Harald Pięknowłosy

Harald I Pięknowłosy
Harald Pięknowłosy symbolicznie przejmuje z rąk ojca władzę, miniatura z Flateyjarbók, XVI wiek^[1]
król Norwegii
Okres	od ok. 872 do ok. 930
Następca	Eryk Krwawy Topór
Dane biograficzne
Dynastia	Ynglingowie
Data urodzenia	ok. 855
Data śmierci	ok. 933

Ojciec	Halfdan Czarny
Matka	Ragnhilda Sigurdsdotter^[2] lub Ragnhilda Haraldsdotter^[3]

Małżeństwo	Asa Haakonsdatter Gyda Eiriksdotter Svanhilda Snaefrida Ashild Ragnhilda Potężna Thora Morsterstang
Dzieci	23^[3], w tym: Olaf Geirstadaalf (dziadek Olafa I) Bjørn Farmann (pradziadek Olafa II Świętego) Sigurd Rise (pradziadek Haralda III Srogiego) Eryk Krwawy Topór Haakon Dobry

Harald I Pięknowłosy (norw. Harald I Hårfagre, 855–933) – król Norwegii z dynastii Ynglingów.

Życiorys

Syn Halfdana Czarnego. Objął władzę w domenie ojca około 870 roku^[4], jako jeden z lokalnych władców norweskich, zaś po walkach z przywódcami plemiennymi, i wygraniu decydującej bitwy w Hafrsfjördzie (umieszczana przy roku 872 przez średniowiecznych historyków, obecnie uważana za od 10 do 20 lat późniejszą^[5]) zjednoczył większość kraju^[6]. Po kolei zmusił do uległości wszystkich drobnych władców norweskich. Podzielił Norwegię na okręgi i ustanowił w każdym z nich swego namiestnika (jarla), jednocześnie przeprowadzając wiele reform administracyjnych: powierzył jarlom pieczę nad lokalnym wymiarem sprawiedliwości, czy opracował system regulujący liczbę ludzi dostarczanych do drużyny królewskiej^[4]. Mimo tego, jego władza poza zachodnią częścią kraju pozostawała prawdopodobnie nominalna^[5].

Aby zabezpieczyć się od wygnańców i emigrantów, którzy urządzali napady na brzegi norweskie, wyruszył za nimi na morze i zajął Szetlandy i Orkady. Wielu wygnańców pociągnęło wtedy dalej, na Wyspy Owcze (Faroer) i do Islandii (874). Miał kilkanaście żon i wiele dzieci, którym nadał obszerne lenna. Złożył władzę w 930 roku, abdykując na rzecz swego syna Eryka.

Pochowano go na sposób pogański w Hauge, gdzie w 1872 roku, w tysięczną rocznicę zjednoczenia Norwegii, wystawiono mu pomnik.

W kulturze

Gry wideo

Seria Crusader Kings - jednym z grywalnych władców jest Haraldr 'Tanglehair' Yngling, przedstawiony jako wódz Vestfold^[7].
Assassin's Creed Valhalla - Harald jest tu jedną z powracających postaci^[8].
Mount and Blade: Warband - w dodatku Viking Conquest wprowadzono postać Haralda jako przywódcy frakcji Northvegr^[9].

Norweska tożsamość narodowa

Jako kluczowa część mitu zjednoczenia ojczyzny, Harald I jest ważną postacią w norweskiej historiografii oraz tożsamości narodowej, zwłaszcza od czasu odzyskania niepodległości od Szwecji w 1905 roku^[10].

Seriale

W serialu Wikingowie w rolę Haralda wcielił się fiński aktor Peter Franzén^[11].

Genealogia

4. Gudrød Myśliwy
	2. Halfdan Czarny
5. Åsa Haraldsdotter
		1. Harald I Pięknowłosy^[2]
6. Sigurd Hjort z Ringerike
	3. Ragnhilda Sigurdsdotter
7. nn

