Ferdynand III Habsburg

Król Niemiec

Okres

od 22 grudnia 1636
do 2 kwietnia 1657

Poprzednik

Ferdynand II Habsburg

Następca

Leopold I Habsburg

Cesarz rzymski

Okres

od 15 lutego 1637
do 2 kwietnia 1657

Poprzednik

Ferdynand II Habsburg

Następca

Leopold I Habsburg

Król Węgier i Chorwacji

Okres

od 1625
do 2 kwietnia 1657

Poprzednik

Ferdynand II Habsburg

Następca

Leopold I Habsburg

Król Czech

Okres

od 1627
do 2 kwietnia 1657

Poprzednik

Ferdynand II Habsburg

Następca

Leopold I Habsburg

Arcyksiążę Austrii

Okres

od 15 lutego 1637
do 2 kwietnia 1657

Poprzednik

Ferdynand II Habsburg

Następca

Leopold I Habsburg

Książę cieszyński

Okres

od 1654
do 1657

Poprzednik

Ferdynand IV Habsburg

Następca

Leopold I Habsburg

Dane biograficzne

Dynastia

Habsburgowie

Data urodzenia

13 lipca 1608

Data śmierci

2 kwietnia 1657

Ojciec

Ferdynand II Habsburg

Matka

Maria Anna Wittelsbach

Żona

Maria Anna Habsburg
Maria Leopoldyna Austriaczka
Eleonora Gonzaga

Dzieci

Ferdynand IV
Marianna
Leopold I
Karol Józef
Eleonora Maria Józefa
Maria Anna

Multimedia w Wikimedia Commons

Ferdynand III Habsburg (ur. 13 lipca 1608 w Grazu, zm. 2 kwietnia 1657 w Wiedniu) – król Węgier i Chorwacji w latach 1637–1657 (koronowany w 1625 r.) oraz Czech w latach 1637–1657 (koronowany w 1627), wybrany cesarz rzymski w latach 1637–1657 (król rzymski od 1636) z dynastii Habsburgów^[1].

Rodzina

Syn cesarza, króla Czech i Węgier Ferdynanda II Habsburga i księżniczki bawarskiej Marii Anny Bawarskiej.

20 lutego 1631 roku poślubił Marię Annę Habsburg, córkę króla Hiszpanii Filipa III Habsburga i Małgorzaty Habsburg. Para miała szóstkę dzieci:

Ferdynand (1633–1654) – wraz z ojcem król Czech i Węgier
Marianna (1635–1696) – żona króla Hiszpanii Filipa IV Habsburga
Filip August (1637–1639)
Maksymilian Tomasz (1638–1639)
Leopold (1640–1705) – cesarz rzymski
Maria Habsburg (1646)

3 lipca 1648 roku poślubił Marię Leopoldynę Habsburg, córkę księcia Tyrolu Leopolda Habsburga i Klaudii Medycejskiej. Para miała jednego syna: Karola Józefa, wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego i biskupa wrocławskiego.

30 kwietnia 1651 roku poślubił Eleonorę Gonzaga, córkę księcia Karola II Gonzaga i Marii Gonzaga. Ferdynand i Eleonora mieli razem syna i trzy córki:

Teresa Maria Józefa (1652–1653)
Eleonora Maria Józefa (1653–1697) – żona króla polskiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego i księcia Lotaryngii Karola V Leopolda
Maria Anna Józefa (1654–1689) – żona Jana Wilhelma, elektora Palatynatu Reńskiego
Ferdynand Józef Alojzy (1657–1658)

Polityka

Aby zapewnić sukcesję synowi, cesarz Ferdynand II już w 1625 roku przeprowadził wybór i koronację Ferdynanda na króla Węgier (tron był tam formalnie elekcyjny). W 1627, po wprowadzeniu w Czechach monarchii dziedzicznej, Ferdynand został także koronowany w Pradze. Także za życia ojca w 1636 elektorzy Rzeszy Niemieckiej zebrani w Ratyzbonie wybrali go na króla rzymskiego (niemieckiego).

