Jason Junosza Smogorzewski
 | |||
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data urodzenia | 3 marca 1715 | ||
| Data i miejsce śmierci | 1 listopada 1788 | ||
| Arcybiskup połocki | |||
| Okres sprawowania | 1762-1788 | ||
| Metropolita kijowski | |||
| Okres sprawowania | 1779-1788 | ||
| Wyznanie | katolicyzm | ||
| Kościół | |||
| Prezbiterat | 3 lipca 1740 | ||
| Nominacja biskupia | 5 września 1758 | ||
| Sakra biskupia | 31 grudnia 1758 | ||
| |||
| Data konsekracji | 31 grudnia 1758 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | Giuseppe Schirò | ||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||
| |||||||||
Jason Junosza Smogorzewski, imię świeckie Jan (ur. 3 marca 1715 – zm. 1 listopada 1788 roku w Radomyślu[1]) – arcybiskup metropolita unicki.
Życiorys
Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej herbu Junosza, obrządku łacińskiego, która posiadała dobra na Litwie. W 1731 wstąpił do nowicjatu bazylianów w Byteniu, zmieniając obrządek na unicki i przyjmując imię Jason (jego chrzestne imię brzmiało Jan). W latach 1734-1740 studiował w Kolegium Greckim św. Atanazego w Rzymie. W 1740 przyjął święcenia kapłańskie i wrócił do Polski. Przebywał w klasztorach bazyliańskich w Supraślu i Warszawie, a potem w Połocku, u boku miejscowego arcybiskupa unickiego, Floriana Hrebnickiego. Od 1748 oficjał bracławski.
Od 1752 do 1758 przebywał w Rzymie, jako przedstawiciel Hrebnickiego, wtedy już metropolity kijowskiego. Tam został konsekrowany w 1758 na biskupa witebskiego (sufragania archidiecezji połockiej). Przeprowadził przebudowę katedry św. Sofii w Połocku. W 1762 objął arcybiskupstwo połockie. W 1764 roku był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego z województwa połockiego[2]. Zwalczał wpływy prawosławia w swej archidiecezji. W 1767 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[3]. Podczas konfederacji barskiej poparł partię królewską w województwie połockim. Po pierwszym rozbiorze Polski, ponieważ większość jego archidiecezji znalazła się w Rosji, złożył hołd carycy Katarzynie II, jednocześnie zapewniając o swej lojalności króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1779 po śmierci metropolity Felicjana Filipa Wołodkowicza powrócił do Polski i objął administrację metropolii kijowskiej, czynił jednocześnie starania o zatrzymanie arcybiskupstwa połockiego, na co Katarzyna II nie zgodziła się. Przyczynił się wówczas do reorganizacji bazylianów i ufundowania unickiej cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej w Warszawie. W 1781 został metropolitą kijowskim. Podlegały mu diecezje unickie w Polsce i w Galicji. Stanowczo zwalczał prawosławną agitację, popadł przez to w konflikt z ambasadorem carskim. W Radomyślu podjął budowę centrum metropolitarnego, obejmującego katedrę Św. Trójcy, pałac, bibliotekę, seminarium duchowne i park. Zarówno w życiu prywatnym, jak i w stosunkach kościelnych posługiwał się głównie językiem polskim. Od 1788 czynił starania o uzyskanie miejsca w senacie dla metropolitów unickich – te zabiegi przerwała mu śmierć.
Bibliografia
- Andrzej A. Zięba, Smogorzewski Jan Jason h. Junosza (1715-1788), bazylianin, unicki arcybiskup połocki i metropolita kijowski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, 1999-2000
- Archbishop Jason Junosza Smogorževsky [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2017-01-06] (ang.).
Przypisy
- ↑ Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 319.
- ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 79.
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 179.
- p
- d
- e
Metropolici Kijowa
|
- p
- d
- e
Zwierzchnicy Kościoła greckokatolickiego (Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej)
| Metropolici – arcybiskupi kijowscy, haliccy i całej Rusi |
|
|---|---|
| Biskupi unickiej diecezji supraskiej[a] |
|
| Metropolici cerkwi unickiej w Rosji[b] |
|
| Uniccy biskupi chełmscy |
|
| Metropolici haliccy – arcybiskupi lwowscy[d] |
|
| Metropolici – arcybiskupi więksi lwowscy |
|
| Metropolici – arcybiskupi więksi kijowsko-haliccy |
|
- [a] zwierzchnicy Kościoła unickiego pod zaborem pruskim.
- [b] arcybiskupi "prawobrzeżni" – zależni od Rosji, nieuznający mianowanych przez papieża metropolitów rezydujących we Lwowie.
- [c] przewodniczący greckounickiego kolegium w Petersburgu: likwidacja Kościoła unickiego na ziemiach zabranych, pod władzą Imperium Rosyjskiego pozostała jedynie unicka diecezja chełmska na terenie Królestwa Polskiego
- [d] zwierzchnicy grekokatolików w Galicji – zabór austriacki do 1918 r.
