Gaspard Monge

Gaspard Monge
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 maja 1746
Beaune

Data i miejsce śmierci

28 lipca 1818
Paryż

Miejsce spoczynku

Panteon

Zawód, zajęcie

polityk i naukowiec: matematyk,
fizyk,
chemik

Narodowość

francuska

Tytuł naukowy

comte de Péluse

Uczelnia

École polytechnique

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Gaspard Monge (ur. 9 maja 1746 w Beaune, zm. 28 lipca 1818 w Paryżu) – francuski polityk i naukowiec: matematyk, fizyk oraz chemik, uważany za twórcę geometrii wykreślnej[1].

Życiorys

Początki kariery

Monge urodził się w rodzinie kupieckiej. Początkowo kształcił się w Kolegium Oratorian w Beaune. W roku 1762 rozpoczął naukę w Collège de la Trinité w Lyonie, gdzie w wieku 17 lat, po pierwszym roku nauki, został nauczycielem fizyki.

Po ukończeniu edukacji, w 1764 r. wrócił do Beaune, gdzie wykonał plan miasta w dużej skali, wymyślając metody obserwacji i konstruując potrzebne przyrządy. Plan, sprezentowany miastu, do dzisiaj jest przechowywany w jego bibliotece. Oficer saperów, który go zobaczył, napisał list do komendanta École Royale du Génie w Mézières, rekomendując Monge'a na stanowisko kreślarza.

Zajęcia polityczne i naukowe

Monge w swym życiu pełnił wiele różnych funkcji. Od 1780 był członkiem Akademii Nauk w Paryżu. Był jednym z organizatorów École polytechnique, ministrem marynarki, oficerem artylerii, baronem, pedagogiem, organizatorem przemysłu obronnego, działał w komisji ustalającej miary i wagi.

Napisał wiele prac z metalurgii, optyki, mechaniki, chemii. Był współredaktorem encyklopedii, autorem słownika filozoficznego. Interesował się możliwościami lotów w powietrzu. Jako matematyk zajmował się rachunkiem różniczkowym, całkowym i wariacyjnym.

W latach 1798–1799 uczestniczył w wyprawie Napoleona do Egiptu.

Upamiętnienie

Jego nazwisko znajduje się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla[2].

Przypisy

  1. Monge Gaspard, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-05] .
  2. The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower. toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Gaspard Monge w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
  • Monge, G.: Wykład statyki dla użycia szkół wydziałowych i wojewódzkich. Warszawa, 1820
  • Gaspard Monge – publikacje w bibliotece Polona (fr. • pol.)
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000121356805
  • VIAF: 61582661
  • ULAN: 500009126
  • LCCN: n85809576
  • GND: 118784544
  • NDL: 00471807
  • LIBRIS: sq4693jb2xrc8hr
  • BnF: 121412336
  • SUDOC: 029879493
  • SBN: LO1V137262
  • NLA: 35717527
  • NKC: mzk2006331724
  • NTA: 073599026
  • BIBSYS: 97036251
  • CiNii: DA05261646
  • Open Library: OL160969A
  • PLWABN: 9810636779105606
  • NUKAT: n2002067628
  • J9U: 987007278613905171
  • PTBNP: 1680083
  • CANTIC: a10125668
  • LNB: 000094827
  • NSK: 000128326
  • CONOR: 164905571
  • BNC: 000180835
  • ΕΒΕ: 139191
  • LIH: LNB:CEkq;=B0
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3942979
  • Britannica: biography/Gaspard-Monge-comte-de-Peluse
  • Treccani: monge-gaspard-conte-di-peluse
  • Universalis: gaspard-monge
  • NE.se: gaspard-monge
  • SNL: Gaspard_Monge
  • Catalana: 0043390
  • DSDE: Gaspard_Monge
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 41681
Identyfikatory zewnętrzne:
  • MacTutor: Monge