Wojna trzydziestoletnia

Po śmierci ojca w 1637 roku^[2] został cesarzem. Wówczas w Świętym Cesarstwie toczyła się wojna trzydziestoletnia (1618–1648). Starał się opanować sytuację w Niemczech, ratować pogrążony w ruinie kraj i pozycję polityczną Habsburgów. We wrześniu 1640 r. Ferdynand III zwołał Sejm Cesarstwa w Ratyzbonie. Przywrócono wtedy funkcjonowanie organów centralnych Rzeszy. W latach 1640–1641 sprzeciwiał się przemarszowi wojsk polskich z Rzeczypospolitej do Flandrii, uzgodnionemu w ramach polsko-hiszpańskiego traktatu sojuszniczego.

W 1643 r. rozpoczął negocjacje pokojowe ze Szwedami, Holendrami i Francuzami w Münster i Osnabrück. Ambasadorem cesarza został Maksymilian hrabia von Trauttmansdorff. Pod wrażeniem pogarszającej się sytuacji obozu katolickiego, upadku władzy cesarskiej i ruiny Niemiec, w 1644 r. Ferdynand III przyznał książętom i stanom Rzeszy prawo do samodzielnego zawierania traktatów i prowadzenia wojen (ius belli ac pacis). Liczył na to, że głosy książąt wesprą go podczas negocjacji pokojowych w toczącej się wojnie trzydziestoletniej. Decyzja Ferdynanda przyczyniła się do osłabienia władzy centralnej w Świętym Cesarstwie Rzymskim.

Stopniowo kolejni książęta podpisywali pokoje lub rozejmy z Francją i Szwecją. W 1645 r. armia szwedzka marszałka Lennarta Torstenssona pokonała siły cesarskie pod Jüteborgiem i Jankowicami. W 1648 r. pod Zursmarshausen wojska francuskie (Tureniusz) i szwedzkie (gen. Karol Gustaw Wrangel) po raz kolejny odniosły zwycięstwo nad armią cesarza. Droga do Austrii i Wiednia już wcześniej stała otworem, a na zachodzie kolejne klęski ponosili Hiszpanie. Cesarz musiał zgodzić się na podpisanie traktatu westfalskiego (24 października 1648 r.). W marcu 1650 r. Ferdynand III wydał specjalny edykt regulujący egzekucję postanowień pokoju w Niemczech. W 1653 r. zwołał jeszcze Sejm Cesarstwa dla rozpatrzenia spraw wykonania postanowień pokoju.

Sprawy niemieckie po 1648 r.

W 1653 r. Sejm Cesarstwa zakazał cesarzowi nadawania statusu stanu Rzeszy oraz godności książęcych i elektorskich bez zgody elektorów i książąt. W 1654 r. Ferdynand III zaakceptował ustawę Sejmu Cesarstwa pozwalającą książętom i stanom Rzeszy na samodzielne zbieranie podatków na cele obronne. Wzmocniło to pozycję książąt zarówno wobec cesarza, jak i wobec poddanych.

Sprawy ziem dziedzicznych

W 1641 r. jako król czeski wydał edykt wprowadzający placetum regium, czyli zakaz publikacji bulli i listów papieskich bez zgody cesarza (króla).

W 1648 r. Ferdynand III ustanowił jednostki stałej armii dla obrony granic ziem dziedzicznych Habsburgów. W 1651 r. cesarz ostatecznie zerwał z tolerancyjną polityką w krajach naddunajskich. Ogłosił wyznanie rzymskokatolickie za jedyne dozwolone na obszarach swojej monarchii.

