Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg

Data i miejsce urodzenia

24 lipca 1664
Neuburg an der Donau

Data i miejsce śmierci

18 kwietnia 1732
Wrocław

Miejsce pochówku

archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu

Biskup wrocławski

Okres sprawowania

1683-1732

Arcybiskup Trewiru

Okres sprawowania

1716-1729

Wyznanie

katolicyzm

Sakra biskupia

1683

Multimedia w Wikimedia Commons

Franz Ludwig z Palatynatu-Neuburg, niem. Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg (ur. 24 lipca 1664 w Neuburgu, zm. 18 kwietnia 1732 we Wrocławiu) – arystokrata niemiecki, biskup wrocławski (od 1683) i książę nyski, a następnie (równocześnie) biskup Wormacji (od 1702), arcybiskup Trewiru (1716-29) i Moguncji (od 1712 do śmierci).

Życiorys

Pochodził z rodu Wittelsbachów. Był synem palatyna reńskiego Filipa Wilhelma i Elżbiety Amelii z Hesji-Darmstadt. Miał liczne rodzeństwo. Jego starszym bratem był Ludwik Antoni. Siostra Jadwiga była żoną Jakuba Sobieskiego od 1691, siostra Eleonora – żoną cesarza Leopolda I.

Przypisuje mu się zatrzymanie fali procesów o czary, które w XVII wieku na terenie księstwa nyskiego pociągnęły za sobą śmierć ponad 250 kobiet i dziewczynek uznanych za czarownice i spalonych na stosie. Wprowadził też liczne reformy w celu poprawy położenia najuboższych warstw społeczeństwa^[1]. W 1684 został starostą generalnym Śląska. Z funkcji tej zrezygnował w 1719.

Pełnił funkcje arcykanclerza Rzeszy Niemieckiej, a od 1694 wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego. Pochowany w katedrze wrocławskiej w Kaplicy Elektorskiej^[2], przez siebie ufundowanej.

Przypisy

↑ Paweł Szymkowicz: Historia procesów czarownic. szlakczarownic.eu. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)].
↑ Kaplica Elektorska (Kurfürstlische Kapelle) we wrocławskiej archikatedra św. Jana Chrzcicielapolska-org.pl

Bibliografia

Father Franz Ludwig am Rhein zu Neuburg. The Hierarchy of the Catholic Church. [dostęp 2012-11-28]. (ang.).

Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego

Przełożeni bractwa szpitalnego (1190–1198)	Sibrand (1190) Konrad (1190–1192) Gerhard (1192) Heinrich I (1193/94) Ulrich (1195–1196) Heinrich II (1196)
Wielcy mistrzowie rycerskiego zakonu krzyżackiego (1198–1929)	Heinrich Walpot von Bassenheim (1198–1208) Otto von Kerpen (1208–1209) Heinrich von Tunna (1209) Hermann von Salza (1209–1239) Konrad von Thüringen (1239–1240) Gerhard von Malberg (1240–1244) Heinrich von Hohenlohe (1244–1249) Günter von Wüllersleben (1250–1252) Poppo von Osterna (1252–1256) Wilhelm von Urenbach (1253–1256) Anno von Sangershausen (1256–1273) Hartmann von Heldrungen (1273–1282) Burkhard von Schwanden (1283–1290) Konrad von Feuchtwangen (1291–1296) Gottfried von Hohenlohe (1297–1303) Siegfried von Feuchtwangen (1303–1311) Karl Bessart von Trier (1311–1324) Werner von Orseln (1324–1330) Luther von Braunschweig (1331–1335) Dietrich von Altenburg (1335–1341) Ludolf König von Wattzau (1342–1345) Heinrich Dusemer von Arfberg (1345–1351) Winrich von Kniprode (1351–1382) Konrad Zöllner von Rotenstein (1382–1390) Konrad von Wallenrode (1391–1393) Konrad von Jungingen (1393–1407) Ulrich von Jungingen (1407–1410) Heinrich von Plauen (1410–1413) Michael Küchmeister von Sternberg (1414–1422) Paul Bellitzer von Russdorff (1422–1441) Konrad von Erlichshausen (1441–1449) Ludwig von Erlichshausen (1450–1467) Heinrich Reuss von Plauen (1467–1470) Henryk Reffle von Richtenberg (1470–1477) Martin Truchsess von Wetzhausen (1477–1489) Johann von Tieffen (1489–1497) Fryderyk Wettyn (1498–1510) Albrecht Hohenzollern (1511–1525) Wolter von Plettenberg (1526–1529) Walter von Cronberg (administrator, 1527–1543) Wolfgang Schutzbar (1543–1566) Georg Hundt von Weckheim (1566–1572) Henryk von Bobenhausen (1572–1590) Maksymilian III Habsburg (1590–1618) Karol Habsburg (1618–1624) Jan Eustachy von Westernach (1625–1627) Jan Kasper von Stadion (1627–1641) Leopold Wilhelm Habsburg (1641–1662) Karol Józef Habsburg (koadiutor, 1662–1664) Jan Kasper von Ampringen (1664–1684) Ludwik Antoni von Pfalz-Neuburg (1684–1694) Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg (1694–1732) Klemens August Wittelsbach (1732–1761) Karol Lotaryński (1761–1780) Maksymilian Franciszek Habsburg (1780–1801) Karol Ludwik Habsburg (1801–1804) Antoni Wiktor Habsburg (1804–1835) Maksymilian Habsburg-Este (1835–1863) Wilhelm Habsburg (1863–1894) Eugeniusz Ferdynand Habsburg (1894–1923) Norbert Klein (1923–1929)
Wielcy mistrzowie i opaci kleryckiego zakonu krzyżackiego (od 1929)	Norbert Klein (1929–1933) Paul Heider (1933–1936) Robert Schälzky (1936–1948) Marian Tumler (1948–1970) Ildefons Pauler (1970–1988) Arnold Othmar Wieland (1988–2000) Bruno Platter (2000–2018) Frank Bayard (od 2018)