Przypisy

↑ Praca zbiorowa: Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie - Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 120. ISBN 978-83-7425-697-1.
↑ ^a ^b Norway Kings [online], fmg.ac [dostęp 2020-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2007-01-10] .
↑ ^a ^b http://krolewskie-sny.pl/skandynawia6.pdf
↑ ^a ^b PhilipP. Parker PhilipP., Furia ludzi Północy. Dzieje świata wikingów, ISBN 978-83-8188-253-8 (pol.).
↑ ^a ^b Harald I, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-06-29] (ang.).
↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ss. 163, ISBN 83-85719-85-7.
↑ Interesting characters – CK3 Wiki [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2023-06-29] .
↑ Harald Fairhair [online], Assassin's Creed Wiki [dostęp 2023-06-29] (ang.).
↑ Konungr Harald Halfdanarson [online], Mount & Blade Wiki [dostęp 2023-06-29] (ang.).
↑ Torgrim SneveT.S. Guttormsen Torgrim SneveT.S., Branding local heritage and popularising a remote past [online], AP: Online Journal in Public Archaeology, 1 (2014) .
↑ King Harald Finehair - Vikings Cast | HISTORY Channel [online], The HISTORY Channel [dostęp 2023-06-29] (ang.).

Bibliografia

Witold Chrzanowski: Król Wikingów Harald Pięknowłosy (850-933). Kraków: Avalon, 2017.

Władcy Norwegii

Władcy legendarni

Ynglingowie	Halfdan I Biały (640–700) Eystein Halfdansson (700–730) Halfdan II Łagodny (730–784) Gudrød Myśliwy (784–821) Olaf (821–840) Halfdan III Czarny (840–860)

Królestwo Norwegii

Ynglingowie	Harald I Pięknowłosy (872–930) Eryk I Krwawy Topór (930–935) Haakon I Dobry (935–961) Harald II Szara Opończa (961–976)
Skjoldungowie	Harald Sinozęby (961–987) Swen Widłobrody (987–995) Haakon Sigurdsson (970/975–995)
Ynglingowie	Olaf I Tryggvason (995–1000)
Skjoldungowie	Swen Widłobrody (1000–1014) Eryk z Lade (1000–1015) Swen z Lade (1000–1015)
Ynglingowie	Olaf II Haraldsson (1015–1028)
Skjoldungowie	Knut Wielki (1028–1035) Haakon Eiriksson (regent 1028–1029/1030) Swen Knutsson (1030–1035) Ælgifu (regentka 1030–1035)
Ynglingowie	Magnus I Dobry (1035–1047)
Ród króla Haralda	Harald III Srogi (1045–1066) Magnus II Haraldsson (1066–1069) Olaf III Pokojowy (1067–1093) Haakon Magnusson (1093–1094) Magnus III Bosy (1093–1103) Olaf Magnusson (1103–1115) Eystein I Magnusson (1103–1123) Sigurd I Krzyżowiec (1103–1130) Magnus IV Ślepy (1130–1135) Harald IV Gille (1130–1136) Sigurd II Gęba (1136–1155) Inge I Garbaty (1136–1161) Eystein II (1142–1157) Magnus Haraldsson (1142–1145) Haakon II Barczysty (1157–1162) Magnus V (1161–1184)
Ród króla Sverrego	Sverre Sigurdsson (1184–1202) Haakon III (1202–1204) Guttorm Sigurdsson (1204) Inge II Baardsson (1204–1217) Haakon IV Stary (1217–1263) Haakon Haakonsson Młody (1240–1257) Magnus VI Prawodawca (1263–1280) Eryk II Wróg Księży (1280–1299) Haakon V Długonogi (1299–1319)
Folkungowie	Magnus VII Eriksson (1319–1343/1355) Haakon VI Magnusson (1343–1380) Olaf IV (1380–1387)

Unia kalmarska

Estrydsenidzi	Małgorzata (1387–1412)
Gryfici	Eryk III Pomorski (1396–1442)
Wittelsbachowie	Krzysztof Bawarski (1442–1448)
Dynastia Bonde	Karol I Knutsson Bonde (1449–1450)
Oldenburgowie	Chrystian I (1450–1481) Bezkrólewie (1481–1483) Jan (1483–1513) Chrystian II (1513–1523) Fryderyk I (1523–1533) Olav Engelbrektsson (regent 1533–1536)

Królestwo
Danii i Norwegii

Oldenburgowie	Chrystian III (1534/1536–1559) Fryderyk II (1559–1588) Chrystian IV (1588–1648) Fryderyk III (1648–1670) Chrystian V (1670–1699) Fryderyk IV (1699–1730) Chrystian VI (1730–1746) Fryderyk V (1746–1766) Chrystian VII (1766–1784) Fryderyk VI (1784–1814)