Pełna tytulatura

Ferdynand, z Bożej łaski uświęcony i wybrany cesarz rzymski, po wieki August, Król Niemiec, Król Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Ramy, Serbii, Galicji, Lodomerii, Kumanii, Bułgarii,arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Brabancji, Styrii, Karyntii, Karnioli, margrabia Moraw, książę Luksemburga, Górnego i Dolnego Śląska, Wirtembergii, Teck etc. książę Szwabii, hrabia Habsburga, Tyrolu, Ferreti, Kyburga, Gorycji etc. landgraf Alzacji, margrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Burgau, Górnych i Dolnych Łużyc etc. pan Marchii Wendyjskiej, Salin, Port Naon, etc., etc., etc.

Genealogia


Prapradziadkowie	król Filip I Habsburg (1478–1506) ∞1496 Joanna Szalona (1479–1555)	król Czech i Węgier Władysław II Jagiellończyk (1456–1516) ∞1502 Anna de Foix-Candale (1484–1506)	książę Bawarii Wilhelm IV Wittelsbach (1493–1550) ∞1522 Maria Badeńska (1507–1580)	cesarz rzymski Ferdynand I Habsburg (1503–1564) ∞1521 Anna Jagiellonka (1503–1547)	Antoni II Lotaryński (1489–1544) ∞1515 Renata Burbon–Montpensier (1494–1539)	król Danii, Szwecji i Norwegii Chrystian II Oldenburg (1481–1559) ∞1515 Izabela Habsburg (1501–1526)
Pradziadkowie	cesarz rzymski Ferdynand I Habsburg (1503–1564) ∞1521 Anna Jagiellonka (1503–1547)		książę Bawarii Albrecht V Wittelsbach (1528–1579) ∞1546 Anna Habsburg (1528–1590)		Franciszek Lotaryński (1517–1545) ∞1541 Krystyna Oldenburg (1521–1590)
Dziadkowie	Karol Styryjski (1540–1590) ∞1571 Maria Anna Wittelsbach (1551–1608)			Wilhelm V Wittelsbach (1548–1626) ∞1568 Renata Lotaryńska (1544–1602)
Rodzice	cesarz rzymski Ferdynand II Habsburg (1578–1637) ∞1600 Maria Anna Wittelsbach (1574–1616)
Ferdynand III Habsburg (1608–1657), cesarz rzymski

Przypisy

↑ Ferdynand III, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-04-21] .
↑ Ferdynand II, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-04-21] .

Bibliografia

W. Felczak, Historia Węgier, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1983.
J. Krasuski, Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 2002. ISBN 83-04-04422-6.
Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, JózefJ. Dobosz, MaciejM. Serwański, IlonaI. Czamańska, wyd. 2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, ISBN 83-7177-118-5, OCLC 749651157 .
H. Wereszycki, Historia Austrii, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1986.
Z. Wójcik, Historia powszechna XVI–XVII wieku, PWN, Warszawa 2001. ISBN 83-01-12920-4.

Cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Karolingowie i inne rody	Karol I Wielki (800–814) Ludwik I Pobożny (814–840) Lotar I (koregent od 817, 840–855) Ludwik II (koregent od 850, 855–875) Karol II Łysy (875–877) Karol III Gruby (881–888) Gwido ze Spoleto (891–894) Lambert ze Spoleto (koregent od 892, 894–898) Arnulf z Karyntii (896–899) Ludwik III Ślepy (901–905) Berengar I z Friulu (915–924)
Ludolfingowie	Otton I Wielki (962–973) Otton II (973–983) Otton III (koregent od 967, 996–1002) Henryk II Święty (1014–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1027–1039) Henryk III (1046–1056) Henryk IV (1084–1105) Henryk V (1111–1125)
Süpplinburgowie	Lotar III (1133–1137)
Hohenstaufowie	Fryderyk I Barbarossa (1155–1190) Henryk VI (1191–1197)
Welfowie	Otto IV (1209–1215)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (1220–1250)
Luksemburgowie	Henryk VII (1312–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1328–1347)
Luksemburgowie	Karol IV (1355–1378) Zygmunt (1433–1437)
Habsburgowie	Fryderyk III (1452–1493) Maksymilian I (1508–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (1558–1564) Maksymilian II (1564–1576) Rudolf II (1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (1637–1657) Leopold I (1658–1705) Józef I (1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)

