czech
(1198-1918)

Przemyślidzi	Przemysł Ottokar I (1198–1230) Wacław I (1230–1253) Przemysł Ottokar II (1253–1278) Wacław II (1278–1305) Wacław III (1305–1306)
Dyn. karyncka	Henryk Karyncki (1306)
Habsburgowie	Rudolf III Habsburg (1306–1307)
Dyn. karyncka	Henryk Karyncki (1307–1310)
Luksemburgowie	Jan Luksemburski (1310–1346) Karol IV (I) (1346–1378) Wacław IV Luksemburski (1378–1419) Zygmunt (1419–1437)
Habsburgowie	Albrecht I (1438–1439) Władysław I Pogrobowiec (1440–1457)
Inni	Jerzy z Podiebradów (1458–1471) Maciej Korwin (1469–1490)
Jagiellonowie	Władysław II Jagiellończyk (1471–1516) Ludwik I (1516–1526)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian I (1564–1576) Rudolf II (1576–1611) Maciej (II) (1611–1619) Ferdynand II (1619)
Wittelsbachowie	Fryderyk (1619–1620)
Habsburgowie	Ferdynand II (1620–1637) Ferdynand III (1637–1657) Ferdynand IV (1646–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (1705–1711) Karol II (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol III (1741–1743)
Habsburgowie	Maria Teresa (1740–1780)
Habsburgowie- Lotaryńscy	Józef II (1780–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1835) Ferdynand V Dobrotliwy (1835–1848) Franciszek Józef I (1848–1916) Karol III (1916–1918)

Władcy Luksemburga

Luxembourge-Ardennes	Zygfryd I (963–998) Henryk I (998–1026) Henryk II (1026–1047) Giselbert (1047–1059) Konrad I (1059–1086) Henryk III (1086–1096) Wilhelm I (1096–1130) Konrad II (1130–1136)
Namur-Luxembourg	Henryk IV Ślepy (1136–1196) Ermezynda I (1196–1247) Tybald, hrabia Baru (1196–1214) Walram III z Limburga (1214–1226)
Limburg-Luxembourg	Henryk V (1247–1281) Henryk VI (1281–1288) Henryk VII (1288–1313) Jan I (1313–1346) Karol I (1346–1353) Wacław I, od 1354 książę Luksemburga (1353–1383) Wacław II (1383–1388) Jodok z Moraw (1388–1411) Elżbieta I (1411–1443) Antoni I Brabancki (1411–1415) Jan III (1418–1425)
Walezjusze	Filip I Dobry (1443–1467) Karol II Śmiały (1467–1477) Maria I (1477–1482)
Habsburgowie	Filip II Piękny (1482–1506) Karol III (1506–1556) Filip III (1556–1598) Izabela Klara Eugenia Habsburg i Albrecht VII Habsburg (1598–1621) Filip IV (1621–1665) Karol IV (1665–1700)
Burbonowie	Filip V (1700–1713)
Habsburgowie	Karol V (1713–1740) Maria II (1740–1780)
Habsburgowie lotaryńscy	Józef I (1780–1790) Leopold I (1790–1792) Franciszek I (1792–1794)

Władcy Moraw

Wielkie Morawy

Mojmirowice	Mojmir I (ok. 830–846) Rościsław (846–870) Sławomir (871) Świętopełk I Wielki (871–894) Mojmir II (894 – ok. 902/906) Świętopełk II (894 – ok. 903/906) Przedsław/Przyniosław (ok. 894/895–898)

Książęta Moraw

Przemyślidzi

Bolesław I Srogi (955–972)
Bolesław II Pobożny (972–999)
Bolesław III Rudy (999–1002)
Władywoj (1002–1003)

Piastowie

Bolesław I Chrobry (1003–1025)
Mieszko II Lambert (1025 – ok. 1030)

Przemyślidzi

Brzetysław I (ok. 1029–1033) Oldrzych (1033–1034) Brzetysław I (1034–1049) Spitygniew II (1049–1054)
Dzielnica Ołomuniecka	Wratysław (1054–1055) Spitygniew II (1055–1057) Wratysław (1057–1061) Otto I Piękny (1061–1086) Bolesław (1087–1091) Świętopełk i Otto II Czarny (1091–1107) Otto II Czarny (1107–1110) Władysław I (1110–1113) Otto II Czarny (1113–1126) Wacław Henryk (1126–1130) Sobiesław I (1130–1135) Lupold (1135–1137) Władysław (1137–1140) Otto III Detleb (1140–1160) Władysław II (1160–1162) Fryderyk (1162–1173) Oldrzych (1173–1177) Wacław II (1174–1179) Przemysł Ottokar I (1179–1182) Konrad III Otto (1182–1189) Włodzimierz i Brzetysław (1189 – przed 1200) Brzetysław (przed 1200 – przed 1201)
Dzielnica Brneńska	Konrad I (1054–1055) Spitygniew II (1055–1061) Konrad I (1061–1092) Oldrzych Brneński (1092–1099) Borzywoj II (1099–1101) Oldrzych Brneński (1101–1113) Władysław I (1113–1115) Sobiesław (1115–1123) Otto II Czarny (1123–1125) Wratysław Brneński (1125–1129) Sobiesław (1129–1130) Wratysław Brneński (1130–1156) Konrad II Znojemski (1156–przed 1161) Władysław II (przed 1161–1172) Fryderyk (1172–1173, książę Czech) Wacław II (1174–1179) Konrad III Otto (1179–1189, od 1182 margrabia) Spitygniew i Świętopełk (1189–1192) Władysław Henryk (1192–1194) Spitygniew i Świętopełk (1194–1198) Świętopełk (1199–1200)
Dzielnica Znojemska	Konrad I (1054–1055) Spitygniew II (1055–1061) Konrad I (1061–1092) Luitpold (1092–1099) Borzywoj II (1099–1101) Luitpold (1101–1112) Oldrzych Brneński (1112–1113) Sobiesław I (1113–1123) Konrad II Znojemski (1123–1128) Sobiesław I (1128–1134) Konrad II Znojemski (1134–1161) Konrad III Oto (1161–1191, od 1182 margrabia) Władysław Henryk (1192–1194) Henryk Brzetysław (1194–1197)

Margrabiowie Moraw

Przemyślidzi	Konrad III Otto (1182–1189) Władysław I Henryk (1192–1194, 1197–1122) Władysław II (1224–1227) Przemysł (1227–1239) Władysław III (1246–1247) Przemysł Ottokar II Wielki (1247–1278) Wacław II (1278–1305) Wacław III (1305–1306)
Dynastia Karyncka	Henryk Karyncki (1306)
Habsburgowie	Rudolf I (1306–1307)
Dynastia Karyncka	Henryk Karyncki (1307–1310)
Luksemburgowie	Jan (1310–1334) Karol (1334–1349) Jan Henryk (1349–1375) Jodok (1375–1411) Prokop (1375–1405) Jan Sobiesław (1375–1380) Wacław (1411–1419) Zygmunt (1419–1423)
Habsburgowie	Albrecht II Habsburg (1423–1439) Władysław Pogrobowiec (1440–1457)
Podiebradowie	Jerzy z Podiebradów (1458–1469)
Hunyady	Maciej Korwin (1469–1490)
Jagiellonowie	Władysław (1490–1516) Ludwik (1516–1526)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian I (1564–1576) Rudolf II (1576–1608) Maciej (1608–1611/1619)