Biskupi wrocławscy

Biskupi diecezjalni	Jan (1000–?) Hieronim (1051–1062) Jan I (1063−1072) Piotr I (1074−1111) Żyrosław I (1112−1120) Heymo (1120−1126) Robert I (1126−1140) Robert II (1140−1142) Konrad (1142−1146) Jan Gryfita (1146−1149) Walter z Malonne (1149−1169) Żyrosław II (1170/1171−1198) Jarosław opolski (1198−1201) Cyprian (1201−1207) Wawrzyniec (1207−1232) Tomasz I (1232−1268) Władysław wrocławski (administrator apostolski)(1268−1270) Tomasz II Zaremba (1270−1292) Jan Romka (1292−1301) Henryk z Wierzbna (1302−1319) Nanker (1326−1341) Przecław z Pogorzeli (1342−1376) Wacław II legnicki (1382−1417) Konrad IV Starszy (1417−1447) Piotr II Nowak (1447−1456) Jodok z Rożemberka (1456−1467) Rudolf von Rüdesheim (1468−1482) Jan IV Roth (1482−1506) Jan V Thurzo (1506−1520) Jakub von Salza (1520−1539) Baltazar von Promnitz (1539−1562) Kaspar von Logau (1562−1574) Marcin Gerstmann (1574−1585) Andreas Jerin (1586−1596) Jan VI von Sitsch (1600−1608) Karol Habsburg (1608−1624) Karol Ferdynand Waza (1625−1655) Leopold Wilhelm Habsburg (1656−1662) Karol Józef Habsburg (1663−1664) Sebastian von Rostock (1665−1671) Friedrich von Hessen (1671−1682) Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg (1683−1732) Philipp Ludwig von Sinzendorf (1732−1747) Philipp Gotthard von Schaffgotsch (1747−1795) Joseph Christian Hohenlohe-Bartenstein (1795−1817) Emmanuel von Schimonsky (1824−1832) Leopold von Sedlnitzky (1836−1840) Joseph Knauer (1843−1844) Melchior von Diepenbrock (1845−1853) Heinrich Förster (1853−1881) Robert Herzog (1882−1886) Georg von Kopp (1887−1914) Adolf Bertram (1914−1945) Bolesław Kominek (1956–1967 delegat prymasa) Bolesław Kominek (1967–1972 adm. apost.) Bolesław Kominek (1972–1974) Henryk Gulbinowicz (1976−2004) Marian Gołębiewski (2004–2013) Józef Kupny (od 2013)
Biskupi pomocniczy	Wit (ok. 1255−ok. 1260) Salwiusz (?–ok. 1268) Herbord (1270–ok. 1275) Iwan (XIII w.) Paweł (ok. 1299) Mikołaj (ok. 1303–?) Hartung (ok. 1303–?) Paweł z Bancz (1307−ok. 1325) Stefan (1339−1345) Franciszek Rothwitz (1346−1365) Tomasz (1350−1378) Maciej ze Środy (1361−1370) Dersław Schwenkfeld (1365−1398) Mikołaj z Bolesławia (1398−1411) Bernard z Wrocławia (1405−1435) Tilmann Wessel (1412−ok. 1430) Jan Panwitz (1431−1446) Jan Erler (1446−1470) Bernard (1447−1449) Franciszek Kuhschmalz (1454−1457) Jan Pelletz (1456−1466) Jan Ambrosii (1476−1504) Jan Filipec 1492–1510 Heinrich Füllstein (1505–1538) Johann Thiel (1539−1545) Adam Weisskopf (1577−1602) Georg Scultetus (1604−1613) Franz Ursinus (1614–1615) Martin Kolsdorf (1617−1624) Johann Balthasar Liesch von Hornau (1626−1661) Kasper Karas (1641−1646) Karl Franz Neander von Petersheide (1662−1693) Johann Brunetti (1694−1703) Stefan Antoni Mdzewski (1703–1718) Franz Engelbert Barbo (1704−1706) Anton Ignaz Müntzer (1709−1714) Elias Daniel Sommerfeld (1714−1742) Franz Dominik Almesloe (1743−1760) Jan Maurycy Strachwitz (1761−1781) Anton Ferdinand von Rothkirch und Panten (1781−1805) Emmanuel von Schimonsky (1798−1823) Karl Aulock (1826−1830) Joseph Schuberth (1831−1835) Daniel Latussek (1838−1857) Bernard Bogedain (1858−1860) Adrian Włodarski (1861−1875) Hermann Gleich (1875−1900) Franciszek Śniegoń (1883−1891) Heinrich Marx (1900−1911) Karl Augustin (1910−1919) Walenty Wojciech (1920−1940) Josef Deitmer (1923−1929) Joseph Ferche (1940−1946) Andrzej Wronka (1957−1974 do 1967 formalnie gnieźnieński) Wincenty Urban (1960−1983 do 1967 formalnie gnieźnieński) Paweł Latusek (1962−1973 do 1967 formalnie gnieźnieński) Józef Marek (1973−1978) Tadeusz Rybak (1977−1992) Adam Dyczkowski (1978−1992) Józef Pazdur (1985−2000) Jan Tyrawa (1988−2004) Edward Janiak (1996−2012) Andrzej Siemieniewski (2006−2021) Jacek Kiciński (od 2016) Maciej Małyga (od 2022)