Królowie niemieccy

Konradyni	Konrad I (911–918)
Ludolfingowie	Henryk I Ptasznik (919–936) Arnulf Zły (antykról 919–921) Otton I Wielki (936–973) Otton II (koregent od 961, 973–983) Otton III (983–1002) Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1024–1039) Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) Herman z Salm (antykról 1081–1088) Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
Supplinburgowie	Lotar III (1125–1137)
Hohenstaufowie	Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) Filip Szwabski (1198–1208)
Welfowie	Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
Wielkie bezkrólewie	Henryk Raspe (antykról 1246–1247) Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
Habsburgowie	Rudolf I (1273–1291)
Nassau	Adolf z Nassau (1292–1298)
Habsburgowie	Albrecht I (1298–1308)
Luksemburgowie	Henryk VII (1308–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
Habsburgowie	Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
Luksemburgowie	Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
Wittelsbachowie	Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
Luksemburgowie	Zygmunt (1410–1437) Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
Habsburgowie	Albrecht II (1438–1439) Fryderyk III (1440–1493) Maksymilian I (1493–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) Ferdynand IV (koregent 1653–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)

Oficjalny tytuł królów niemieckich od XI wieku: król Rzymian
Zobacz też: królowie frankijscy; cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Władcy Węgier

Książęta Węgier

Arpadowie	Arpad (896–907) Tarhos (907 – po 922) Zoltán (907–947) Fajsz (947–955) Taksony (955–970) Gejza (970–997) Stefan I Święty (997–1000/1001)

Królowie Węgier

Arpadowie	Stefan I Święty (1000 lub 1001–1038) Piotr Orseolo (1038–1041) Samuel Aba (1041–1044) Piotr Orseolo (1044–1046) Andrzej I (1046–1061) Bela I (1061–1063) Salomon (1063–1074) Gejza I (1074–1077) Władysław I Święty (1077–1095) Koloman Uczony (1095–1116) Stefan II (1116–1131) Bela II Ślepy (1131–1141) Gejza II (1141–1162) Stefan III (1162–1162) Władysław II (1162–1163) Stefan IV (1163–1165) Stefan III (1163–1172) Bela III (1172–1196) Emeryk (1196–1204) Władysław III (1204–1205) Andrzej II (1205–1235) Bela IV (1235–1270) Stefan V (1270–1272) Władysław IV Kumańczyk (1272–1290) Andrzej III (1290–1301)
Przemyślidzi	Wacław Czeski (Władysław V) (1301–1305)
Wittelsbachowie	Otton (Bela V) (1305–1308)
Andegawenowie	Karol Martel Andegaweński (tytularny 1290–1295) Karol I Robert (1310–1342) Ludwik I Wielki (1342–1382) Maria I (1382–1385) Karol II Mały (1385–1386) Maria I (1386–1395)
Luksemburgowie	Zygmunt (1387–1437)
Andegawenowie	Władysław Neapolitański (tytularny 1403–1414)
Habsburgowie	Albrecht I (1437–1439)
Jagiellonowie	Władysław I (1440–1444)
Habsburgowie	Władysław V Pogrobowiec (1444–1457)
Hunyady	János Hunyady (regent 1446–1453) Maciej Korwin (1458–1490)
Jagiellonowie	Władysław II (1490–1516) Ludwik II (1516–1526)
Zapolyowie	Jan I (1526–1540) Jan II Zygmunt (1540–1571)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian II (1564–1576) Rudolf I (1576–1608) Maciej II (1608–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (1637–1657) Ferdynand IV (1647–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (1705–1711) Karol III (1711–1740) Maria II Teresa (1740–1780)
Habsburgowie- Lotaryńscy	Józef II (1780–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek I (1792–1835) Ferdynand V (1835–1848) Franciszek Józef I (1848–1916) Karol IV (1916–1918)

