Fis-moll

Znaki chromatyczne w gamie fis-moll
Diagram akordu fis-moll dla gitary

fis-moll – gama muzyczna oparta na skali molowej, której toniką jest fis. Gama fis-moll w odmianie naturalnej (eolskiej) zawiera dźwięki: fis, gis, a, h, cis, d, e. W zapisie tonacji fis-moll występują trzy krzyżyki.

Oprócz odmian: eolskiej, harmonicznej i doryckiej, jest też odmiana melodyczna brzmiąca jak do góry dorycka, a w dół jak eolska.

\relative f'{ \key fis \minor \override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f \cadenzaOn fis1 gis a h cis d e fis \cadenzaOff } \addlyrics { \small { fis gis a h cis d e fis } }

Gama fis-moll w odmianie harmonicznej (z VII stopniem podwyższonym o półton):

\relative f'{ \key fis \minor \override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f \cadenzaOn fis1 gis a h cis d eis fis \cadenzaOff } \addlyrics { \small { fis gis a h cis d eis fis } }

Gama fis-moll w odmianie doryckiej (z VI i VII stopniem podwyższonym o półton w stosunku do gamy fis-moll naturalnej):

\relative f'{ \key fis \minor \override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f \cadenzaOn fis1 gis a h cis dis eis fis \cadenzaOff } \addlyrics { \small { fis gis a h cis dis eis fis } }

Durową paralelą gamy jest A-dur[1], jednoimienną durową – Fis-dur.

Nazwa fis-moll oznacza także akord, zbudowany z pierwszego (fis), trzeciego (a) i piątego (cis) stopnia gamy fis-moll.

Akord fis-moll

\relative f'{ \override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f \cadenzaOn s1 <fis a cis> s1 \cadenzaOff }

CDEFGAHCDEFGAH

Znane dzieła w tonacji fis-moll:

  • Dietrich Buxtehude – Preludium fis-moll (na organy)
  • Fryderyk Chopin – Preludium fis-moll, Polonez op. 44
  • Felix Mendelssohn-Bartholdy – „Pieśń weneckiego Gondoliera” ze zbioru „Pieśni bez słów”
  • Aleksandr Skriabin – III Sonata fortepianowa op. 23
  • Henryk Wieniawski – I Koncert skrzypcowy

Zobacz też

Zobacz hasło fis-moll w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ FranciszekF. Wesołowski FranciszekF., Zasady muzyki, wyd. 7, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1986, s. 127, ISBN 83-224-0250-3 .

Linki zewnętrzne

  • F♯ minor scale. [w:] WolframAlpha Computational Knowledge Engine [on-line]. Wolfram Alpha LLC — A Wolfram Research Company. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
  • F♯ minor chord. [w:] WolframAlpha Computational Knowledge Engine [on-line]. Wolfram Alpha LLC — A Wolfram Research Company. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
  • p
  • d
  • e
Deses=C
His=C
gisis=a
heses=a
Asas
Eses
ces
Heses
fis
his
Ais
fisis
Eis
cisis

W czerwonym pierścieniu znajdują się nazwy tonacji durowych, w zielonym – molowych. Teoretycznie istniejące, ale niestosowane w praktyce tonacje enharmoniczne zapisane są drobną czcionką. W zewnętrznym szarym pierścieniu pokazane są odpowiadające danej gamie znaki przykluczowe.