Baranek Boży

Agnus Dei na ołtarzu kaplicy w Kehlen
Baranek Boży z Ołtarza Gandawskiego Huberta i Jana van Eyków

Baranek Boży (łac. Agnus Dei) – tytuł, którego w Nowym Testamencie używał wobec Jezusa Chrystusa Jan Chrzciciel (J 1, 29). Jest to odwołanie do nauki starotestamentowej, w której baranek jest ofiarą składaną Bogu i ważnym elementem celebracji święta Paschy (Wj 12, 1-11). Baranek Boży symbolizuje ofiarę Jezusa na krzyżu, którą złożył dla odkupienia ludzkości (Iz 53, 7).

Agnus (łac. Baranek) w połączeniu z dopełniaczem słowa Deus (łac. Bóg) – Dei – tworzy znane wyrażenie Agnus Dei, co dosłownie znaczy Baranek Boga, choć w języku polskim zwykle tłumaczone jest za pomocą przymiotnika: Baranek Boży. Ten związek frazeologiczny pochodzi z Wulgaty, tj. Biblii tłumaczonej na łacinę przez św. Hieronima ze Strydonu, gdzie Jan Chrzciciel wypowiada się tymi słowy: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi („Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata”; Ewangelia według świętego Jana 1, 29). Wszyscy są odkupieni przez krew Chrystusa, przelaną na krzyżu na podobieństwo krwi baranka, którą oznaczano w noc paschalną drzwi Izraelitów w Egipcie. Krew Baranka – Chrystusa oczyszcza nas z grzechów[1].

Agnus Dei w liturgii

Śpiew Baranku Boży wykonuje się podczas Mszy Świętej bezpośrednio przed Komunią Świętą, należy do stałych części Mszy Świętej.

„Baranku Boży” śpiewa się również podczas Komunii w Kościele luterańskim, ma jednak nieco inne brzmienie niż w katolicyzmie.

Agnusek

figurka baranka z ciasta
trzy baranki wielkanocne

W Polsce agnusek (od nazwy łacińskiej) to baranek wielkanocny – medalik z wosku poświęcony przez papieża, z odciśniętą na awersie podobizną Jana Chrzciciela, a na rewersie Baranka. Medalik miał chronić przed złem i chorobami. Do dnia dzisiejszego w Wielką Sobotę święci się wraz z innymi pokarmami figurki baranka – symbolu Chrystusa, niewinnej Ofiary paschalnej – wykonaną z masła, cukru, ciasta itp.

Przypisy

  1. Edward Ozorowski: Słownik podstawowych pojęć teologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007, s. 20. ISBN 978-83-7072-443-6.

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Baranek Boży
Zobacz hasła Baranek Bożyagnusek w Wikisłowniku
Zobacz w Wikiźródłach:

• Agnusek w Encyklopedii staropolskiej
• Agnus Dei w Encyklopedii kościelnej
• Agnusek w Encyklopedii kościelnej
• najbardziej rozwpowszechnione polskie tłumaczenie tekstu modlitwy Baranku Boży

Zobacz w łacińskojęzycznych Wikiźródłach tekst oryginalny modlitwy Agnus Dei stosowanej w liturgii łacińskiej
  • p
  • d
  • e
Obrzędy mszy rytu rzymskiego
Obrzędy wstępne
Liturgia słowa
(Msza katechumenów)
Liturgia eucharystyczna
(Msza wiernych)
Modlitwa eucharystyczna
Obrzędy komunijne
Obrzędy końcowe
  • p
  • d
  • e
Wstęp
  • Preludium organowe lub inna muzyka na rozpoczęcie
  • Formuła trynitarna
  • Pozdrowienie liturgiczne
  • Słowo wstępne
  • Pieśń zboru
Liturgia spowiednia
  • Wstęp do spowiedzi
  • Przemówienie spowiednie lub Psalm pokutny
  • Powszechna modlitwa spowiednia
  • Pytania spowiednie
  • Absolucja
  • Modlitwa dziękczynna
  • Pieśń zboru
Liturgia wstępna
Liturgia
Słowa Bożego
Słowo i wyznanie
Chrzest święty
Zwiastowanie
  • Tekst kazalny
  • Suspirium
  • Pozdrowienie liturgiczne
  • Kazanie
  • Apostolskie życzenie pokoju
  • Pieśń zboru
  • Modlitwa powszechna
Liturgia
Sakramentu Ołtarza
Liturgia końcowa
  • Antyfona końcowa
  • Kolekta
  • Rozesłanie
  • Błogosławieństwo aaronowe
  • Pieśń końcowa
  • Postludium
Agendy i śpiewniki

  • Kategoria:Liturgia chrześcijańska
  • p
  • d
  • e
Chrześcijaństwo
zachodnie
przedpoście
  • Niedziela Siedemdziesiątnicy, Starozakonna (Septuagesima) (-70)
  • Niedziela Sześćdziesiątnicy, Mięsopustna (Sexagesima) (-63)
  • Niedziela Pięćdziesiątnicy, Zapustna (Quinquagesima) (-56)
  • Niedziela Czterdziesiątnicy (Quadragesima) (-49)
  • nabożeństwo czterdziestogodzinne
wielki post
Wielki Tydzień
Triduum
Paschalne
Wielki Czwartek (-3)
Wielki Piątek (-2)
Wielka Sobota (-1)
Wielka Noc
oktawa wielkanocna
okres wielkanocny
wigilia i oktawa
Zielonych Świątek
okres zwykły
święta wyznaczane
datą Wielkanocy
Chrześcijaństwo
wschodnie
przedpoście
  • Niedziela Pragnienia (o Zacheuszu) (-77)
  • Niedziela Pokory (o Celniku i Faryzeuszu) (-70)
  • Niedziela Miłosierdzia (o Synu Marnotrawnym) (-63)
  • Niedziela mięsopustna (o Sądzie Ostatecznym) (-56)
  • Mięsopustna Powszechna Sobota Dusz (-50)
  • Niedziela seropustna (Przebaczenia Win) (-49)
wielki post
  • Czysty (Zielony, Postny) Poniedziałek (-48)
  • Sobota Teodora (-43)
  • Niedziela Tryumfu Ortodoksji (-42)
  • Sobota Upamiętnienia (-36, -29, -22)
  • Niedziela Krestopokłonna (-28)
  • Niedziela św. Jana Klimaka (-21)
  • Sobota Akatystu (-15)
  • Niedziela Marii Egipcjanki (-14)
Wielki Tydzień
Wielka Noc
  • rezurekcja
  • Liturgia św. Bazylego Wielkiego
  • Agape Vespers
  • Khristós Anésti! Alithós Anésti!
  • trikirion paschalny
  • troparion paschalny
  • Pentecostarion
  • Posiadacze mirry
Biały Tydzień
okres wielkanocny
  • Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
  • Świętych Niewiast Mirro (+14)
  • Niedziela o Paralityku (+21)
  • Meso-Pentecost (+24)
  • Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
  • Niedziela o Ślepcu (+35)
  • Apodosis (+38)
  • Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
  • Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
  • Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
  • Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
  • II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
  • III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
  • Wszystkich Świętych (+56)
Postacie
folklorystyczne
Zwyczaje
polskie
karnawał
(zapusty, mięsopust)
post
wielkanoc
zielone święta
Zwyczaje
międzynarodowe
  • osterbrunnen
  • palenie Judasza
Atrybuty
Kontrola autorytatywna (tytuł):
  • GND: 4510117-6
  • GIA: 901001026
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3874237
  • Catalana: 0001017, 0159439
  • DSDE: agnus_Dei
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 811