Władcy Czech

Księstwo
Czech
(870-1198)

Przemyślidzi	Borzywoj I (870–889) Spitygniew I (891–915) Wratysław I (915–921) Wacław I Święty (921–935) Bolesław I Okrutny (935–972) Bolesław II Pobożny (972–999) Bolesław III Rudy (999–1002) Władywoj (1002–1003) Jaromir (1003) Bolesław III Rudy (1003)
Piastowie	Bolesław IV Chrobry (1003–1004)
Przemyślidzi	Jaromir (1004–1012) Oldrzych (1012–1033) Jaromir (1033–1034) Oldrzych (1034) Brzetysław I (1034–1055) Spitygniew II (1055–1061) Wratysław II (1061-1085, król 1085–1092) Konrad I Brneński (1092) Brzetysław II (1092–1100) Borzywoj II (1100–1107) Świętopełk (1107–1109) Władysław I (1109–1117) Borzywoj II (1117–1120) Władysław I (1120–1125) Sobiesław I (1125–1140) Władysław II (1140-1158, król 1158–1172) Fryderyk (1172–1173) Sobiesław II (1173–1178) Fryderyk (1178–1189) Konrad II Otto (1189–1191) Wacław II (1191–1192) Przemysł Ottokar I (1192–1193) Henryk Brzetysław (1193–1197) Władysław III Henryk (1197) Przemysł Ottokar I (1197–1198)

Królestwo
Czech
(1198-1918)

Przemyślidzi	Przemysł Ottokar I (1198–1230) Wacław I (1230–1253) Przemysł Ottokar II (1253–1278) Wacław II (1278–1305) Wacław III (1305–1306)
Dyn. karyncka	Henryk Karyncki (1306)
Habsburgowie	Rudolf III Habsburg (1306–1307)
Dyn. karyncka	Henryk Karyncki (1307–1310)
Luksemburgowie	Jan Luksemburski (1310–1346) Karol IV (I) (1346–1378) Wacław IV Luksemburski (1378–1419) Zygmunt (1419–1437)
Habsburgowie	Albrecht I (1438–1439) Władysław I Pogrobowiec (1440–1457)
Inni	Jerzy z Podiebradów (1458–1471) Maciej Korwin (1469–1490)
Jagiellonowie	Władysław II Jagiellończyk (1471–1516) Ludwik I (1516–1526)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian I (1564–1576) Rudolf II (1576–1611) Maciej (II) (1611–1619) Ferdynand II (1619)
Wittelsbachowie	Fryderyk (1619–1620)
Habsburgowie	Ferdynand II (1620–1637) Ferdynand III (1637–1657) Ferdynand IV (1646–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (1705–1711) Karol II (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol III (1741–1743)
Habsburgowie	Maria Teresa (1740–1780)
Habsburgowie- Lotaryńscy	Józef II (1780–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1835) Ferdynand V Dobrotliwy (1835–1848) Franciszek Józef I (1848–1916) Karol III (1916–1918)

Władcy Austrii

Marchia Wschodnia
(976-1156)

Leopold I (976-994)
Henryk I Mocny (994-1018)
Adalbert I (1018-1055)
Ernest I Mężny (1055-1075)
Leopold II Piękny (1075-1095)
Leopold III Święty (1095-1136)
Adalbert II Pobożny (1136-1137)
Leopold IV Szczodry (1136-1141)
Henryk II Jasomirgott (1141-1156)

Księstwo Austriackie
(1156-1457)