Biskupi diecezjalni

Jan (1000–?)
Hieronim (1051–1062)
Jan I (1063−1072)
Piotr I (1074−1111)
Żyrosław I (1112−1120)
Heymo (1120−1126)
Robert I (1126−1140)
Robert II (1140−1142)
Konrad (1142−1146)
Jan Gryfita (1146−1149)
Walter z Malonne (1149−1169)
Żyrosław II (1170/1171−1198)
Jarosław opolski (1198−1201)
Cyprian (1201−1207)
Wawrzyniec (1207−1232)
Tomasz I (1232−1268)
Władysław wrocławski (administrator apostolski)(1268−1270)
Tomasz II Zaremba (1270−1292)
Jan Romka (1292−1301)
Henryk z Wierzbna (1302−1319)
Nanker (1326−1341)
Przecław z Pogorzeli (1342−1376)
Wacław II legnicki (1382−1417)
Konrad IV Starszy (1417−1447)
Piotr II Nowak (1447−1456)
Jodok z Rożemberka (1456−1467)
Rudolf von Rüdesheim (1468−1482)
Jan IV Roth (1482−1506)
Jan V Thurzo (1506−1520)
Jakub von Salza (1520−1539)
Baltazar von Promnitz (1539−1562)
Kaspar von Logau (1562−1574)
Marcin Gerstmann (1574−1585)
Andreas Jerin (1586−1596)
Jan VI von Sitsch (1600−1608)
Karol Habsburg (1608−1624)
Karol Ferdynand Waza (1625−1655)
Leopold Wilhelm Habsburg (1656−1662)
Karol Józef Habsburg (1663−1664)
Sebastian von Rostock (1665−1671)
Friedrich von Hessen (1671−1682)
Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg (1683−1732)
Philipp Ludwig von Sinzendorf (1732−1747)
Philipp Gotthard von Schaffgotsch (1747−1795)
Joseph Christian Hohenlohe-Bartenstein (1795−1817)
Emmanuel von Schimonsky (1824−1832)
Leopold von Sedlnitzky (1836−1840)
Joseph Knauer (1843−1844)
Melchior von Diepenbrock (1845−1853)
Heinrich Förster (1853−1881)
Robert Herzog (1882−1886)
Georg von Kopp (1887−1914)
Adolf Bertram (1914−1945)
Bolesław Kominek (1956–1967 delegat prymasa)
Bolesław Kominek (1967–1972 adm. apost.)
Bolesław Kominek (1972–1974)
Henryk Gulbinowicz (1976−2004)
Marian Gołębiewski (2004–2013)
Józef Kupny (od 2013)

Biskupi pomocniczy

Wit (ok. 1255−ok. 1260)
Salwiusz (?–ok. 1268)
Herbord (1270–ok. 1275)
Iwan (XIII w.)
Paweł (ok. 1299)
Mikołaj (ok. 1303–?)
Hartung (ok. 1303–?)
Paweł z Bancz (1307−ok. 1325)
Stefan (1339−1345)
Franciszek Rothwitz (1346−1365)
Tomasz (1350−1378)
Maciej ze Środy (1361−1370)
Dersław Schwenkfeld (1365−1398)
Mikołaj z Bolesławia (1398−1411)
Bernard z Wrocławia (1405−1435)
Tilmann Wessel (1412−ok. 1430)
Jan Panwitz (1431−1446)
Jan Erler (1446−1470)
Bernard (1447−1449)
Franciszek Kuhschmalz (1454−1457)
Jan Pelletz (1456−1466)
Jan Ambrosii (1476−1504)
Jan Filipec 1492–1510
Heinrich Füllstein (1505–1538)
Johann Thiel (1539−1545)
Adam Weisskopf (1577−1602)
Georg Scultetus (1604−1613)
Franz Ursinus (1614–1615)
Martin Kolsdorf (1617−1624)
Johann Balthasar Liesch von Hornau (1626−1661)
Kasper Karas (1641−1646)
Karl Franz Neander von Petersheide (1662−1693)
Johann Brunetti (1694−1703)
Stefan Antoni Mdzewski (1703–1718)
Franz Engelbert Barbo (1704−1706)
Anton Ignaz Müntzer (1709−1714)
Elias Daniel Sommerfeld (1714−1742)
Franz Dominik Almesloe (1743−1760)
Jan Maurycy Strachwitz (1761−1781)
Anton Ferdinand von Rothkirch und Panten (1781−1805)
Emmanuel von Schimonsky (1798−1823)
Karl Aulock (1826−1830)
Joseph Schuberth (1831−1835)
Daniel Latussek (1838−1857)
Bernard Bogedain (1858−1860)
Adrian Włodarski (1861−1875)
Hermann Gleich (1875−1900)
Franciszek Śniegoń (1883−1891)
Heinrich Marx (1900−1911)
Karl Augustin (1910−1919)
Walenty Wojciech (1920−1940)
Josef Deitmer (1923−1929)
Joseph Ferche (1940−1946)
Andrzej Wronka (1957−1974 do 1967 formalnie gnieźnieński)
Wincenty Urban (1960−1983 do 1967 formalnie gnieźnieński)
Paweł Latusek (1962−1973 do 1967 formalnie gnieźnieński)
Józef Marek (1973−1978)
Tadeusz Rybak (1977−1992)
Adam Dyczkowski (1978−1992)
Józef Pazdur (1985−2000)
Jan Tyrawa (1988−2004)
Edward Janiak (1996−2012)
Andrzej Siemieniewski (2006−2021)
Jacek Kiciński (od 2016)
Maciej Małyga (od 2022)

