Zając wielkanocny

Wielkanocna kartka pocztowa z zającem, ok. 1915.
Zobacz multimedia związane z tematem: Zając wielkanocny
Zobacz kolekcję cytatów o zającu wielkanocnym w Wikicytatach

Zając wielkanocny – jeden ze świeckich symboli Wielkiej Nocy, święta chrześcijan[1].

Pomimo że pierwsze interpretacje znaczenia zająca w chrześcijaństwie pochodzą z pism pisarzy wczesnochrześcijańskich (m.in. Hezydiusz, Augustyn z Hippony), to najstarsze źródła łączące zająca z symboliką jajka wielkanocnego pochodzą z końca XVII wieku. Wyjaśnień takiego połączenia jest wiele – nawiązanie do zwyczajów podatkowych (składanie daniny w naturze), kojarzenie zwierzęcia z nadejściem wiosny czy utożsamianie zająca z tym stworzeniem, które według rodziców, przynosi dla dzieci pisanki jako drobne upominki. Popularność symbolu zająca znacznie wzrosła wraz z pojawieniem się kartek pocztowych ze świątecznymi życzeniami[2].

Zwyczaj obdarowywania przez zająca pochodzi z Niemiec. W Polsce obchodzony jest w niektórych regionach, m.in. na Śląsku, Pomorzu Zachodnim czy w Wielkopolsce[3]. Według tradycji zając chodzi z koszykiem wielkanocnym i zostawia prezenty (zazwyczaj są to drobne upominki lub słodycze) w pierwszy dzień[a] Świąt Wielkanocnych w koszyczkach ukrytych w domu lub ogrodzie[3], wyścielonych pociętą na paski zieloną bibułą[4].

W Australii, gdzie sprowadzone z Europy króliki są poważnym problemem ekologicznym, w ramach ruchu wspierania lokalnej fauny, zrodziła się inicjatywa zastępowania wielkanocnych zajęcy (ang. Easter Bunny, dosł. królik wielkanocny) wielkanocnymi wielkouchami (ang. Easter Bilby)[5].

Uwagi

  1. W południowo-zachodniej Wielkopolsce zając przychodzi w Wielki Czwartek[3].

Przypisy

  1. Redakcja MM Poznań: Dlaczego zając jest symbolem Wielkanocy?. poznan.naszemiasto.pl, 2015-01-10. [dostęp 2017-04-19].
  2. ks. R.K: Zając na Wielkanoc. opoka.org.pl. [dostęp 2017-04-19].
  3. a b c Nasze miasto: Kościan – Dlaczego prezenty na Wielkanoc przynosi zajączek?
  4. Monika Borowiak: Wielkanoc: kiedy przychodzi ten Zając?. codziennypoznan.pl, 2016-03-26. [dostęp 2017-04-20].
  5. The Easter Bilby. The Australian Bilby Appreciation Society. [dostęp 2017-04-21]. (ang.).
  • p
  • d
  • e
Chrześcijaństwo
zachodnie
przedpoście
  • Niedziela Siedemdziesiątnicy, Starozakonna (Septuagesima) (-70)
  • Niedziela Sześćdziesiątnicy, Mięsopustna (Sexagesima) (-63)
  • Niedziela Pięćdziesiątnicy, Zapustna (Quinquagesima) (-56)
  • Niedziela Czterdziesiątnicy (Quadragesima) (-49)
  • nabożeństwo czterdziestogodzinne
wielki post
Wielki Tydzień
Triduum
Paschalne
Wielki Czwartek (-3)
Wielki Piątek (-2)
Wielka Sobota (-1)
Wielka Noc
oktawa wielkanocna
okres wielkanocny
wigilia i oktawa
Zielonych Świątek
okres zwykły
święta wyznaczane
datą Wielkanocy
Chrześcijaństwo
wschodnie
przedpoście
  • Niedziela Pragnienia (o Zacheuszu) (-77)
  • Niedziela Pokory (o Celniku i Faryzeuszu) (-70)
  • Niedziela Miłosierdzia (o Synu Marnotrawnym) (-63)
  • Niedziela mięsopustna (o Sądzie Ostatecznym) (-56)
  • Mięsopustna Powszechna Sobota Dusz (-50)
  • Niedziela seropustna (Przebaczenia Win) (-49)
wielki post
  • Czysty (Zielony, Postny) Poniedziałek (-48)
  • Sobota Teodora (-43)
  • Niedziela Tryumfu Ortodoksji (-42)
  • Sobota Upamiętnienia (-36, -29, -22)
  • Niedziela Krestopokłonna (-28)
  • Niedziela św. Jana Klimaka (-21)
  • Sobota Akatystu (-15)
  • Niedziela Marii Egipcjanki (-14)
Wielki Tydzień
Wielka Noc
  • rezurekcja
  • Liturgia św. Bazylego Wielkiego
  • Agape Vespers
  • Khristós Anésti! Alithós Anésti!
  • trikirion paschalny
  • troparion paschalny
  • Pentecostarion
  • Posiadacze mirry
Biały Tydzień
okres wielkanocny
  • Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
  • Świętych Niewiast Mirro (+14)
  • Niedziela o Paralityku (+21)
  • Meso-Pentecost (+24)
  • Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
  • Niedziela o Ślepcu (+35)
  • Apodosis (+38)
  • Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
  • Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
  • Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
  • Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
  • II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
  • III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
  • Wszystkich Świętych (+56)
Postacie
folklorystyczne
Zwyczaje
polskie
karnawał
(zapusty, mięsopust)
post
wielkanoc
zielone święta
Zwyczaje
międzynarodowe
  • osterbrunnen
  • palenie Judasza
Atrybuty
Kontrola autorytatywna (stworzenie mityczne):
  • LCCN: sh2007002263
  • GND: 4172936-5
  • J9U: 987007554306405171
Encyklopedia internetowa:
  • NE.se: påskhare
  • SNL: påskehare