Henryk II Jasomirgott (1156-1177)
Leopold V Cnotliwy (1177-1194)
Fryderyk I (1194-1198)
Leopold VI Sławny (1198-1230)
Fryderyk II Bitny (1230-1246)
Władysław II (1246-1247)
Herman VI Badeński (1248-1250)
Fryderyk I Badeński (1250-1251)
Przemysł Ottokar II (1251-1276)
Rudolf I (1276-1282)
Rudolf II (1282-1283)
Albrecht I (1282-1308)
Rudolf III (1298-1306)
Leopold I (1308-1326)
Fryderyk I Piękny (1308-1330)
Albrecht II Kulawy (1330-1358)
Otto Wesoły (1330-1339)
Fryderyk II (1339-1344)
Leopold II (1339-1344)
Rudolf IV Założyciel (1358-1365)
Albrecht III (1365-1379)
Leopold III (1365-1379)

Austria właściwa
(linia albertyńska)

Albrecht III (1379-1395)
Albrecht IV (1395-1404)
Albrecht V (1404-1439) regenci 1404-1411: Leopold IV Garbaty i Ernest Żelazny
Władysław Pogrobowiec (1440-1457) regent 1440-1452: Fryderyk V

Tyrol i Austria wewnętrzna
(linia leopoldyńska)

Leopold III (1379-1386) Wilhelm I Uprzejmy (1386-1406) Leopold IV Garbaty (1386-1406)
Tyrol (linia tyrolska)	Fryderyk IV z pustą kieszenią (1406-1439) Zygmunt I (1439-1490) regent 1439-1446: Fryderyk V Maksymilian I (1490-1493)
Styria, Karyntia, Kraina (linia ernestyńska)	Ernest Żelazny (1406-1424) Albrecht VI Szczodry (1424-1463) Fryderyk V (1424-1457)

Arcyksięstwo Austriackie
(1457-1804)

Fryderyk V (1457-1493) Maksymilian I (1493-1519) Karol I (1519-1521) Ferdynand I (1521-1564)
Austria wewnętrzna	Karol II (1564-1590) Ferdynand III (1590-1619)
Tyrol i Austria przednia	Ferdynand II (1564-1595) Maksymilian III (1602-1618) Leopold V (1619-1632) Ferdynand Karol (1632-1662) regentka 1632-1646: Klaudia Medycejska Zygmunt Franciszek (1662-1665)
Austria właściwa	Maksymilian II (1564-1576) Rudolf V (1576-1608) Maciej I (1608-1619) Ferdynand III (1619-1637) Ferdynand IV (1637-1657) Leopold VI (1657-1705) Józef I (1705-1711) Karol III (1711-1740) Maria Teresa (1740-1780) koregent 1740-1765: Franciszek I Lotaryński, koregent 1765-1780: Józef II Józef II (1780-1790) Leopold VII (1790-1792) Franciszek II (1792-1804)

Cesarstwo Austrii
(1804-1918)

Franciszek I (1804-1835)
Ferdynand I Dobrotliwy (1835-1848)
Franciszek Józef I (1848-1916)
Karol I (1916-1918)

Władcy Chorwacji

Wczesne średniowiecze

Księstwo Dolnopanońskie

Ljudevit (ok. 810–823)
Ratimir (ok. 829–ok. 838)
Braslav (ok. 880–ok. 897/898)

Chorwacja Dalmatyńska

Wyszesław (II poł VIII w./początek IX w.)
Borna (II poł. VIII w./początek IX w.–820/821)
Władysław (ok. 820–ok. 835)
Misław (ok. 835/839–ok. 845/852)
Trpimir I (ok. 845/852–ok. 864)
Zdesław (864–864)
Domagoj (864–ok. 876)
Ilijko (ok. 876–878)
Zdesław (878–879)
Branimir (879–ok. 888/892)
Muncimir (ok. 888/892–ok. 910/914)
Tomisław (ok. 910/914–ok. 928/930)