Biskupi i arcybiskupi Trewiru

Biskupi	Euchariusz (po 250) Waleriusz (po 250) Maternus (po 300) Agritius (314–329) Maksymin (329–346) Paulinus (347–358) Bonosus (358–373) Brytoniusz (374–386) Feliks (386–399) Mauritiusz (399–407) Leoncjusz (414–445) Sewer (449) Cyrillus (450–458) Jamlichus (do 475) Emerus (przed 500) Marus (przed 500) Woluzjan (przed 500) Milet (przed 500) Modest (przed 500) Maksimiam (502) Fibicius (511–525) Abrunculus (525–526) Nicecjusz (526–566) Magneryk (566–586) Gunderyk (600) Sabaudus (614) Moduald (622–647) Numerianusz (650–697) Basinusz (705) Lutwin (705–715) Milo (715–753) Wiomad (757–791)
Arcybiskupi	Richbod (791–804) Wizzo (805–809) Amalariusz (809–814) Hetti (814–847) Theutgaud (847–868) Bertolf (869–883) Radbod (883–915) Ruotger (915–931) Ruodbert (931–956) Heinrich I (956–964) Teodoryk I (965–977) Egbert (977–993) Ludolf (994–1008) Megingaud (1008–1015) Poppo von Babenberg (1016–1047) Eberhard (1047–1066) Kuno I von Pfullingen (1066–1066) Udo von Nellenburg (1066–1078) Egilbert von Ortenburg (1079–1101) Bruno von Bretten (1102–1124) Gottfried von Falmagne (1124–1127) Meginher von Falmagne (1127–1130) Albero von Montreuil (1131–1152) Hillin von Falmagne (1152–1169) Arnold I von Valcourt (1169–1189)
Elektorzy Rzeszy i Arcybiskupi	Johann I (1169–1212) Teodoryk z Wied (1212–1242) Arnold II von Isenburg (1242–1259) Henryk II von Finstingen (1260–1286) Boemund I von Warnesberg (1286–1299) Dieter z Nassau (1300–1307) Baldwin Luksemburski (1307–1354) Boemund II z Saarbrücken (1354–1362) Kuno II z Falkensteinu (1362–1388) Werner z Falkensteinu (1388–1418) Otto von Ziegenhain (1418–1430) Rhaban z Helmstätt (1430–1439) Jakub I von Sierck (1439–1456) Jan II z Badenii (1456–1503) Jakub II z Badenii (1503–1511) Richard z Greiffenklau do Vollrads (1511–1531) Jan III von Metzenhausen (1531–1540) Jan IV Ludwik von Hagen (1540–1547) Jan V von Isenburg (1547–1556) Jan VI Leyen (1556–1567) Jakub III von Eltz (1567–1581) Jan VI von Schönenberg (1581–1599) Lotar von Metternich (1599–1623) Filip Krzysztof von Sötern (1623–1652) Karol Kasper Leyen (1652–1676) Jan Hugo von Orsbeck (1676–1711) Karol Józef z Lotaryngii (1711–1715) Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg (1716–1729) Franciszek Jerzy von Schönborn (1729–1756) Jan Filip von Walderdorff (1756–1768) Klemens Wacław Wettyn (1768–1801)
Arcybiskupi	Charles Mannay (1802–1816) Josef Hommer (1824–1836) Wilhelm Arnoldi (1842–1864) Leopold Pelldram (1865–1867) Matthias Eberhard (1867–1876) Michael Felix Korum (1881–1921) Franz Rudolf Bornewasser (1922–1951) Matthias Wehr (1951–1967) Bernhard Stein (1967–1980) Hermann Josef Spital (1981–2001) Reinhard Marx (2002–2007) Stephan Ackermann (od 2009)