Waniliowe
Vanilla pompona | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | szparagowce | ||
Rodzina | storczykowate | ||
Podrodzina | waniliowe | ||
Nazwa systematyczna | |||
Vanilloideae Szlach. Fragm. Florist. Geobot., Supp. 3: 48. 1995[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
| |||
|
Waniliowe (Vanilloideae) – podrodzina w obrębie storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niej 245 gatunków skupionych w 14 rodzajach, występujących na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej oraz w strefie umiarkowanej we wschodniej części Ameryki Północnej oraz Azji[2]. Przez długi czas pozycja i ranga systematyczna tej grupy roślin budziła wśród systematyków długie spory, czego przyczyną jest szereg cech plezjomorficznych u jej przedstawicieli. Po raz pierwszy diagnozę naukową tego taksonu podał polski botanik – Dariusz Szlachetko w 1995. Później została ona potwierdzona w szeregu publikacjach prezentujących wyniki analiz molekularnych i morfologicznych[5].
Należące tu rośliny cechują się wzrostem sympodialnym lub monopodialnym, wielu przedstawicieli to myko-heterotrofy i pnącza[2]. Do cech charakterystycznych należą miękkie pyłkowiny, w których pyłek skupiony jest w tetrady, brak tarczek (viscidium)[6]. Pręcik pojedynczy, wygięty do przodu, pochodzący z zewnętrznego okółka pręcikowia, oraz dwa prątniczki stanowiące pozostałość okółka wewnętrznego[2].
Systematyka
- Pozycja systematyczna podrodziny według Angiosperm Phylogeny Website[2]
storczykowate |
| ||||||||||||||||||||||||
- Cleistes Rich. ex Lindl.
- Cleistesiopsis Pansarin & F.Barros
- Duckeella Porto & Brade
- Isotria Raf.
- Pogonia Juss.
- Pogoniopsis Rchb.f.
Plemię Vanilleae
- Clematepistephium N. Hallé
- Cyrtosia Blume
- Epistephium Kunth
- Eriaxis Rchb. f.
- Erythrorchis Blume
- Galeola Lour.
- Lecanorchis Blume
- Pseudovanilla Garay
- Vanilla Mill. – wanilia
-
Pogonia ophioglossoides -
Epistephium lucidum -
Torebka wanilii
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-16] (ang.).
- ↑ a b c d e f Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-16] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – V. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2012-07-14]. (ang.).
- ↑ Vanilloideae. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-16].
- ↑ a b Emerson R. Pansarin, Antonio Salatino, Maria L.F. Salatino. Phylogeny of South American Pogonieae (Orchidaceae, Vanilloideae) based on sequences of nuclear ribosomal (ITS) and chloroplast ( psaB, rbcL, rps16, and trnL-F ) DNA, with emphasis on Cleistes and discussion of biogeographic implications. „Organisms, Diversity & Evolution”. 8, s. 171–181, 2008.
- ↑ Krystyna Oszkinis: Storczyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2004, s. 193. ISBN 83-09-01774-X.
- ↑ Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 luty 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.).
- ↑ Vanilloideae. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-16].
- ↑ Emerson R. Pansarin, Fábio de Barros. Taxonomic notes on Pogonieae ( Orchidaceae ): Cleistesiopsis, a new genus segregated from Cleistes , and description of two new South American species, Cleistes batistana and C. elongata. „Kew Bulletin”. 63, 3, s. 441-448, 2008. DOI: 10.1007/s12225-008-9047-5.