Królestwo Chorwacji

Trpimirowicze	Tomisław I (910–928, król od 925) Trpimir II (928–935) Krzesimir I (935–945) Mirosław (945–949) Michał Krzesimir II (949–969) Stefan Držislaw (969–995) Świętosław Suronja (997–1000) Gojsław (1000–1020) Krzesimir III (1000–1030) Stefan I Krzesimirowicz (1030–1058) Piotr Krzesimir IV (1058–1075) Dymitr Zwonimir (1075–1088) Stefan II (1088–1091)
Svačic	Piotr (1093–1097)

Królestwo Chorwacji
(w unii z Węgrami)

Arpadowie	Koloman Uczony (1102–1116) Stefan II (1116–1131) Bela II Ślepy (1131–1141) Gejza II (1141–1162) Stefan III (1162–1162) Władysław II (1162–1163) Stefan IV (1163–1165) Stefan III (1163–1172) Bela III (1172–1196) Emeryk (1196–1204) Władysław III (1204–1205) Andrzej II (1205–1235) Bela IV (1235–1270) Stefan V (1270–1272) Władysław IV Kumańczyk (1272–1290) Andrzej III (1290–1301)
Przemyślidzi	Wacław Czeski (Władysław V) (1301–1305)
Wittelsbachowie	Otton (Bela V) (1305–1308)
Andegawenowie	Karol Martel Andegaweński (tytularny 1290–1295) Karol I Robert (1310–1342) Ludwik I Wielki (1342–1382) Maria I (1382–1385) Karol II Mały (1385–1386) Maria I (1386–1395)
Luksemburgowie	Zygmunt (1387–1437)
Andegawenowie	Władysław Neapolitański (tytularny 1403–1414)
Habsburgowie	Albrecht I (1437–1439)
Jagiellonowie	Władysław I (1440–1444)
Habsburgowie	Władysław V Pogrobowiec (1444–1457)
Hunyady	János Hunyady (regent 1446–1453) Maciej Korwin (1458–1490)
Jagiellonowie	Władysław II (1490–1516) Ludwik II (1516–1526)
Zapolyowie	Jan I (1526–1540) Jan II Zygmunt (1540–1571)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian II (1564–1576) Rudolf I (1576–1608) Maciej II (1608–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (1637–1657) Ferdynand IV (1647–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (1705–1711) Karol III (1711–1740) Maria II Teresa (1740–1780)
Habsburgowie- Lotaryńscy	Józef II (1780–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek I (1792–1835) Ferdynand V (1835–1848) Franciszek Józef I (1848–1916) Karol IV (1916–1918)

Niepodległe
Państwo
Chorwackie

Sabaudczycy	Tomisław II (1941–1943)

zobacz też: Banowie Chorwacji

Władcy Śląska (książęta cieszyńscy)

Mieszko cieszyński (1290–1314/5)

Cieszyn

Kazimierz I (1314/5–1358)
Przemysław I Noszak (1358–1410)
Bolesław I (1410–1431)
Wacław I, Przemysław II, Władysław i Bolesław II (1431–1442)
Wacław I (1442–1468)
Przemysław II (1468–1477)
Kazimierz II (1468–1528)
Wacław II (1518–1524)
Wacław III Adam (1528–1579)
Adam Wacław (1579–1617)
Fryderyk Wilhelm (1617–1625)
Elżbieta Lukrecja (1625–1653)
Ferdynand IV Habsburg (1653–1654)
Ferdynand III Habsburg (1654–1657)
Leopold I Habsburg (1657–1705)
Józef I Habsburg (1705–1711)
Karol VI Habsburg (1711–1722)
Leopold Lotaryński (1722–1729)
Franciszek I Lotaryński (1729–1765)
Józef II Habsburg (1765–1766)
Maria Krystyna Habsburg (1766–1798)
Albert Sasko-Cieszyński (1766–1822)
Karol Ludwik Habsburg (1822–1847)
Albrecht Fryderyk Habsburg (1847–1895)
Fryderyk Habsburg (1895–1918)

Władcy Śląska (książęta raciborscy)

Przemysław (1290–1306)
Leszek (1306–1336)
Mieszko cieszyński (1306–1308)
Mikołaj II (1336–1365)
Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1377)
Jan I (1377–1380/1382)
Jan II Żelazny, Mikołaj IV (1380/2–1385)
Jan II Żelazny (1385–1424)
Mikołaj V, Wacław II (1424–1437)
Wacław II (1437–1456)
Małgorzata z Szamotuł (regent i współrządząca 1456–1462)
Jan V (1456–1493)
Mikołaj VI, Jan VI, Walentyn Garbaty (1493–1506)
Walentyn Garbaty (1506–1521)
Jan Dobry (1521–1532)
Jerzy Hohenzollern (1532–1543)
Jerzy Fryderyk Hohenzollern (1543–1552)
Ferdynand I (1552–1564)
Maksymilian I (1564–1576)
Rudolf I (1576–1612)
Maciej I (1612–1619)
Ferdynand II (1619–1637)
Ferdynand III (1637–1645)
Władysław IV Waza (1646–1648)
Jan Kazimierz Waza (1648)
Karol Ferdynand Waza (1648–1655)
Jan Kazimierz Waza (1655)
Ludwika Maria Gonzaga (1655–1663)
Juliusz I d’Enghien (1663)
Ludwika Maria Gonzaga (1663–1666)
Leopold I (1666–1705)
Józef I (1705–1740)
Karol I (1711–1740)
Maria Teresa I (1740–1742)
Fryderyk I (1742–1786)
Fryderyk Wilhelm I (1786–1797)
Fryderyk Wilhelm II (1797–1840)
Fryderyk Wilhelm III (1840–1861)
Wilhelm I (1861–1880)
Wiktor I Maurycy (1880–1893)
Wiktor II Amadeusz (1893–1923)
Wiktor III August (1923–1945)
Franciszek I Albrecht (1945)

Żory	Jan I (1377–1378) Przemysław I Noszak (1378–1382) Jan II Żelazny (1382–1424) Mikołaj V, Wacław II (1424–1437) Mikołaj V (1437–1454) Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) Wacław III (1456–1473) Jakub z Dębna (1473–1478) Jan V Młodszy (1478) Henryk z Podiebradów (1478)
Pszczyna	Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1375) Władysław Opolczyk (1375–1396) Jan II Żelazny (1396–1407) Helena Korybutówna (1407–1449) Mikołaj V (1449–1452) Barbara Rokemberg (1452–1462) Jan IV Starszy (1462–1456) Wacław III (1465–1473) Jan V (1473–1474) Hynek Podiebradowicz (1474) Wiktoryn z Podiebradów (1474–1480) Kazimierz II (1480/98–1517) Aleksy Thurzon (1517–1525) Jan Thurzon (1525–1548) Baltazar von Promnitz (1548–1562) Jan Erdmann von Promnitz (do 1763) Fryderyk Erdmann Anhalt-Köthen (od 1763) Henryk z Anhaltu-Köthen (do 1846) Jan Henryk X Hochberg (1846–1855) Jan Henryk XI Hochberg (1855–1907) Jan Henryk XV Hochberg (1907–1938) Jan Henryk XVII Hochberg (1938–1945)
Rybnik	Mikołaj V (1437–1454) Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) Wacław III (1456–1473) Jan V? (1473–1493) Mikołaj VI, Jan VI, Walentyn Garbaty (1493–1506) Walentyn Garbaty (1506–1521) Jan II Dobry (1521–1532)
Wodzisław Śląski	Konstancja wodzisławska (1337–1351) Mikołaj V (1437–1454) Jan IV Starszy, Wacław III (1454–1456) Jan IV Starszy (1456–1483) Jan V Maciej Korwin 1474 i 1490 (1483–1491) Władysław II Jagiellończyk (1491–1502) Jerzy Salenberg (1502–1517) Baltazar Wilczek (1517–1527) Jan Planknar (1528–1556)